Kinderen van ouders met psychische problemen of een verslaving
Actuele situatie
In Nederland wonen rond de 671.000 ouders met een psychische stoornis en/of verslaving volgens DSM-5 criteria met thuiswonende kinderen in de leeftijd tot en met 17 jaar. Deze ouders hebben tezamen 900.000 kinderen onder de 18 jaar die vallen onder de doelgroep Kinderen van ouders met psychische problemen of een verslaving (KOPP/KOV). Dat is ruim een kwart (27,9%) van alle thuiswonende kinderen tot en met 17 jaar. Hiervan zijn 664.000 kinderen 12 jaar of jonger. Zie KOPP/KOV: Feiten en cijfers - Trimbos-instituut voor meer cijfers.
Indicatoren op gemeentelijk niveau
Er zijn geen exacte cijfers bekend over het aantal kinderen van ouders met psychische problemen of verslaving op gemeentelijk niveau. Gemiddeld gaat het in elke gemeente om ongeveer 17% van de kinderen onder de 18 jaar. Zie de GGZ zorgstandaard voor meer informatie.
Naast bovengenoemde cijfers kan ook via de jeugdgezondheidszorg, kinderopvang, scholen, jeugdhulp, ggz en verslavingszorg meer informatie achterhaald worden over deze doelgroep.
Achtergrondinformatie
Kinderen die opgroeien in een gezin met een ouder met psychische problemen of een verslaving geven per leeftijdsfase verschillende signalen af die op problemen kunnen wijzen. Professionals rondom het kind (jeugdgezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs, jeugdhulp) kunnen deze signalen oppakken. Ook in de zorg rond de betreffende ouder (GGZ, IVZ, wijkteam) is het belangrijk om alert te zijn op eventuele problemen in de opvoeding en de aanwezigheid van een sociaal vangnet.
Het Trimbos-instituut houdt samen met het Landelijk Platform KOPP/KOV een kennisagenda bij. In het Landelijk Platform zitten zorgprofessionals, onderwijsprofessionals en beleidsmakers bij gemeenten en zorgverzekeraars. De ontwikkelde kennis wordt vertaald naar praktische toepassingen, waaronder bijvoorbeeld een trainingsaanbod en een toolbox. Er is aanbod voor professionals, ouders, naasten en het KOPP/KOV kind zelf. Ook is er aandacht voor wat de gemeente kan of moet doen. Gemeenten zijn vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg), de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) en de Jeugdwet ervoor verantwoordelijk dat kinderen tot 18 jaar gezond en veilig opgroeien.
Twee keer per jaar organiseert het Trimbos-instituut bijeenkomsten. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld voor alle stakeholders die een rol hebben in het signaleren en ondersteunen van KOPP/KOV-doelgroep.
De Richtlijn KOPP/KOV voor de Jeugdhulp en Jeugdbescherming geeft houvast bij het vroegtijdig opsporen en het inzetten van gepaste interventies vanuit de jeugdhulp.
Voorbeelden van interventies
Gericht op: inzicht en vaardigheden in relatie tot problemen van ouders en middelengebruik
Gericht op: inzicht en vaardigheden in relatie tot problemen van ouders en middelengebruik
