Alcohol en kansspelproblematiek

Kansspelproblematiek is een breed begrip waaronder lichte, matige en ernstige gokverslavingen vallen waarbij er een patroon is van overmatig gokken, verminderde controle over het gokgedrag en het ondervinden van negatieve consequenties van dit gedrag. Binnen kansspelproblematiek kunnen volgens de South Oaks Gambling Screen (SOGS, een screeningsinstrument voor kansspelproblematiek gebaseerd op de DSM-III) 3 typen spelers worden onderscheiden [1]

1. Recreatieve spelers die het kansspel zien als spel en geen verslavingspotentie laten zien
2. Risicospelers die fysieke of mentale kenmerken van kansspelverslaving laten zien waarbij er niet altijd controle is over het gokgedrag
3. Probleemspelers die waarschijnlijk te maken hebben met kansspelverslaving en geen controle hebben over het gokgedrag

Uit onderzoek blijkt dat Nederland ongeveer 95.700 risicospelers en 79.000 probleemspelers telt [2]. De meerderheid hiervan is man tussen de 18 en 39 jaar oud, waarbij vooral jongvolwassen mannen een risicogroep vormen. Daarnaast vormen vrouwelijke spelers ouder dan 55 jaar, die op latere leeftijd beginnen met kansspelen ook een risicogroep (deze risicogroep is aanzienlijk kleiner dan de risicogroep jongvolwassen mannen) [2].

Uit onderzoek blijkt dat deelnemers aan kansspelen vaak en veel alcohol drinken [3]. Volgens Holland Casino drinkt 90% van de bezoekers alcohol tijdens het bezoek [4]. Veel ervaringsdeskundigen geven aan dat alcoholgebruik en kansspelen voor hen een vaste combinatie zijn. Dit wordt mede beïnvloed door factoren zoals stress, tussentijdse kansspeluitslagen en kansspeluitslagen na afloop van het spel (zoals het vieren van winst of teleurstelling door verlies) [4].

Andersom blijkt alcoholgebruik ook invloed te hebben op kansspelen. Zo blijkt dat alcoholgebruik de neiging om deel te nemen aan kansspelen kan vergroten [5]. Onderzoek is hier echter niet eenduidig in: in sommige onderzoeken lijkt alcoholgebruik te leiden tot meer geldinzet en -verlies en in andere onderzoeken juist niet. Ervaringsdeskundigen geven aan dat ze onder invloed van alcohol meer risico’s nemen, zichzelf overschatten en sneller impulsief handelen [4].

Uit cijfers van het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) blijkt dat bij 10% van de mensen die zich melden bij hulpverlening voor kansspelproblematiek ook alcoholproblematiek voorkomt. Daarnaast blijkt uit cijfers van het LADIS dat 12% van de mensen die met kansspelproblematiek bij de verslavingszorg aankloppen zich in de jaren daarna ook melden voor alcoholproblematiek [3]. Omgekeerd blijkt dat 3% van de mensen die met alcoholproblematiek bij de verslavingszorg aankloppen in de jaren daarna zich ook melden met kansspelproblematiek. Er lijkt dus een bi-directionele relatie tussen kansspelproblematiek en alcoholproblematiek te zijn. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat er gemeenschappelijke risicofactoren ten grondslag liggen aan kansspelproblematiek en alcoholproblematiek [6].

Aanbieders van kansspelen in Nederland (casino’s, speelhallen en horecagelegenheden: de landbased sector, alles wat niet online is) geven aan dat er geen specifiek preventiebeleid is voor de combinatie van kansspelproblematiek en alcoholproblematiek [3]. Wel hebben zij een wettelijke zorgplicht (zie de ‘Leidraad Zorgplicht’ van de Kansspel Autoriteit) om betrouwbare informatie over het voorkomen van een kansspelverslaving te geven.

Casino’s

Op het gebied van kansspelen voeren casino’s een entreebeleid en ze trainen hun medewerkers in het herkennen van kansspelverslavingssignalen. Daarnaast zeggen ze het gesprek aan te gaan met gasten op basis van objectieve (bijv. frequentie van bezoek, tijd en geld dat wordt besteed aan gokken) en subjectieve indicatoren (bijv. het willen ‘goedmaken’ van verliezen). Hierop kan een extra gesprek en mogelijk een bezoekbeperking of entreeverbod volgen. Daarnaast kunnen bezoekers door middel van de HANDS-card (Human Assistance Network for Daily Support) informatie krijgen over het bellen met een gratis hulplijn (HANDS). Deze hulplijn biedt de mogelijkheid om met een counselor te praten over je gokgedrag.  Op het gebied van alcohol geven casino’s aan zich te houden aan de Alcoholwet en een eigen preventiebeleid te volgen waarin wordt voorgeschreven om terughoudend te zijn met het schenken van alcohol [3]. Om hierbij te helpen kunnen casino’s gebruik maken van de handreiking Alcoholwet en de e-learning ‘Verantwoord Alcohol Schenken’ (zie ook het item Alcoholpreventie in de horeca).

Speelhallen

Een deel van de individuele speelhallen heeft een preventiebeleid waarin wordt geïnformeerd over de risico’s van kansspelen en waar hulp kan worden gevonden bij kansspelproblematiek [3]. Medewerkers worden getraind in het herkennen van signalen van kansspelproblematiek (bijv. frequentie van bezoek, tijd en geld dat wordt besteed aan gokken) en kunnen met gasten hierover in gesprek gaan. In speelhallen waarin alcohol wordt geschonken moeten de speelhallen zich houden aan de Alcoholwet. Om hierbij te helpen kunnen speelhallen gebruik maken van de handreiking Alcoholwet en de e-learning ‘Verantwoord Alcohol Schenken’ (zie ook het item Alcoholpreventie in de horeca).

Horecagelegenheden

Horecagelegenheden hebben zoals eerder genoemd ook vaak geen specifiek kansspelbeleid in combinatie met alcohol [3]. Zij zijn echter wel gebonden aan de Alcoholwet, waarin staat dat horecagelegenheden geen alcohol mogen schenken aan personen in kennelijke staat van dronkenschap. Om hierbij te helpen kunnen horecagelegenheden gebruik maken van de handreiking Alcoholwet en de e-learning ‘Verantwoord Alcohol Schenken’ (zie ook het item Alcoholpreventie in de horeca)