Mensen zonder dak of thuis
Actuele situatie
Jeugd
Volwassenen
Op 1 januari 2021 telde Nederland volgens het CBS naar schatting 32 mensen zonder dak of thuis. Ruim 8 op de 10 personen zonder dak of thuis is man. Mensen zonder dak of thuis zijn naar verhouding vaker te vinden in één van de vier grote steden.
Mogelijke indicatoren op gemeentelijk niveau
Er zijn geen exacte cijfers bekend over het aantal mensen zonder dak of thuis op gemeentelijk niveau.
Op lokaal niveau registreert de politie wel overlast door mensen zonder dak of thuis. De kans is echter groot dat daar niet het volledige aantal in beeld komt. De VNG biedt deze cijfers aan via het dashboard Openbare orde en veiligheid op:
Dashboard - Openbare orde en veiligheid - Aa en Hunze (waarstaatjegemeente.nl)
Naast bovenstaande cijfers kan via de afdeling WMO van de gemeente, jeugdhulp, GGZ, IVZ, maatschappelijke opvang en belangenbehartigers meer informatie achterhaald worden over deze doelgroep.
Achtergrondinformatie
Iemand die dakloos is heeft geen vaste woon- of verblijfplaats en ook geen adres om te wonen of te logeren. Diegene staat dan ook niet met een adres ingeschreven in de BRP (Basisregistratie Personen). Iemand die thuisloos is wisselt steeds van onderdak of woonplaats. Hij of zij staat soms wel ingeschreven in de BRP. Vaak is dat op het adres van een familielid of een kennis waar iemand ook zijn of haar persoonlijke eigendommen bewaart.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de opvang van dak- en thuislozen maar het beleid wordt net zoals ander taken maatschappelijke opvang en beschermd wonen gecoördineerd vanuit de 43 centrumgemeenten.
Sinds 2009 is er specifieke aandacht voor dak- en thuisloze jongeren, soms ook 'zwerfjongeren' genoemd. Volgens de officiële definitie gaat het dan om 'feitelijk of residentieel daklozen onder de 23 jaar met meervoudige problemen'. Toch is tussen 2009 en 2019 het aantal dakloze jongeren tussen de 18 en 30 jaar verdrievoudigd. Factoren die hierbij een rol spelen zijn problemen thuis of in een relatie, problemen met werk, inkomen en vinden van geschikte woonruimte, verslaving, schulden en psychische problemen en lange wachtlijsten of financiële tekorten in de jeugdzorg. Ook de overgang van jeugdzorg naar een andere vorm van zorg op de leeftijd van 18 jaar is hierbij een complicerende factor. De complexiteit van de problematiek van deze doelgroep is gebaat bij een ketenaanpak met voorzieningen nodig op het terrein van preventie, signalering, opvang, begeleiding en nazorg. De veelheid aan betrokken partijen, de financieringsstromen en de verdeelde verantwoordelijkheden maken beleidsregie onontbeerlijk. Werkzame elementen zijn tijdig, integraal en duurzaam hulp verlenen waarbij de basis (wonen, financiën, opleiding of werk) op orde komt. Daarnaast spelen maatwerk en de houding van de professional een doorslaggevende rol.
Stichting Mainline en Volksbond Streetcornerwork ontwikkelden de handleiding Onbegrepen gedrag begrijpen voor het omgaan met mensen die dak- of thuisloos zijn waarbij ook sprake is van middelengebruik, psychische problemen of een lichte verstandelijke beperking.
