Alcoholgebruik door sporters

Sporters drinken meer dan niet-sporters in Nederland. Hier gaan we in op de verschillen in het alcoholgebruik tussen sporters en niet-sporters.

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail

Alcoholgebruik door wekelijkse sporters

De cijfers over alcoholgebruik onder wekelijkse sporters zijn afkomstig uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor 2023 (1). Bij het bekijken van verschillen tussen groepen is rekening gehouden met verschillen in leeftijd omdat leeftijd samenhangt met zowel sportdeelname als alcoholgebruik. Voor meer informatie over alle wekelijkse sporters, zie de informatie op de website van het RIVM.

In 2023 sportte ruim de helft (53,2%) van de Nederlandse volwassenen (18+) wekelijks. Vergeleken met Nederlandse volwassenen die niet wekelijks sporten, drinken wekelijkse sporters gemiddeld meer glazen alcohol per week (6,0 versus 5,4 glazen per week). Ruim een derde (35,8%) van de wekelijkse sporters voldoet aan de richtlijn van de Gezondheidsraad voor alcoholgebruik (’Drink geen alcohol, of in ieder geval niet meer dan één glas per dag'(2)), terwijl dit onder de niet-wekelijkse sporters ruim de helft is (53,2%, zie figuur). Daarnaast zijn wekelijkse sporters vaker zware drinkers dan niet-wekelijkse sporters (respectievelijk 9,5% en 6,2%). Overmatig drinken komt ongeveer even vaak voor bij wekelijkse sporters en volwassenen die niet wekelijks sporten.

Alcoholgebruik naar type sport

Onder wekelijkse sporters is nader gekeken naar verschillen in alcoholgebruik tussen sporttypes. Iemand die meerdere typen sport beoefent, wordt ingedeeld in meerdere categorieën. Een vergelijking van de typen sport kan daarom alleen in grote lijnen en is niet getoetst. Van alle type sporters, drinken veldsporters (zoals tennis, hockey en voetbal) het vaakst zwaar (17,9%) of overmatig (11,2%), al is het verschil met zaal- en overige sporten voor overmatig drinken niet significant. Nog geen kwart (21,9%) van veldsporters voldoet aan de richtlijn van de Gezondheidsraad voor alcoholgebruik (zie figuur). Zwemmers voldoen van alle wekelijkse sporters het vaakst aan de richtlijn van de Gezondheidsraad voor alcoholgebruik (49,4%).

Alcoholgebruik naar geslacht

Verschillen in alcoholgebruik tussen wekelijkse sporters en niet-wekelijkse sporters zijn ook bekeken naar geslacht en leeftijd. Voor zowel mannen als vrouwen geldt dat niet-wekelijkse sporters vaker voldoen aan de richtlijn van de Gezondheidsraad voor alcoholgebruik dan wekelijkse sporters (zie figuur). Overmatig drinken komt even vaak voor bij mannen en vrouwen die wekelijks sporten dan niet-wekelijks sportende mannen en vrouwen. Bij zowel mannen als vrouwen drinken de wekelijkse sporters iets vaker zwaar dan de niet-wekelijkse sporters, maar voor vrouwen zijn deze verschillen niet significant.

Alcoholgebruik naar leeftijd

Voor alle leeftijdsgroepen geldt dat niet-wekelijkse sporters vaker voldoen aan de richtlijn van de Gezondheidsraad voor alcoholgebruik dan wekelijkse sporters. Van de groep 18- tot 34-jarigen zijn de wekelijkse sporters ook vaker overmatige en zware drinkers dan niet-wekelijkse sporters, al is het verschil voor overmatig drinken niet significant. Bij 35-49-jarige sporters lijkt dit patroon omgedraaid: wekelijkse sporters drinken minder vaak overmatig dan 35-49-jarigen die niet wekelijks sporten. Voor de andere leeftijdscategorieën zijn geen grote verschillen te zien in overmatig en zwaar drinken tussen wekelijkse sporters en niet-wekelijks sporters. Nader onderzoek naar deze verschillen in de relatie tussen alcohol en sport naar leeftijd is wenselijk. Mogelijk spelen de gezelligheid en het samen drinken met medesporters een grotere rol bij 18- tot 34-jarigen, terwijl oudere leeftijdsgroepen met name willen werken aan fitheid en gezondheid.

Gezonde leefstijl onder sporters

Uit bovenstaande cijfers blijkt dat alcoholgebruik hoger is onder sporters dan onder niet-sporters, met name onder jongere sporters, onder mannelijke sporters en onder veldsporters. Voor andere leefstijlgedragingen geldt juist dat sporters vaak gezonder zijn dan niet-sporters (3). Zo hebben sporters vaker een goed gewicht, eten ze vaker groente en fruit, roken ze minder vaak en voldoen ze vaker aan de beweegnorm dan niet-sporters (3). Mogelijke verklaringen voor het hogere alcoholgebruik onder sporters worden beschreven in het item ‘De relatie tussen alcohol en sport’.

Alcoholgebruik door toeschouwers

Onder toeschouwers verstaan we personen die kijken naar sport, via televisie of online of door het bijwonen van een wedstrijd als toeschouwer. In Nederland zijn er geen cijfers bekend over alcoholgebruik door toeschouwers.

Een Amerikaanse studie onderzocht alcoholgebruik onder mensen die regelmatig sportwedstrijden bezoeken, namelijk mensen met een seizoenkaart (4). De deelnemers van de studie gaven aan dat ze meer alcohol drinken op een wedstrijddag dan normaal gesproken tijdens een feestje of een ander sociaal evenement (4). Een andere Amerikaanse studie onderzocht het alcoholgebruik onder studenten die sportfan zijn (5). Hieruit blijkt dat ongeveer de helft van deze studenten drinkt op een wedstrijddag. De studenten die alcohol drinken, drinken gemiddeld 7,2 glazen alcohol op een wedstrijddag. Van de ondervraagden drinkt 15,7% grote hoeveelheden alcohol (> 8/10 glazen alcohol voor vrouwen/mannen) op een wedstrijddag (5). Een Zweedse studie onderzocht de mate van alcoholintoxicatie onder bezoekers van voetbalwedstrijden (≥16 jaar) middels een blaastest, waarmee het bloedalcoholgehalte werd bepaald. Hieruit blijkt dat 47% van de bezoekers alcohol had gedronken. Van de bezoekers had 8,9% een bloedalcoholgehalte van meer dan 1,0 promille, wat wijst op een hoge mate van alcoholintoxicatie. Een hoog bloedalcoholgehalte kwam vaker voor onder mannen, onder jongeren, tijdens een derby, als al voor de wedstrijd begonnen werd met alcohol drinken (vergeleken met pas tijdens of na de wedstrijd begonnen met drinken), bij het bezoeken van een wedstrijd in het weekend en onder bezoekers in de supporterssectie van het stadion (6).

Bovengenoemde buitenlandse studies wijzen erop dat ook toeschouwer zijn van sport samenhangt met (veel) alcoholgebruik. Het is aannemelijk dat in Nederland eenzelfde positieve relatie bestaat tussen sport kijken en alcoholgebruik. Zeker gezien de hoeveelheid marketing rond sportwedstrijden die zich richt op alcoholmerken en de hoeveelheid alcohol die wordt verkocht in stadions (zie item ‘Blootstelling aan alcoholreclame via sportsponsoring’).

Gerelateerde pagina's

Referenties

Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS, RIVM en Trimbos-Instituut, 2023.
Gezondheidsraad (2015). Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad.
Dool, R. van den & Breul, W. van den (2018). Sportdeelname & Leefstijl: Factsheet 2018/7. Utrecht: Mulier Instituut.
Glassman, T., Werch, C. E., Jobli, E., & Bian, H. (2007). Alcohol-related fan behavior on college football game day. Journal of American College Health, 56(3), 255-260.
Glassman, T. J., Dodd, V. J., Sheu, J. J., Rienzo, B. A., & Wagenaar, A. C. (2010). Extreme ritualistic alcohol consumption among college students on game day. Journal of American College Health, 58(5), 413-423.
Durbeej, N., Elgán, T. H., Jalling, C., & Gripenberg, J. (2017). Alcohol intoxication at Swedish football matches: A study using biological sampling to assess blood alcohol concentration levels among spectators. PloS one, 12(11), e0188284.