Mensen op de vlucht hebben vaak andere kennis en opvattingen over alcohol, tabak, drugs, medicijnen en mentale gezondheid dan Nederlandse hulp- en zorgverleners gewend zijn. Waar kun je op letten en aan denken om deze mensen de juiste ondersteuning te bieden?
Vluchtelingen, alcohol, roken, drugs en medicijnen
Het middelengebruik onder vluchtelingengroepen wijkt om allerlei redenen af van wat we zien bij de algemene Nederlandse bevolking. Spanning en stress door traumatische ervaringen spelen hierbij een rol. De verschillen in groepsnormen, de beschikbaarheid van middelen en het kennisniveau spelen een belangrijke rol waarom het middelengebruik onder vluchtelingen relatief hoog is. Vluchtelingen zijn bovendien kwetsbaar voor problematisch gebruik.
Taalbarrières, bijvoorbeeld als het gaat om voorlichtingsmateriaal, cultuurverschillen en beperkt contact tussen hulpverleners en vluchtelingen kunnen het geven van goede voorlichting en hulp moeilijker maken.
De infosheet ‘Vluchtelingen en middelengebruik’ geeft inzicht in het middelengebruik door Syrische en Eritrese vluchtelingen. Veel conclusies en aanbevelingen zijn mogelijk ook van toepassing op vluchtelingen uit andere landen. De belangrijkste conclusies zijn:
- Syrische en Eritrese vluchtelingen zijn kwetsbaar; het middelengebruik onder deze vluchtelingen is ‘heel zorgelijk’
- Er is weinig zicht op het middelengebruik door vrouwelijke vluchtelingen
- De groepsnorm rond roken en medicijngebruik verschilt tussen vluchtelingen en Nederlanders
- Sociale wijkteams en huisartsen moeten problematisch middelengebruik signaleren en hulp bieden
- Zorgverleners moeten alert zijn op de psychische problemen bij vluchtelingen
De auteurs van de infosheet doen de volgende aanbevelingen:
- Maak informatiemateriaal en interventies toegankelijk voor vluchtelingen
We vertaalden onze folders over lachgas in het Arabisch en Turks. - Besteed aandacht aan de culturele context
- Geef informatie over rookgedrag en het gebruik van pijnstillers
- Laat sociale wijkteams zich ook bekwamen in het ondersteunen van vluchtelingen
- Zoek naar mogelijkheden om vluchtelingen te bereiken
Voor wijkteams: inzet ervaringsdeskundigheid
Sociale wijkteams die voor de uitdaging staan om vluchtelingen beter te ondersteunen, kunnen de inzet van ervaringsdeskundigheid overwegen. Om wijkteams daarbij te helpen, hebben we een praktische handreiking uitgebracht. Met daarin aandacht voor het ontwikkelen van een gezamenlijke aanpak, het bieden van de juiste ondersteuning, het creëren van verbinding in de wijk en do’s en don’ts.
Aanpak slaapproblemen, piekeren en stress
Traumatische ervaringen geven stress, angst en slaapproblemen. Het tijdig signaleren en aanpakken hiervan kan depressie of andere psychische problemen helpen voorkomen.
De Klachtgerichte Mini-interventies zijn bij uitstek geschikt om problemen als piekeren, slecht slapen en stress in een vroeg stadium aan te pakken. De interventies zijn voor iedereen geschikt, dus niet alleen voor vluchtelingen.
Het Trimbos-instituut traint mensen in de zorg zelf een cursus te geven in ‘Beter slapen’, ‘Minder stress’ en ‘minder piekeren’.
Signaleren en voorkomen van depressie
Vluchtelingen laten vaak ongekende veerkracht zien. Ook hoeven de ervaringen met oorlog en geweld niet te leiden tot psychische problemen. Toch is het risico daarop wel hoger dan bij de algemene Nederlandse bevolking.
De online cursus (e-learning) Preventie van depressie leert nulde- en eerstelijns zorgverleners depressie te herkennen bij volwassen en goed te reageren.
Kinderen van vluchtelingen
Een extra kwetsbare groep vormen kinderen van vluchtelingen. Zij kunnen bijvoorbeeld te maken krijgen met ouders met posttraumatische stress (PTSS). De informatiekaart PTSS is een hulpmiddel om kinderen tussen de 8 en 14 jaar uitleg te geven over de aandoening van hun ouders.
Producten
KOPP/KOV Informatiekaart - PTSS (Bundel 50 stuks)
Lees meer >
Empowerment en inzet ervaringsdeskundigheid in sociale wijkteams
Lees meer >
Preventie van depressie
Lees meer >
