Cijfers middelengebruik onder werkenden

Alcohol- en drugsgebruik kan invloed hebben op werk. Denk aan verzuim, veiligheidsrisico's en ongewenst gedrag. Hieronder volgt een overzicht van cijfers over middelengebruik onder werkenden.

In dit dossier

  • 14% van de werkenden drinkt riskant. Iemand die riskant drinkt krijgt problemen door het drinkgedrag. Zo kan het gebeuren dat hij/zij afspraken niet nakomt, spijt krijgt van het alcoholgebruik of van anderen het advies krijgt minder te drinken.
  • Iets meer dan 10% van de beroepsbevolking gebruikte drugs in de maand voor het onderzoek. Cannabis was de meest gebruikte drug (8%) onder hen.
  • Uit onderzoek naar de geestelijke gezondheid in Nederland blijkt dat 6,7 % in van de werkenden een middelenstoornis (alcohol, cannabis of andere drugs) had in het afgelopen jaar.
  • Overmatig en zwaar alcoholgebruik komt vaker voor in de horeca, de bouw en de landbouw. Drugsgebruik komt het meest voor onder werknemers in de horeca, de ICT en de zakelijke dienstverlening.
  • Collega’s hebben last van (problematisch) alcoholgebruik bij collega’s.

Verzuim door alcohol- of drugsgebruik

  • Onderzoek wijst uit dat overmatig alcoholgebruik leidt tot toename van verzuim op het werk.
  • Jongvolwassenen verzuimen vaker vanwege alcohol dan oudere werknemers.
  • Mannen zijn vaker minder productief op het werk door alcoholgebruik dan vrouwen.
  • Verzuim en verminderde productiviteit door alcoholgebruik kost werkgevers per jaar 1,3 miljard euro. Dit loopt op tot zo’n 1,6 miljard euro als we productiviteitsverliezen door ongevallen en huiselijk geweld meerekenen.
  • Alle werkenden samen verzuimen door alcoholgebruik bijna 3,5 miljoen dagen per jaar.
  • Over verzuim door drugs bestaan geen recente cijfers. Volgens ouder onderzoek had 5,9% van degenen die drugs gebruiken, in het afgelopen jaar verzuimd door drugsgebruik.
  • Bijna de helft van de bedrijven heeft een Alcohol-, Drugs-, en Medicijnbeleid (ADM-beleid). Dit blijkt uit een onderzoek onder 109 organisaties [pdf].

Wel aanwezig, minder productief (presenteïsme)

Als een werknemer wel aanwezig is maar minder productief door ziekte noemen we dat presenteïsme. In een Brits onderzoek uit 2019 geven werknemers aan 39% minder productief te zijn op werk als zij een kater hebben of (nog) onder invloed zijn. Deelnemers aan dit onderzoek geven ook aan last te hebben van alcoholgebruik van collega’s; 36% vermoedt dat een collega een kater had of onder invloed was ergens in de afgelopen zes maanden. Werknemers hadden vooral last van minder productiviteit van hun collega’s, meer stress en een minder goed teamgevoel.

Ongelukken

  • Schatting is dat 20-25% van alle ongevallen op het werk door alcoholgebruik komt.
  • Alcoholgebruik in de privésfeer kan een rol spelen bij (verkeers-)ongevallen, geweld en (huiselijk)geweld. Dat zorgt voor ca. 237 miljoen euro per jaar aan productiviteitsverlies, zo berekende het RIVM.

Reputatieschade

Naast de gezondheid en veiligheid van de medewerkers op de werkvloer kan middelengebruik op het werk leiden tot reputatieschade. Dit kan worden veroorzaakt door bijvoorbeeld een ongeluk met een bedrijfsauto of ongewenst gedrag op de werkvloer.

Medicijnen

In een ADM-beleid gaat de aandacht niet alleen uit naar alcohol en drugs, maar ook naar medicijnen.  Sommige medicijnen hebben immers invloed op het functioneren van mensen, ook tijdens het werk. Slaapmedicatie kan bijvoorbeeld voor sufheid zorgen en ADHD-medicatie kan als bijwerking hebben dat mensen angstig worden, minder honger hebben of slecht kunnen slapen. Van de werkenden gebruikten in 2020 ruim een op de honderd mensen ADHD-medicatie (1,2%) en bijna een op de zestien werknemers (6,4%) slaapmedicatie. Er is geen recent onderzoek naar medicijngebruik en verzuim als gevolg daarvan onder werkenden.

Links

Gerelateerde pagina's

Referenties