Interventies alcohol en werk

Uit een recent onderzoek onder militairen bleek dat het zoeken naar hulp bij problematisch middelengebruik medewerkers hiertoe gestimuleerd worden als ze hiervoor sociale steun ervaren en dat ze weten waar ze de hulp kunnen vinden/krijgen. De angst voor gevolgen van hun carrière, angst voor social afwijzing en zorgen rond de vertrouwelijkheid belemmeren het zoeken naar hulp [4].

Interventies gericht op verbeteren gezondheid en gecombineerde leefstijlinterventies bereiken over het algemeen meer medewerkers dan wanneer ze alleen inzetten op het voorkomen van ‘problematisch alcoholgebruik’[2].

Het Trimbos-instituut heeft in 2020 een ADM-handreiking en een ADM-format voor bedrijven en organisaties ontwikkeld aan de hand waarvan bedrijven zelf aan de slag kunnen met het opstellen en uitrollen van een preventief ADM-beleid[1].

Het KNMG heeft in 2020 een toolkit voor de ziekenhuizen en andere gezondheidsorganisaties ontwikkeld. Het materiaal is vooral gericht op het bespreekbaar maken en aanpakken van problematisch middelengebruik en verslaving onder zorgprofessionals.

Het EWA heeft op basis van onderzoek en ervaring binnen de Europese Unie een toolkit ontwikkeld, waarin verschillende interventies worden genoemd die toepasbaar zijn binnen een organisatie ^[2].

Deze toolkit adviseert:

• een uitgebreid, schriftelijk alcoholbeleid te ontwikkelen (zie ook ADM-beleid);
• om het alcoholprogramma te koppelen aan een algemeen een gezondheidsgerelateerdgezondheid alcoholprogramma uitvoeren;
• om werksituaties, leiderschapsstijlen en andere factoren die kunnen leiden tot stress of zwaar alcoholgebruik te bespreken;
• de werkplekken “alcoholvrij” maken.

Daarnaast kunnen door werkgevers specifieke alcohol gerelateerde interventies worden ingezet, die bijdragen aan:

• bewustmaking van werknemers en managers van alcohol en het alcoholbeleid
• beoordeling, herziening en invoering of verbetering van het alcoholbeleid op het werk
• het ontwikkelen en implementeren van opleidingsprogramma’s die bijdragen aan doeltreffend beleid en efficiënte procedures met betrekking tot alcohol
• screening en advies over alcoholconsumptie en -gebruik
• gestructureerde programma's voor behandeling of doorverwijzing en, in specifieke gevallen, voor alcoholcontroles op het werk.

Gezondheidsbevorderende programma’s

• Programma’s die focussen op het beïnvloeden van leefstijlfactoren
• Programma’s direct gericht op het verminderen van alcoholproblematiek door technieken aan te leren zoals gecontroleerd drinken, het bevorderen van weerbaarheid (nee kunnen zeggen tegen alcohol) en het beter leren omgaan met stress
• Programma’s specifiek gericht op het thema Alcohol & Werk bestaande uit; voorlichting, bedrijfsgerichte procesbegeleiding, motiverende gespreksvoering en individuele voorlichting.

Ondersteunende programma’s voor werknemers

• Dit zijn programma’s met verschillende modules (screening, evaluatie en doorverwijzing), die worden aangeboden aan werknemers met alcohol- en/of drugsproblemen.

In de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) staat dat het testen van medewerkers op het gebruik van middelen niet is toegestaan. Deze wet is in 2018 is ingegaan met de bedoeling dat persoonsgegevens beter beschermd zijn. Een uitzondering op deze regel geldt voor medewerkers die een specifiek en risicovol beroep uitoefenen en waarvoor het testen wettelijk is geregeld. Denk hierbij aan de Wet Luchtvaart, de Wet Scheepsvaart en de Wet Wegverkeer. Meer informatie hierover is te vinden op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Lees hier meer over wat werkgevers wel mogen en kunnen doen.