Cijfers roken

Minder dan één op de vijf Nederlanders van 18 jaar en ouder rookt (19,0%). Ruim twee derde van de mensen die roken, rookt elke dag (13,5% van de algemene bevolking).

Op deze pagina staan de meest recente cijfers uit de Gezondheidsenquête 2023.

Het aantal rokers in Nederland neemt af

  • In 2023 rookte 19,0% van de bevolking van 18 jaar en ouder. In 2014 rookte nog 25,7% van de volwassen bevolking.
  • Mensen met een hoge opleiding roken minder vaak dan mensen met een middelbare of praktische opleiding.
  • 2,7% van de bevolking rookt ‘zwaar’: zij roken 20 of meer sigaretten of shagjes per dag.

Stoppen met roken

In 2023 heeft ruim een derde van de mensen die roken in de 12 maanden daarvoor een serieuze poging om te stoppen ondernomen (34,4%).

Gebruik e-sigaretten

3,9% van de volwassenen rookte in 2023 regelmatig een elektronische sigaret.

Wie roken er?

Geslacht

Mannen roken meer dan vrouwen. Ook roken mannen vaker dagelijks.

Opleidingsniveau

Mensen met een hoge opleiding roken minder dan mensen met een middelbare of praktische opleiding.

Leeftijd

Mensen tussen 18 en 29 jaar roken relatief het vaakst. Het minst wordt er gerookt onder mensen die ouder zijn dan 65 jaar.

Stoppen met roken

In 2023 heeft 34,4% van de mensen die roken een serieuze stoppoging ondernomen (stopte langer dan 24 uur). De meeste mensen die roken hebben meerdere pogingen nodig om definitief te stoppen. Dat komt omdat roken zeer verslavend is.

Meeroken

Blootstelling mensen die niet roken

Van de Nederlanders die niet rookten werd in 2023 nog 8,1% regelmatig (minimaal 1 keer per week) blootgesteld aan sigarettenrook. Iets minder dan 3% werd elke dag blootgesteld.

Meeroken is slecht voor de gezondheid. Mensen die meeroken kunnen dezelfde ziektes krijgen als mensen die zelf roken. De kans daarop is uiteraard wel veel kleiner. Vooral voor kleine kinderen is meeroken ongezond. Zij krijgen sneller longproblemen of oorontstekingen. Lees meer over de gevolgen van meeroken bij kinderen (infographic).

 

E-sigaretten

Weinig volwassen Nederlanders gebruiken regelmatig een e-sigaret.

  • 3,9 % van de volwassenen van 18 jaar en ouder rookte in 2023 regelmatig een elektronische sigaret.
  • Mensen die wel eens of elke dag tabakssigaretten roken, gebruiken vaker (wel eens) een e-sigaret dan mensen die vroeger of nooit hebben gerookt.

 

Ziekte en sterfte

Ziekte door roken

Roken is nog steeds de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte in Nederland. Van de totale ziektelast komt 9,4% door roken, volgens de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2018.

Roken vergroot de kans op in ieder geval:

  • Kanker in allerlei verschillende delen van het lichaam, met name in de longen, mondholte, keel, strottenhoofd, en slokdarm. Jaarlijks krijgen 19.000 Nederlanders kanker als gevolg van roken, roken is daarmee de belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van kanker.
  • Hart- en vaatziekten: onder meer beroerte, hartfalen, aneurysma en coronaire hartziekten;
  • Longziekten en -klachten, zoals benauwdheid, hoesten, pneumonie, astma en COPD;
  • Complicaties bij een operatie, als gevolg van een verminderde wondgenezing;
  • Ontstekingen in de mond, gewrichten en longen;
  • Ernstige risico’s bij zwangerschap voor zowel kind als moeder (met uitzondering van pre-eclampsie);
  • Verslechtering van het immuunsysteem;
  • Verminderde vruchtbaarheid voor zowel mannen als vrouwen;
  • Diabetes.

Sterfte door roken

Ruim de helft van de mensen die blijft roken, sterft aan de gevolgen hiervan. In Nederland zijn dit jaarlijks ruim 19.000 mensen. Zij overlijden aan een ziekte die door roken is veroorzaakt.

Dit cijfer is afkomstig van het RIVM. Het is gebaseerd op een vergelijking van de ziekte- en sterftecijfers tussen twee groepen: mensen die roken en mensen die niet roken. Binnen deze groepen worden mensen vergeleken die verder overeenkomen op persoonlijke kenmerken (zoals leeftijd, geslacht en opleidingsniveau). Uit deze vergelijking blijkt dat mensen die roken bepaalde ernstige ziekten vaker krijgen dan mensen die niet roken, zoals (long)kanker, hart- en vaataandoeningen en longziekten.

Het volgende percentage van de sterfte kan worden toegeschreven aan roken:

  • 82% van de sterfte aan longkanker;
  • 85% van de sterfte aan strottenhoofdkanker;
  • 76% van de sterfte aan COPD;
  • 53% van de sterfte aan mondholtekanker;
  • 50% van de sterfte aan slokdarmkanker;
  • 26% van de sterfte aan blaaskanker;
  • 16% van de sterfte aan nierkanker;
  • 14% van de sterfte aan alvleesklierkanker;
  • 14% van de sterfte aan coronaire hartziekten, waaronder hartinfarct;
  • 9% van de sterfte aan hartfalen;
  • 6% van de sterfte aan beroerte (CVA);
  • 6% van de sterfte aan diabetes.

Gemiddeld sterven mensen die roken tien jaar eerder dan mensen die niet roken.

Roken en zwangerschap

Uit de Monitor Middelengebruik en Zwangerschap 2021 blijkt dat 14% van de vrouwen rookt in de vier weken vóór de zwangerschap. Tijdens de zwangerschap daalde het percentage: 7,7% van de moeders heeft op enig moment tijdens de zwangerschap gerookt. 4,8% rookte gedurende de hele zwangerschap. Na de zwangerschap stijgt het aantal moeders dat rookt weer: 9,6% van de moeders rookt dan weer. Lees meer over de risico's van roken voor, tijdens en na de zwangerschap.

Rookvrije Start

Werkt u met (aanstaande) ouders? Bijvoorbeeld als verloskundige of kraamverzorgende? Vergroot dan de kans op een rookvrije start met de e-learning 'Rookvrije Start'.

Meer weten?

Kerncijfers roken 2022

Deze publicatie van het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging (van september 2023) bevat het meest uitgebreide overzicht van cijfers over rookgedrag in Nederland. Deze cijferpagina bevat de meest recente cijfers uit 2023. De factsheet kerncijfers roken zal binnenkort worden geüpdatet met deze cijfers.

Download de factsheet

Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging (NET)

Het Nationaal expertisecentrum tabaksontmoediging concentreert kennis op het gebied van tabak.

De publicaties van het NET ondersteunen professionals met inzichten in en aanpak van tabaksgebruik.

Vragen?

Kunt u niet vinden wat u zoekt? We helpen u graag aan de juiste cijfers en feiten. Neem contact op met:

featured_image
Jeroen Bommelé
Wetenschappelijk onderzoeker Tabak

Trimbos Nieuwsflitsen

Ontvang zo'n 2 keer per maand nieuws, uitnodigingen voor activiteiten, nieuwe publicaties en vacatures van het Trimbos-instituut.