Middelenpreventie voor kwetsbare groepen

Deze digitale factsheet dient als achtergrondinformatie bij de tool ‘Middelenpreventie voor kwetsbare groepen’. Deze tool helpt gemeenten om in de lokale gezondheidsnota meer systematisch aandacht te besteden aan kwetsbare groepen.

Je vindt actuele cijfers over omvang, indicatoren op lokaal niveau en maatschappelijke ontwikkelingen per groep. Onderaan staat een beknopt overzicht van mogelijkheden voor een preventiestrategie voor kwetsbare groepen.

Het belang van preventie

Lees meer

Aan de slag

Lees meer

Wij werken deze pagina regelmatig bij, maar we kunnen niet garanderen dat deze altijd de meest recente informatie bevat. De meest recente cijfers zijn ook altijd terug te vinden via de vermelde bronnen.  Mist u iets? Of heeft suggesties voor aanvullingen? Stuur ons dan een e-mail op: bbilderbeek@trimbos.nl

Het belang van middelenpreventie voor kwetsbare groepen

In Nederland is veel aanbod op het gebied van middelenpreventie. Toch profiteert niet iedereen hier voldoende van, met name mensen die extra kwetsbaar zijn voor (problematisch) middelengebruik. Hierdoor worden gezondheidsverschillen tussen groepen mensen in stand gehouden en soms zelfs vergroot.

In preventie spreekt men van een kwetsbare groep wanneer er sprake is van ongelijkheid of sociale benadeling op groepsniveau waardoor de individuele keuzevrijheid beperkt wordt.

Kwetsbare groepen zijn door een opeenstapeling van risicofactoren enerzijds en een gebrek aan beschermende factoren anderzijds extra kwetsbaar voor (problematisch) middelengebruik.

In 2018 en in 2019 hebben respectievelijk de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) gepleit voor een gezondheidsbeleid dat zich richt op het bevorderen van gezond van het collectief, in plaats van het individu.

Hierbij moet er extra aandacht zijn voor groepen die door een opeenstapeling van factoren extra kwetsbaar zijn. Het gezondheidsbeleid moet hierbij rekening houden met feitelijke achterstanden én met verschillen in capaciteiten. Het verkleinen van gezondheidsverschillen is als één van de vier prioriteiten opgenomen in de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid 2020-2024.

Deze prioriteit is ook terug te zien in programma's zoals Kansrijke Start en in de preventieakkoorden op de thema's tabak, alcohol en overgewicht.

Deze nota bouwt voort op eerdere publicaties van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid. Deze nota bouwt voort op eerdere publicaties van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid.

Aan de slag: preventie strategieën voor kwetsbare groepen

Met behulp van de tool weet je nu op welke kwetsbare groepen je extra wilt inzetten. Ook heb je in kaart gebracht welke professionals en netwerken rondom deze groepen staan. Misschien heb je al wat eerste werkafspraken kunnen maken. Dit is een goed begin. Maar wat kan je doen om ervoor te zorgen dat de doelgroep zelf hier iets van gaat merken?

Om jullie op weg te helpen gaan we hier in op mogelijk preventief aanbod. Denk hierbij aan interventies zoals campagnes, gespreksmethodes of trainingen. Of zijn er ook andere maatregelen en acties mogelijk? Door de groep centraal te stellen krijg je zicht op de concrete mogelijkheden.

Belangrijk:

Bespreek samen met de stakeholders wat zij kunnen bieden. Waar zijn de medewerkers in geschoold? Zijn er projecten en ervaringen ten behoeve van deze doelgroep die ook naar jouw gemeente kunnen worden vertaald?

Tips om preventie in te zetten voor kwetsbare groepen