Werk je als professional met kinderen van ouders met een (licht) verstandelijke beperking (hierna ook: kinderen)? Op deze pagina vind je informatie die je kan helpen om deze groep passende hulp en ondersteuning te bieden. Je leest wat kinderen van ouders met een (licht) verstandelijke beperking ((l)vb) nodig hebben en vindt bijscholingstips.

Toolkit voor professionals

Informatie voor professionals

Wat hebben kinderen nodig?

Kinderen hebben vaak al vroeg door dat het bij hen thuis anders gaat dan bij andere gezinnen. Ze begrijpen op jonge leeftijd nog niet altijd goed waarom dat zo is. Zij hebben dus informatie nodig, en ook aandacht van de mensen om hen heen is voor hen belangrijk.

Gezien worden

Normaal begaafde kinderen van ouders met een (l)vb hebben de behoefte om gezien te worden. Zij hebben mensen om hen heen nodig die hun persoonlijke aandacht geven, en oog hebben voor wat ze willen en nodig hebben.

Als er veel stress is thuis, kan dit ervoor zorgen dat kinderen zich niet gezien voelen. Ook kan het zijn dat zij hierdoor niet de ruimte krijgen voor hun eigen ontwikkeling en om zich goed en veilig te ontwikkelen. Dit kan in de volwassenheid mentale problemen opleveren.

Uitleg en aandacht

Kinderen geven in interviews aan dat zij behoefte hebben aan uitleg en aandacht voor hoe het bij hen thuis is. Zij voelen en zien dat hun gezin anders is, maar begrijpen niet altijd waarom precies.

Uitleg geven kan veel helpen, net als laten zien dat je begrijpt dat hun ouders anders zijn. Uit onderzoek blijkt dat veel kinderen last hebben van schuldgevoelens en gevoelens van minderwaardigheid. Leg dus uit dat het niet hun schuld is hoe het thuis gaat, en erken de problemen waar zij tegenaan lopen doordat zij in een kwetsbare situatie opgroeien.

Kinderen krijgen het liefst uitleg van:

  • Een hulpverlener: Denk aan de huisarts, de schoolarts, pleegzorgbegeleiders, hulpverlening voor volwassen kinderen van ouders met een (l)vb (KOVB) of andere (volwassen) kinderen van ouders met een (l)vb, die hetzelfde hebben meegemaakt.
  • Mensen om het gezin heen: Mensen die de kinderen al kennen en vertrouwen kunnen ook informatie geven. Denk aan grootouders, familieleden, buren, iemand van school of mensen uit de kerk of andere plek waar ze bij elkaar komen voor hun geloof.
  • Lotgenoten: Kinderen van ouders met een verstandelijke beperking hebben veel baat bij lotgenotencontact. In het contact met anderen die hetzelfde meemaken voelen zij zich vaak voor het eerst gezien en herkend. Verhalen uitwisselen met lotgenoten is daarom iets waar veel kinderen waarde aan hechten.
  • Boeken: hierin kunnen kinderen herkenning vinden en op een makkelijke manier leren begrijpen wat er bij hen thuis aan de hand is.
  • Filmpjes: Filmpjes en animaties kunnen kinderen op een makkelijke en begrijpelijke manier informatie geven over wat er aan de hand is in hun gezin.
  • Documentaires: Een documentaire over andere kinderen van ouders met een verstandelijke beperking kan voor kinderen het verschil maken. Herkenning en rolmodellen kunnen kinderen helpen om te begrijpen wat zij doormaken.

Ruimte om zich te ontwikkelen

Voor de gevoelens en ontwikkeling van kinderen is in gezinnen met verstandelijk beperkte ouders weinig ruimte. Terwijl de kinderen wel behoefte hebben aan die ruimte. Daarnaast hebben kinderen nodig dat anderen zorgen en taken bij hen wegnemen. Kinderen moeten weten dat zij niet verantwoordelijk zijn voor het gedrag van hun ouders.

Welke professionals komen KOVB tegen?

Er kunnen veel verschillende professionals betrokken raken bij kinderen van ouders met een (l)vb. Het hangt van hun leeftijd af welke professionals kinderen tegenkomen. Ook kan dit verschillen per gemeente waarin het gezin woont. Als de ouder hulp krijgt, vanuit bijvoorbeeld de geestelijke gezondheidszorg (ggz) of de verstandelijke gehandicapten zorg (vgz), dan zou de hulpverlener van de ouder de kinderen ook in beeld moeten hebben.

Sommige ouders met een (l)vb zijn niet bekend bij de hulpverlening. Om hun kinderen toch in beeld te krijgen moeten andere mensen om het gezin heen hen herkennen. Wie kinderen kan signaleren hangt af van de leeftijd van het kind. Dit kan de sociale kring rondom het gezin zijn, maar ook professionals.

Bijvoorbeeld:

  • Jeugdgezondheidszorg
  • Verloskundigen
  • Kraamzorgmedewerkers
  • Medewerkers van de voorschool, kinderopvang, peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang.
  • Professionals in het onderwijs
  • Jongerenwerkers
  • Jeugdhulp
  • Professionals van het lokale team
  • Organisaties als sportclubs of vrijetijdsorganisaties
  • Huisarts
  • Lokale informele zorgvoorzieningen