De e-sigaret is uitgegroeid tot een product dat door honderden miljoenen mensen in de wereld wordt gebruikt. Soms wordt er onderscheid gemaakt tussen een e-sigaret en een shisha-pen, maar er is geen duidelijk verschil tussen deze producten.
Vragen?
Heb je vragen over roken, stoppen met roken of zoek je hulp? Bel de gratis Stoplijn (0800-1995) of ga naar ikstopnu.nl. Kijk voor algemene vragen over roken op Rokeninfo.nl
Ben je (zorg)professional en heb je een vakinhoudelijke vraag naar aanleiding van deze pagina? Neem dan contact op met Esther Croes.
Gebruik onder volwassenen
In Nederland is het gebruik relatief beperkt. In 2019 gebruikte 1,6% van de Nederlandse volwassenen regelmatig een elektronische sigaret. Het regelmatig gebruik van de e-sigaret is het hoogst onder dagelijkse rokers (5,8%), en lager onder niet-dagelijkse rokers (1,6%), ex-rokers (1,6%) en nooit-rokers (0,2%).1Bommelé, M. Willemsen. Kerncijfers Roken 2019. Utrecht: Trimbos-instituut. De cijfers komen van de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut, 2019.
Gebruik onder jongeren
Jongeren in Nederland experimenteren meer met de e-sigaret dan met de tabakssigaret. E-sigaretten zonder nicotine waren tot 1 juli 2017 makkelijk verkrijgbaar voor jongeren onder de 18 jaar. In 2017 had 27,5% van de Nederlandse scholieren van 12 tot en met 16 jaar ooit een e-sigaret (zowel met als zonder nicotine) gebruikt. Van dezelfde groep scholieren had 17,3% ooit een tabakssigaret gebruikt.2Stevens G, Dorsselaer S Van, Boer M, Roos S De, Duinhof E, Bogt T, et al. HBSC 2017 Gezondheid en Welzijn van Jongeren in Nederland. Utrecht; 2017. Volgens de Middelenmonitor mbo-hbo 2017 had van de 16-tot en met 18-jarige studenten op het mbo of hbo 44% ooit wel eens een e-sigaret gebruikt, en 12% gebruikte deze nog steeds wel eens.3Tuithof M, van Dorsselaer S, Monshouer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut. 2018.
Hoe schadelijk is de e-sigaret?
Een e-sigaret mist veel van de giftige verbrandingsproducten van tabak, maar in de damp komen wel schadelijke stoffen vrij, zoals nicotine en propyleenglycol, en (sporen van) giftige en carcinogene stoffen. De schadelijkheid van het gebruik van een e-sigaret op lange termijn is onbekend, maar een e-sigaret lijkt volgens het beschikbare onderzoek minder schadelijk dan een tabakssigaret. Nieuwere studies geven wel steeds meer aanwijzingen dat gebruik van een e-sigaret zou kunnen leiden tot schade aan de luchtwegen en het hart- en vaatstelsel. Algemeen aanvaard is de conclusie dat het nog decennia zal duren voordat de werkelijke omvang van de risico’s van e-sigaretgebruik voor het individu voldoende in kaart kunnen zijn gebracht.4The National Academies of Science, Engineering, and Medicine. Public Health Consequences of E-Cigarettes. Washington, DC; 2018
Helpt een e-sigaret bij stoppen met roken?
De e-sigaret lijkt enigszins effectief te zijn als hulpmiddel bij stoppen met roken.5- The National Academies of Science, Engineering, and Medicine. Public Health Consequences of E-Cigarettes. Washington, DC; 2018
- Hartmann-Boyce J, McRobbie H, Lindson N, Bullen C, Begh R, Theodoulou A, Notley C, Rigotti NA, Turner T, Butler AR, Hajek P. Electronic cigarettes for smoking cessation. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Oct 14;10:CD010216. De succespercentages van stoppen waarbij gebruik wordt gemaakt van een e-sigaret zijn vergelijkbaar met die van de reguliere stopmethoden, zoals begeleiding of coaching, nicotine-vervangende middelen en andere medicatie. In de Nederlandse Richtlijn Behandeling Tabaksverslaving en Stoppen met Roken ondersteuning worden e-sigaretten niet aangeraden als eerste keus middel om stoppen met roken te ondersteunen.6Trimbos-instituut, Nederlands Huisartsen Genootschap. Richtlijn behandeling van tabaksverslaving en stoppen met roken ondersteuning. 2016. Eerste voorkeur hebben stopmethoden waarvan de effectiviteit bekend en bewezen is (gedragsondersteuning, eventueel aangevuld met medicatie). Indien rokers al meerdere malen geprobeerd hebben om te stoppen en overwegen om hier nu een e-sigaret voor te gebruiken kunnen zorgverleners hen hier wel in ondersteunen.7Troelstra S, Croes E, Bommelé J, Willemsen M. Factsheet Elektronische sigaretten. Utrecht: Trimbos-instituut. 2020.
Hoe worden e-sigaretten gereguleerd?
In Nederland is de tabakswetgeving vastgelegd in de Tabaks- en Rookwarenwet uit 2016, die is gebaseerd op de Europese Tabaksproductenrichtlijn. In Nederland gelden e-sigaretten als aanverwante producten.8Tabaks- en rookwarenwet. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; 2020. Ze mogen niet verkocht worden aan mensen die jonger zijn dan 18 jaar, er zijn eisen aan de veiligheid en reclame is alleen toegestaan bij fysieke tabaks- of e-sigaretspeciaalzaken. Ook de e-sigaret zonder nicotine valt onder de Nederlandse Tabaks- en Rookwarenwet, zodat hiervoor dezelfde producteisen gelden als voor e-sigaretten met nicotine. Uitgezonderd zijn e-sigaretten en navulverpakkingen die zijn geregistreerd als geneesmiddel.9Tabaks- en rookwarenwet. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; 2020. Hoewel in het Verenigd Koninkrijk één product geautoriseerd is als stoppen-met-roken hulpmiddel, is er op het moment van schrijven in geen enkel land een e-sigaret op de markt als medisch hulpmiddel.10McNeill A, Brose LS, Calder R, Bauld L, Robson D. Evidence review of e-cigarettes and heated tobacco products 2018. Public Heal Engl. 2018;1–243. In 2020 is de Tabaks- en Rookwarenwet voor het laatst aangepast. De e-sigaret valt nu ook onder het rookverbod in publieke ruimten.
Download gratis de factsheet Elektronische sigaretten van het Trimbos-instituut voor meer informatie.
Lees meer over de e-sigaret en stoppen met roken.
Shisha-pen
Soms wordt er onderscheid gemaakt tussen een e-sigaret en een shisha-pen, maar er is geen duidelijk verschil tussen deze producten. De e-sigaret en de shisha-pen werken volgens eenzelfde verdampingsprincipe, waarbij een vloeistof, met of zonder nicotine, kan worden verdampt.
Bronnen
1. Tabaks- en rookwarenwet. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; 2020.
2. McNeill A, Brose LS, Calder R, Bauld L, Robson D. Evidence review of e-cigarettes and heated tobacco products 2018. Public Heal Engl [Internet]. 2018;1–243.
3. J. Bommelé, M. Willemsen. 2019. Kerncijfers Roken. CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut, 2019.
4. Stevens G, Dorsselaer S Van, Boer M, Roos S De, Duinhof E, Bogt T, et al. HBSC 2017 Gezondheid en Welzijn van Jongeren in Nederland [Internet]. Utrecht; 2017.
5. Tuithof M, van Dorsselaer S, Monshouer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut. 2018.
6. The National Academies of Science, Engineering, and Medicine. Public Health Consequences of E-Cigarettes. Washington, DC; 2018
7. Hartmann-Boyce J, McRobbie H, Lindson N, Bullen C, Begh R, Theodoulou A, Notley C, Rigotti NA, Turner T, Butler AR, Hajek P. Electronic cigarettes for smoking cessation. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Oct 14;10:CD010216.
8. Trimbos-instituut, Nederlands Huisartsen Genootschap. Richtlijn behandeling van tabaksverslaving en stoppen met roken ondersteuning [Internet]. 2016.
9. Troelstra S, Croes E, Bommelé J, Willemsen M. Factsheet Elektronische sigaretten. Utrecht: Trimbos-instituut. 2020.
