Tips voor werkgevers
Het voorkomen van (problematisch) middelengebruik gaat niet over een nacht ijs. Door ervaringen uit de praktijk en wetenschappelijk onderzoek weten we steeds beter wat helpt en wat juist niet helpt ter voorkoming van alcohol- en drugsgebruik.
Vragen?
Ondersteunend materiaal
Gebruik de Handreiking en het format Alcohol-, drugs- en medicijnbeleid bij het opstellen van beleid over alcohol-, drugs- en medicijngebruik (ADM-beleid) binnen uw organisatie.
Ook relevant
Tip 1: Maak het ADM-beleid onderdeel van het gezondheidsbeleid
Veel bedrijven investeren in gezondheid en vitaliteit van hun medewerkers. Vaak is dat onder de thema’s Gezond & Veilig werken, Duurzame Inzetbaarheid en/of Gezonde Leefstijl. Onderwerpen die dan aan de orde komen zijn mentale gezondheid, bewegen en voeding. Alcohol- en drugsgebruik hoort ook in dat rijtje thuis. Maak het ADM-beleid daarom een onderdeel van dit bredere gezondheidsbeleid.
Tip 2: Praat over alcohol- en drugsgebruik
Creëer een open bedrijfscultuur waar middelengebruik makkelijk kan worden besproken en waar mensen elkaar willen steunen. Maak het onderwerp alcohol- en drugsgebruik bijvoorbeeld een vast onderdeel van gesprekken die gaan over gezondheid en leefstijl. Het helpt om de nadruk te leggen op het verbeteren van de gezondheid in plaats van op regels, sancties en straf.
Tip 3: Werk goed samen met de bedrijfsarts
Bedrijfsartsen zijn medisch opgeleid en zetten zich in voor gezonde werknemers. Normaal gesproken komen zij in beeld bij uitval door ziekte of problemen. Maar een bedrijfsarts heeft niet alleen een rol in de spreekkamer. Hij of zij is heeft ook veel kennis over het voorkomen van problemen - zie ook NVAB ADM-leidraad - en kan een bedrijf adviseren een ADM-beleid te ontwikkelen. Een bedrijfsarts kan een aanspreekpunt zijn en kan eventueel verwijzen naar een huisarts of instellingen voor verslavingszorg.
Tip 4: Betrek medewerkers bij het opstellen en invoeren van ADM-beleid
Zorg dat je vanaf het begin medewerkers bij het ADM-beleid betrekt, dat zorgt voor steun in de organisatie. Je kunt bijvoorbeeld leden van de Ondernemingsraad vragen deel te nemen in de ADM-projectgroep. Zijn er kritische mensen in de organisatie? Nodig hen uit hun zorgen uit te spreken en om mee te denken. Is er een communicatieadviseur of afdeling communicatie? Schakel hen ook in en vraag advies over de juiste communicatiestrategie.
Tip 5: Vergroot de kennis en vaardigheden van werknemers en leidinggevenden
Vertel medewerkers over de risico’s van middelengebruik voor de werkplek en train leidinggevenden in het vroegtijdig herkennen en bespreekbaar maken van problemen met middelen. Afspraken over wie, wanneer, hoe vaak en door wie getraind wordt, kan in het ADM-beleid worden opgenomen. Deskundigheid kan worden gevonden bij ervaren preventie- en gezondheidsprofessionals, bijvoorbeeld bij de bedrijfsarts, bedrijfsmaatschappelijk werker en de preventieafdelingen van regionale instellingen voor verslavingszorg. In samenwerking met het SVA is een handige werkwijzer gemaakt ter ondersteuning van het vroegtijdig signaleren van problematisch alcoholgebruik in relatie tot werk.
Tip 6: Maak alcohol- en drugsgebruik onderdeel van de risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E)
Elke werkgever is verplicht om een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) op te stellen. Een RI&E geeft inzicht in de arbeidsrisico’s binnen een organisatie. Het doel is om arbeidsrisico’s die zorgen voor gezondheidsklachten, verzuim en ongevallen te ontdekken en op te lossen. Wanneer de inventarisatie er aanleiding toe geeft, neemt de werkgever maatregelen om deze risico’s te verkleinen of weg te nemen. Een ADM-beleid is een effectieve beleidsmaatregel om het risico van ‘middelengebruik in relatie tot werk’ op te lossen.
Tip 7: Win advies in en maak gebruik van hulpmiddelen bij ADM-beleid
Een ADM-beleid opstellen hoef je niet alleen te doen. Zo heeft het werkgeversteam van het Trimbos-instituut kennis en expertise in huis te helpen en te adviseren bij het maken en uitvoeren van een ADM-beleid.
Bekijk wat het Trimbos-instituut voor organisaties kan doen >