Jeugd en het nieuwe coronavirus

Dit kan gevolgen hebben voor het mentale welbevinden van kinderen. Angst voor het virus. Moeite met wennen aan de nieuwe (thuis)situatie. Het gemis van structuur in de week. Ook kan het zo zijn dat kinderen nu ze thuis zitten meer tijd achter het scherm (zoals computer, tv, tablet) doorbrengen.

• Psychische problematiek
• Mentaal welbevinden
• Middelengebruik
• Schermbalans

Voor kinderen van ouders met psychische problemen of verslavingsproblemen (KOPP/KOV-kinderen, voorheen KOPP/KVO-kinderen) is er opeens veel veranderd nu de scholen gesloten zijn en veel face-to-face ondersteuning is weggevallen vanwege het nieuwe coronavirus (COVID-19). Voor deze kinderen en hun ouders kan het best een uitdaging zijn om nu dag en nacht thuis met elkaar door te brengen. Met de aanvullende tips en handvatten van het Trimbos-Instituut en de leden van het Landelijk Platform KOPP/KOV kunnen ouders, KOPP-kinderen, naasten en professionals helpen om zo goed mogelijk door deze uitzonderlijke situatie te komen. 

Informatie & tips voor KOPP/KOV professionals, kinderen, ouders en naasten

De volgende bronnen helpen zorgprofessionals om kinderen en jongeren (beter) te ondersteunen tijdens de coronacrisis. Daarbij gaat het onder andere om kinderen en jongeren van ouders met een verslaving of psychische aandoening.

• Nederlands Jeugdinstituut: in hun coronadossier informeert het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) kinderen, ouders, opvoeders en professionals over de gevolgen van het coronavirus. Zij bieden adviezen en leggen de nieuwste maatregelen voor kinderen en ouders uit. Het NJI actualiseert de pagina voortdurend.  
• Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie: hoe praat je met kinderen over de impact van het virus, bijvoorbeeld als zij angstig zijn of autisme hebben? Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie biedt handige adviezen en hulpmiddelen om het gesprek met je kind aan te gaan.
• Stichting Jeugd Interventies (SJI) en Academische Werkplaats Risicojeugd (AWRJ): gezinsgericht werken in Justitiële Jeugdinrichtingen en Jeugdzorgplusinstellingen ten tijde van de coronacrisis. Tips voor medewerkers hoe het contact met het (gezins)-systeem te stimuleren en hoe om te gaan met spanningen en situaties als gevolg van beperkende maatregelen.

Juist nu, tijdens de coronacrisis, kunnen jongeren te maken krijgen met stemmingsklachten. Ze kunnen bijvoorbeeld meer gaan piekeren, zijn bang over hoe het verder gaat of vinden het lastig om een nieuw dagritme te vinden in de nieuwe situatie. Soms voelen jongeren zich eenzaam of zijn er spanningen in de thuissituatie.

Op Gripopjedip.nl kunnen jongeren in de leeftijd van 16 tot 25 jaar snel en zonder wachtlijst terecht met hun vragen over gevoelens, zorgen of dips. Gratis en anoniem. De ‘dipdeskundigen’ van Grip op je Dip zijn professionals van diverse GGZ-instellingen (Dimence/Impluz, Youz, Indigo, Mediant en Ypse). Jongeren kunnen zichzelf aanmelden en daarnaast kunnen professionals in het onderwijs, de jeugdhulp, welzijn en in de huisartsenzorg doorverwijzen naar Grip op je dip. 

Op Gripopjedip.nl kunnen jongeren:

• Mailen met een dipdeskundige: de dipdeskundige biedt een luisterend oor, helpt de jongere op om te gaan met (beginnende) depressieve klachten en geeft advies voor een beter gevoel.
• Online en anoniem de groepscursus volgen: de cursus bestaat uit zes begeleide chatsessies en is grotendeels gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. De jongeren komen in contact met andere jongeren die ook last hebben van somberheidsklachten en wisselen ervaringen en tips uit. Voor de komende tijd staan verschillende cursussen ingepland die nog ruimte hebben voor deelnemers.

De 'Alles oké? Supportlijn' biedt support aan iedereen tussen de 18 en 24 jaar als het even niet zo lekker gaat. Dit kan door gratis en anoniem te chatten of bellen met een getrainde vrijwilliger. De 'Alles Oké? Supportlijn' is een initiatief van De Kindertelefoon. Al meer dan 40 jaar praat De Kindertelefoon met kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar. In 2021 heeft De Kindertelefoon de Alles Oké? Supportlijn opgericht, omdat ook iedereen van 18 tot 24 jaar een luisterend oor verdient. De vrijwilligers die achter de chat en telefoon zitten, zijn speciaal voor deze supportlijn opgeleid.

Ga naar allesisoke.nl

Ga - juist nu! - aan de slag met sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen op school. Het programma Welbevinden op School biedt Gezonde School adviseurs en scholen handvatten. "Als een kind zich niet goed voelt heeft het ook geen nut om het onderwijs te geven, want het komt niet binnen. Dus je moet aan de onderkant zorgen dat het voor dat kind goed gaat, dan is de basis gelegd voor onderwijs", pleit Else Marijke Boekbinder (Intern Begeleider ‘De Parkschool’, Delft)

Ga aan de slag met Welbevinden op School

kabinet stelt € 58,5 miljoen beschikbaar aan gemeenten om jongeren en jongvolwassenen meer perspectief te bieden in coronatijd. Jongeren moeten door de coronamaatregelen op relatief veel leefgebieden inleveren terwijl zij zelf doorgaans niet tot een risicogroep behoren. Ze ervaren vaak meer dan andere leeftijdsgroepen mentale gezondheidsproblemen zoals eenzaamheid, somberheid en angst. Met dit Jeugdpakket kunnen gemeenten investeren in de mentale gezondheid van jongeren en hen meer mogelijkheden bieden voor activiteiten en ontmoetingen, binnen de geldende beperkingen. Het Nederlands Jeugdinstituut, het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, het RIVM, Gezonde School, Pharos, de gemeente Rotterdam en het Trimbos-instituut bieden gemeenten handvatten voor deze initiatieven. In januari zal een aanvullende handreiking voor gemeenten verschijnen met adviezen om de mentale gezondheid van jeugd te bevorderen. 

Ontdek wat ú als gemeente kunt doen

Zwangere vrouwen en ouders kunnen zich momenteel zorgen maken over hun eigen gezondheid en die van hun (ongeboren) kind. Juist vanwege het coronavirus kan er extra motivatie zijn om aan een gezonde leefstijl te werken en weerstand op te bouwen. Het is belangrijk dat u dan als zorgverlener weet wat u kunt vertellen over de risico's van corona voor rokers en welke stoppen-met-roken hulp er op dit moment beschikbaar is. 

Handige hulpmiddelen

• Voorbeeldtekst: communicatie over corona aan (aanstaande) ouders
• E-learning Rookvrije Start: tijdelijk gratis voor zorgverleners (tot 1 juli 2020)
• Rookvrije Ouders: telefonische stoppen-met-roken coaching
• Nieuwsbrief Rookvrije Start: corona editie

Meer informatie over Rookvrije Start en corona

We hebben (nog) geen cijfers over een toename van problematisch gamegedrag tijdens corona, maar wel cijfers dat er meer gegamed wordt.

Cijfers over gameverslavingen zijn er niet. Maar wel is duidelijk dat er tijdens corona 50% meer gegamed wordt. Of dat later voor problemen gaat zorgen, of dat het weer naar het normale niveau terugzakt na corona, is nog niet te zeggen”,  aldus collega Anouk Tuijnman (wetenschappelijk onderzoeker Gamen, Gokken & Mediawijsheid). 

Dat er meer gegamed wordt is echter niet vreemd. Mensen hebben nu minder activiteiten om hun vrije tijd mee in te vullen. Daarnaast is digitaal contact op dit moment een van de weinige mogelijkheden om relaties te onderhouden. Wanneer de coronamaatregelen versoepeld worden en mensen weer meer reistijd, schooltijd en andere vrije tijdsactiviteiten hebben dan kan het zijn dat de gametijd weer terug komt op het oude niveau. Dat moeten we te zijner tijd goed in de gaten houden.

Advies en ondersteuning corona, gamen, gokken en digitale balans

Meer informatie over gamen en gokken

Meer informatie over mediawijsheid

Uit het Iene Miene Media-flitsonderzoek blijkt dat jonge kinderen (0 t/m 6 jaar) gemiddeld 2,5 uur besteden aan beeldschermmedia sinds de coronacrisis. Dit is bijna een uur meer dan normaal. Vooral het kijken van filmpjes is toegenomen (van 84 naar 114 minuten per dag) en het spelen van online spelletjes (van gemiddeld 29 naar 40 minuten). Daarnaast zijn ouders minder streng als het gaat om mediagebruik, zo blijkt uit aanvullend onderzoek onder het Landelijk Ouderpanel.

Een video call met je collega, een nieuw koffiezetapparaat bestellen via een webwinkel of 's avonds een mooie film kijken. Het gebruik van 'schermen' (digitale media) is - zeker nu in de huidige coronatijd - niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Het Trimbos-instituut en Netwerk Mediawijsheid hebben de handen ineen geslagen met als doel: meer grip krijgen op gezond gedrag in een digitale leefwereld. We hebben vanuit een positief perspectief in kaart gebracht wat er nodig is voor een (mentaal) gezond leven en hoe mensen meer grip kunnen krijgen op schermtijd en balans.

Ontdek hoe een nieuwe schijf van vijf hierbij helpt

Mediawijsheid: gezond leven in een digitale wereld

Youtubers vertellen over de voor- en nadelen van gamen en hoe je gezond blijft als je veel achter de computer of console zit.