Peilstationsonderzoek naar middelengebruik scholieren
Vragen?
Het Peilstationsonderzoek is een landelijk onderzoek naar roken, drinken, drugsgebruik en internetgebruik onder scholieren van 10 tot en met 18 jaar.
Uitvoering onderzoek
Het Peilstationsonderzoek wordt sinds 1984 elke vier jaar uitgevoerd, met in 2019 de laatste meting. Dat doen wij met financiering van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). 8.000 leerlingen van het basisonderwijs (groep 7 en 8) en het voortgezet onderwijs (VMBO, HAVO en VWO) doen mee aan het onderzoek. Naast middelengebruik stellen wij ook vragen over energiedrankjes, sociale media en gamen.
Onderzoek scholieren
Het Peilstationsonderzoek naar middelengebruik onder scholieren beantwoordt onder andere de volgende vragen:
- Hoeveel scholieren roken, drinken en blowen en hoe vaak doen zij dat?
- Hou oud zijn scholieren als zij gaan experimenteren met alcohol of roken?
- Wat zijn de trends in het gebruik van deze middelen onder scholieren?
- Hoeveel scholieren voldoen aan de criteria voor problematisch sociale media gebruik en gamen?
- Hoeveel scholieren drinken energiedrankjes?
Naast het meten van gedrag verzamelen we ook informatie over de samenhang met omgevingsfactoren, waardoor risicogroepen kunnen worden opgespoord.
Onderzoek ouders
Sinds 2007 worden ook ouders van scholieren in het voortgezet onderwijs betrokken bij de studie. Door middel van een vragenlijst wordt informatie verzameld over hun opvattingen en (opvoed)gedrag met betrekking tot roken en alcohol- en drugsgebruik.
Onderzoek schooldirectie, zorgcoördinator en leerkracht
Onder deelnemende middelbare scholen wordt ook bij de betreffende schooldirectie, zorgcoördinator of leerkracht een vragenlijst afgenomen. Dit geeft ons inzicht in hoe het beleid omtrent middelengebruik op scholen zich heeft ontwikkeld in de afgelopen jaren. Dit kan voor preventieprofessionals en beleidsmakers aanknopingspunten bieden om schoolbeleid verder te ontwikkelen of te ondersteunen.
Landelijk beleid en preventie
Door het langdurige karakter van het Peilstationsonderzoek maakt het onderzoek belangrijke trends in het middelengebruik van kinderen en jongeren zichtbaar. Het Peilstationsonderzoek levert dé landelijke cijfers voor de onderbouwing van beleid op gebied van middelengebruik en preventieprogramma’s zoals NIX18, de Gezonde School en Rookvrij Opgroeien. De resultaten van het onderzoek worden opgenomen in de Leefstijlmonitor van het RIVM. Hierin worden gegevens verzameld op het gebied van leefstijl gerelateerde thema’s. Ook vormden de resultaten uit voorgaande onderzoeken de basis voor het Nationaal Preventieakkoord waarin het terugdringen van roken en problematisch alcoholgebruik centraal staat.
Privacy protocol
Binnen het Peilstationsonderzoek wordt de privacy van de leerlingen en school vanzelfsprekend gerespecteerd. In de vragenlijst voor leerlingen werd niet gevraagd naar de naam van de leerling of school. De gepubliceerde gegevens zijn niet herleidbaar tot individuele leerlingen of scholen. Bekijk het Peilstationsonderzoek privacy protocol met daarin achtergrondinformatie voor scholen en ouders over privacy en persoonsgegevens.
Gezondheid en welzijn
We doen ook bevolkingsonderzoek naar de gezondheid en het welzijn van scholieren (HBSC). Het Peilstationsonderzoek en HBSC genereren allebei cijfers over het middelengebruik van jongeren in Nederland. Hierdoor hebben wij hierover elke twee jaar actuele gegevens beschikbaar:
Cijfers middelengebruik scholieren
Europese cijfers
Tegelijk met de dataverzameling voor het Peilstationsonderzoek wordt op de deelnemende scholen ook data verzameld ten behoeve van een internationaal onderzoek (ESPAD). Deze gegevens maken het mogelijk om het middelengebruik van 15- en 16-jarige scholieren in Nederland te vergelijken met dat van scholieren in andere Europese landen.
