Header Image

Alcohol-, tabak-, en drugsgebruik onder studenten

Het Trimbos-instituut monitort het gebruik van alcohol, tabak (roken) en drugs onder jongeren. Op basis van wetenschappelijke kennis hebben wij diverse preventieve- en interventieprogramma’s ontwikkeld om professionals te ondersteunen.

Vragen?

featured_image
Michelle van der Horst
Wetenschappelijk medewerker en projectleider Studenten & Middelengebruik
Profiel en contact

Het bespreekbaar maken van middelengebruik is goed. Daarmee verlaag je de drempel om er met elkaar over te praten en aan te geven dat je misschien hulp nodig hebt. Maar als je er veel over praat en publiceert, kan je ook het beeld creëren dat iedereen gebruikt.

Michelle van der Horst, projectleider studenten en middelengebruik

Op deze pagina

Tools en informatie om risicovol middelengebruik te voorkomen

Ga zelf aan de slag om risicovol middelengebruik onder hbo- en wo-studenten te voorkomen. Deze tools bieden ondersteuning daarbij. Van kennisproducten tot interventies. Voor mbo-studenten: ga naar Helder op School.

Training voor studentenbegeleiders

Signaleren, bespreken en doorverwijzen

In deze training krijgen studentenbegeleiders handvatten om het gesprek aan te gaan over (riskant) middelengebruik en de relatie met mentale gezondheid. Zo kunnen studentenbegeleiders problemen voorkomen die ontstaan door het (riskant) gebruik van alcohol en drugs.

Lees meer over de training
Uitgelicht

Feiten en cijfers

Middelengebruik onder hbo- en wo-studenten door de jaren heen

Het alcoholgebruik lijkt in 2023 niet te zijn afgenomen ten opzichte van 2021 en blijft bij relatief veel hbo- en wo-studenten overmatig (10%), zwaar (16%) of riskant (39%). Verder wint dagelijks of regelmatig vapen (4%) aan populariteit. Frequent cannabisgebruik (6%), recent psychedelicagebruik (1,5%) en het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen zonder doktersvoorschrift (3%) komen minder vaak voor in 2023 dan in 2021. Onder meer studenten die in studentenhuisvesting wonen of een hoge studieschuld hebben, gebruiken vaker middelen. De resultaten geven aan dat mentale gezondheid en middelengebruik niet los te zien zijn van de sociale en maatschappelijke omgeving waarin studenten leven.

Middelengebruik onder mbo-studenten

Uit de Mbo-Middelenmonitor (2023) blijkt dat nog steeds veel mbo-studenten roken en onder hen wordt steeds méér gevapet. Bijna een kwart van de mbo-studenten die dagelijks vapen rookt ook dagelijks. Het lachgasgebruik is de afgelopen jaren verder afgenomen en het gebruik van 3-MMC en 4-MMC zijn toegenomen. Ook gebruikt 1 op de 16 mbo-studenten slaap- of kalmeringsmiddelen zonder doktersvoorschrift.

Wie gebruikt wat?

Voor betere alcohol- en drugsvoorlichting richting jongeren die uitgaan, moeten we beter weten wie wat gebruikt. Dat brengen we beter in kaart met onder meer het Persona-onderzoek en het Europese ALAMA-onderzoek.

Alcoholgebruik onder studenten

In het dossier Alcohol en studenten worden de motieven van studenten om alcohol te drinken en de risico- en beschermende factoren beschreven. Ook wordt er ingegaan op de gezondheidsrisico’s en maatschappelijke kosten van alcoholgebruik door studenten, de introductietijd, het Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik in relatie tot studenten, internationale studenten en wie wie is in studentenland.

Publicaties en producten

  • Factsheet Alcohol en Studenten voor Studentenbegelei...

    Als studentenbegeleider en/of preventiewerker hebt u een belangrijke rol bij het (vroeg) signaleren van en bespreekbaar maken van (schade doo…
    Lees meer

  • Richtlijnen verslavingspreventie binnen het onderwijs

    In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De…
    Lees meer

  • Rapport Trendspotterstudie middelengebruik onder led...

    Het Trimbos-instituut heeft een Trendspotterstudie uitgevoerd naar het alcohol-, drugs- en tabaksgebruik onder studenten. Er is in kaart gebr…
    Lees meer

  • Invulformat Alcohol- en Drugsbeleid Studentenverenig...

    Als bestuur van een studentenvereniging wil je dat je vereniging een fijne en veilige plek is voor je leden. Het gebruik van alcohol en drugs…
    Lees meer

  • De druk(g)ste tijd van je leven?

    In 2021 heeft het Trimbos-instituut samen met de gemeente Rotterdam en diens samenwerkingspartners de handreiking ‘De (studenten)tijd van je …
    Lees meer

  • Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studen...

    Voor de tweede keer is een indruk gekregen van de mentale gezondheid en het middelengebruik van studenten in het hoger beroepsonderwijs en op…
    Lees meer

  • Harder Better Faster Stronger?

    Op dit moment lijkt de maatschappelijke aandacht voor mentaal welzijn en mentale druk onder studenten groter dan ooit. De grondslag voor deze…
    Lees meer

  • Handreiking prestatiedruk en stress onder studenten ...

    Al langere tijd zijn er zorgen over stress en prestatiedruk bij studenten in het hoger onderwijs.  Waar een bepaalde mate van druk en stress …
    Lees meer

  • Mentale gezondheid en middelengebruik studenten hoge...

    De studententijd is een kwetsbare levensfase, waarin er vaak veel verandert in het leven van jongvolwassenen. Zo gaan veel studenten voor het…
    Lees meer

  • Oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie

    ADHD-medicatie is medicatie die artsen voorschrijven aan patiënten met Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD). Oneigenlijk gebruik i…
    Lees meer

  • De (studenten)tijd van je leven!

    In 2018 is het Nationaal Preventieakkoord (NPA) afgesloten met problematisch alcoholgebruik als één van de drie hoofdthema’s. De overheid hee…
    Lees meer

  • Internationale studenten, mentale gezondheid en midd...

    In Nederland is 15% van de hbo- en wo-studenten afkomstig uit het buitenland. Nederland is een populair land voor een buitenlandse ervaring e…
    Lees meer

  • Cannabis en studie

    Cannabis is, na alcohol, in Nederland de meeste gebruikte drug onder jongeren. Bijna de helft van de studenten (49%) heeft wel eens cannabis …
    Lees meer

Nieuws en blogs

  • Nieuws

    Veel mbo-studenten roken, vapen of doen het allebéi

    Hoe staat het met het middelengebruik van mbo-studenten? Nog steeds roken veel mbo-studenten en onder hen wordt steeds méér gevapet. Bijna ee...
    Lees meer
  • Blog

    De studentenambtenaar, een brug tussen stad en student

    "Een studentenambtenaar biedt gemeentemedewerkers een makkelijk aanspreekpunt, bespaart tijd, maakt gesprekken toegankelijker én geeft studen...
    Lees meer
  • Nieuws

    Opstapeling verantwoordelijkheden zorgt voor druk en...

    Mbo-studenten die prestatiedruk en stress ervaren geven aan dat dit komt door een opstapeling van verantwoordelijkheden. Zoals stages in comb...
    Lees meer
  • Nieuws

    Studentenbegeleiders en preventiewerkers belangrijke...

    Het drinken van alcohol wordt vaak gezien als kenmerkend onderdeel van de studentencultuur. Studenten drinken bijvoorbeeld meer alcohol dan h...
    Lees meer
  • Nieuws

    Groepsvorming van invloed op alcohol-, drugs- en tab...

    Alcohol-, drugs- en tabaksgebruik onder studenten wordt met name beïnvloed door groepvorming die plaatsvindt tijdens de studententijd. Zo lij...
    Lees meer
  • Nieuws

    Nieuw programma studentenwelzijn 'Stijn' van start

    Vandaag start Stijn, het nieuwe, vijfjarige programma Studentenwelzijn voor mbo, hbo en wo. De doelen van Stijn zijn samen werken aan een bet...
    Lees meer
  • Nieuws

    Aandacht voor studentenwelzijn onverminderd van bela...

    Met een deel van de hbo- en wo-studenten lijkt het in mentaal opzicht iets beter te gaan, maar veel studenten ervaren nog steeds psychische k...
    Lees meer
  • Nieuws

    Studenten noemen opstapeling van onzekerheden als br...

    Studenten die prestatiedruk en stress ervaren geven aan dat dit enerzijds komt door een opstapeling van onzekerheden in hun leven. Anderzijds...
    Lees meer
  • Nieuws

    Gebruik van alcohol en tabak onder mbo- en hbo-stude...

    Hoewel in 2019 het aantal rokende mbo- en hbo-studenten van 16-18 jaar af nam, is dit in 2021 niet verder gedaald. Ook het alcoholgebruik ver...
    Lees meer
  • Nieuws

    Nieuw onderzoek naar prestatiedruk bij studenten

    Al langere tijd zijn er zorgen over stress en prestatiedruk bij studenten in het hoger onderwijs. Bijna alle studenten ervaren stress (97%) e...
    Lees meer
  • Nieuws

    Sommige studenten kunnen niet meer studeren zonder A...

    Bijna één op de twintig studenten gebruikte het afgelopen jaar ADHD-medicatie zonder recept van een arts. Daarmee denken ze beter te kunnen s...
    Lees meer
  • Blog

    Verbinding verbroken: Hoe krijg je studenten weer ge...

    De drempel voor studenten in het mbo, hbo of wo om weer de schoolbanken in te duiken blijkt hoog. Docenten klagen over een gebrek aan motivat...
    Lees meer