Verhitte tabak, ook wel heat-not-burn (HNB) tabak, is een product wat de laatste jaren steeds bekender en populairder wordt. De tabaksindustrie presenteert producten met verhitte tabak als minder schadelijk dan tabakssigaretten en als een mogelijk alternatief voor mensen die niet willen stoppen met roken.
Vragen?
Heb je vragen over roken, stoppen met roken of zoek je hulp? Bel de gratis Stoplijn (0800-1995) of ga naar ikstopnu.nl. Kijk voor algemene vragen over roken op Rokeninfo.nl
Ben je (zorg)professional en heb je een vakinhoudelijke vraag naar aanleiding van deze pagina? Neem dan contact op met Esther Croes.
Verhitte tabak wordt niet verbrand, maar verhit tot maximaal 350 °C door middel van een kleine elektronische warmtestaaf.2 De damp die ontstaat bij het gebruik van verhitte tabak, wordt gevormd bij een lagere temperatuur dan bij het gebruik van tabakssigaretten.
Hoe schadelijk is het gebruik van verhitte tabak?
De industrie propageert dat verhitte tabak een 'gezondere’ manier van roken is. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat verhitte tabak minder inhalatieproducten produceert dan de tabakssigaret.3,4,5 De hoeveelheid aan inhalatieproducten van verhitte tabak kan echter nog altijd leiden tot significante gezondheidsschade.5,6 Uit onderzoek blijkt dat bij het verhitten van tabak het filter ook mee verwarmd wordt. Hierbij komen schadelijke carbonylverbindingen vrij, zoals formaldehyde, acroleïne, acetaldehyde en propionaldehyde.7 Formaldehyde is al bij zeer lage concentraties toxisch.6 Bovendien kan verkoling van de verhitte tabak verder toenemen wanneer het product niet tussen het gebruik door wordt schoongemaakt. Dit kan resulteren in extra uitstoot van schadelijke stoffen.7
Verhitte tabak produceert minder fijnstof (6,8,9 Bij het verhitten van tabak worden zulke kleine deeltjes geproduceerd dat deze de longblaasjes bereiken en daar neerslaan.6 Het gebruik van verhitte tabak kan leiden tot minder oxidatieve stress in vergelijking met de e-sigaret en de conventionele sigaret.6 Er zijn echter wel aanwijzingen dat gebruik van verhitte tabak een negatief effect heeft op de longfunctie en het hart- en vaatstelsel, waaronder kortdurende vaatstijfheid, bloeddrukstijging en oxidatieve stress direct na het gebruik van verhitte tabak.6,7 Er is er nog te weinig onafhankelijk onderzoek om uitspraken te doen over de gezondheidseffecten op de lange termijn.2,3,5
Hoe wordt verhitte tabak gereguleerd?
In de Tabak- en Rookwarenwet is sinds 1 juli 2020 vastgelegd dat bijzondere rookwaren, inclusief verhitte tabak, niet geconsumeerd mogen worden op plekken waar het rookverbod geldt.10 Dit betekent dat er geen conventionele dan wel andere rookwaren geconsumeerd mogen worden in openbare ruimten, werkplek en horeca.
Helpt verhitte tabak bij stoppen met roken?
Het is onduidelijk of het gebruik van verhitte tabak kan helpen bij stoppen met roken.11 Enkele onderzoeken suggereren dat het een mogelijke rol kan spelen bij het stoppen met roken. Andere onderzoeken suggereren dat mensen blijven roken doordat het een minder schadelijk product is. Een aantal conventionele sigaretgebruikers is verhitte tabak gaan gebruiken naast de tabakssigaret. Uit een Koreaans onderzoek bleek dat wanneer er sprake was van dual use deze personen minder geneigd waren om te stoppen met roken.12 Ook bleken gebruikers van verhitte tabak minder gemotiveerd te zijn om te stoppen met roken.13 Mogelijk komt dit doordat zij denken dat verhitte tabak minder schadelijk is voor de gezondheid.13 Een ander Koreaans onderzoek suggereerde dat rokers die al lang probeerden om te stoppen met roken mogelijk zouden overstappen naar verhitte tabak, waardoor de motivatie om daadwerkelijk te stoppen met roken af zou nemen.13 Het is onduidelijk in hoeverre we de uitkomsten van deze Koreaanse onderzoeken kunnen vertalen naar de Nederlandse situatie.
Zorgt het roken van verhitte tabak voor eerder roken van sigaretten?
Het is onzeker of het roken van verhitte tabak leidt tot eerder roken van sigaretten. Uit onderzoek blijkt echter wel dat jongeren en niet-rokers geïnteresseerd zijn in verhitte tabak.14 Deze interesse zou kunnen resulteren in het beginnen met roken door gebruik van verhitte tabak.11,15 De kans op verslaving is aanzienlijk, aangezien de nicotineconcentratie in verhitte tabak vergelijkbaar is met die van tabakssigaretten.2,3
Bronnen
1. Ratajczak A, Jankowski P, Strus P, Feleszko W. Heat Not Burn Tobacco Product-A New Global Trend: Impact of Heat-Not-Burn Tobacco Products on Public Health, a Systematic Review. Int J Environ Res Public Health. 2020 01 8;17(2):E409.
2. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Nieuwsoortige tabaksproducten die worden verhit. Bilthoven: 2018.
3. World Health Organization. 2020. Heated tobacco products: information sheet - 2nd edition.
4. Cancelada L, Sleiman M, Tang X, Russell ML, Montesinos VN, Litter MI, et al. Heated Tobacco Products: Volatile Emissions and Their Predicted Impact on Indoor Air Quality. Environ Sci Technol. 2019 Jul 2;53(13):7866-76.
5. Simonavicius E, McNeill A, Shahab L, Brose LS. Heat-not-burn tobacco products: a systematic literature review. Tob Control. 2019 09;28(5):582-94.
6. Fried ND, Gardner JD. Heat-not-burn tobacco products: an emerging threat to cardiovascular health. American Journal of Physiology-Heart and Circulatory Physiology. 2020 Dec 1;319(6):H1234-H1239.
7. Kim YH, An YJ, Shin JW. Carbonyl Compounds Containing Formaldehyde Produced from the Heated Mouthpiece of Tobacco Sticks for Heated Tobacco Products. Molecules. 2020 Nov 28;25(23):E5612.
8. Davis B, Williams M, Talbot P. iQOS: evidence of pyrolysis and release of a toxicant from plastic. Tob Control. 2019 01;28(1):34-41.
9. Protano C, Manigrasso M, Cammalleri V, Biondi Zoccai G, Frati G, Avino P, et al. Impact of Electronic Alternatives to Tobacco Cigarettes on Indoor Air Particular Matter Levels. IJERPH. 2020 Apr 24;17(8):2947.
10. Rijksoverheid. Rookverbod openbare ruimten, werkplek en horeca. [Internet].
11. Bafunno D, Catino A, Lamorgese V, Del Bene G, Longo V, Montrone M, et al. Impact of tobacco control interventions on smoking initiation, cessation, and prevalence: a systematic review. J Thorac Dis. 2020 Jul;12(7):3844-56.
12. Ryu DH, Park SW, Hwang JH. Association between Intention to Quit Cigarette Smoking and Use of Heated Tobacco Products: Application of Smoking Intensity Perspective on Heated Tobacco Product Users. Int J Environ Res Public Health. 2020 11 16;17(22):E8471.
13. Lee CM. The Impact of Heated Tobacco Products on Smoking Cessation, Tobacco Use, and Tobacco Sales in South Korea. Korean J Fam Med. 2020 Sep;41(5):273-81.
14. Gallus S, Lugo A, Liu X, Borroni E, Clancy L, Gorini G, e.a. Use and awareness of heated tobacco products in Europe. Journal of Epidemiology 2021.
15. Signes-Costa J, de Granda-Orive JI, Ramos Pinedo Á, Camarasa Escrig A, de Higes Martínez E, Rábade Castedo C, et al. Official Statement of the Spanish Society of Pulmonology and Thoracic Surgery (SEPAR) on Electronic Cigarettes and IQOS®. Arch Bronconeumol. 2019 11;55(11):581-6.
