Mensen die in aanraking komen met politie of justitie

Jongeren kunnen om uiteenlopende redenen in aanraking komen met politie of justitie.
In de afgelopen 10 jaar is het aantal geregistreerde verdachten tussen de 12 en 18 jaar gedaald.

Voor lichte strafbare feiten door 12-18-jarigen kan het OM een Halt-traject opleggen, jongeren krijgen dan de kans om hun fout goed te maken zonder dat dit tot een aantekening op hun strafblad leidt. Het traject sluit aan bij wat er gebeurd is en ook ouders worden hierbij betrokken. Bij zwaardere delicten wordt een jongere door het OM voorgeleid bij de strafrechter die het jeugdstrafrecht toepast, dit kan leiden tot een taakstraf of detentie. Als een jongere 18 jaar of ouders is ten tijde van het delict is het volwassenrecht van toepassing, tot 23 jaar wordt wel rekening gehouden met het ontwikkelingsniveau en kan het adolescentenstrafrecht toegepast worden. Kinderen onder de 12 jaar kunnen niet strafrechtelijk vervolgd worden, wel is er sinds 2008 een aanpak voor 12-minners omdat dit een belangrijke bijdrage leveren aan het voorkomen van (ernstigere) jeugdcriminaliteit op latere leeftijd. Deze aanpak richt zich met name verbeterde signalering, civiele maatregelen en het financieel aansprakelijk stellen van ouders. De laatste jaren is er meer aandacht voor jongeren die betrokken raken bij ondermijnende criminaliteit zoals drugshandel waarbij met name gekeken wordt naar sociaal-economische problemen in een wijk en de aanwezigheid van criminele structuren.

In het strafrecht voor volwassenen kunnen er boetes, taakstraffen of gevangenisstraffen opgelegd worden.

Bij lichte overtredingen zoals te hard rijden wordt er een boete opgelegd. Bij lichte strafbare feiten, zoals verkeersovertredingen kan er een taakstraf worden opgelegd.

Rijden onder invloed is een misdrijf. De straffen variëren van een rijverbod en hoge geldboetes, tot gevangenisstraf en ontzegging van de rijbevoegdheid. Ook kan er een'educatieve maatregel' worden opgelegd, dat is een verplichte cursus die de overtreder meer inzicht geven in zijn of haar gevaarlijke weggedrag.

De reclassering houdt toezicht en ondersteunt en begeleidt verdachten en veroordeelden met als doel (herhaling van) strafbaar gedrag te voorkomen. Hierbij kan ook controle plaatsvinden via een elektronische enkelband (Elektronische Monitoring) of kan er toegeleid worden naar forensische zorg. Ook kunnen er gedragstrainingen en werkstraffen uitgevoerd worden.

Een gevangenisstraf kan tijdelijk zijn (maximaal 30 jaar) of levenslang. Gedetineerden verblijven in Penitentiaire Inrichtingen (PI’s), Penitentiaire psychiatrische centra (PPC) of Forensisch Psychiatrische Centra (FPC). Daarnaast zijn er nog Detentiecentra voor specifieke doelgroepen.