Depressiepreventie bij mensen met een chronische aandoening

Ketenaanpak depressiepreventie bij chronische ziekte

Chronische ziekten hebben invloed op diverse aspecten van het leven, wat vaak leidt tot een hoge mentale belasting, eenzaamheid, angst en depressie. Twee jaar lang hebben wij (PROOF Adviseurs en Ecorys) in opdracht van het Ministerie van VWS de ketenaanpak depressiepreventie ontwikkeld en pilots gelopen bij: Zorggroep Haringvliet (diabetespatiënten), Programma Niet alleen Ziek (ouderschap en chronische ziekte in Haarlemmermeer), en het Helen Dowling Instituut (borstkankerpatiënten).

Wij zijn begeleid door een regiegroep van het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS), Trimbos, vertegenwoordigers van de pilots, V&VN, Harteraad, FMS, RHOGO en agendaleden van NFK, DVN en OnzeHuisartsen. In onze drie landelijke bijeenkomsten hebben wij veel input, van veel betrokkenen verzameld.

Wilt u aan de slag?

• Hier vindt u het model met bijlagen;
• U kunt zich hier aanmelden voor de workshop.

Wilt u meer weten en zelf aan de slag met deze ketenaanpak? Meld u dan aan voor onze gratis landelijke workshop op 10 september 2024. Heeft u interesse in een op maat gemaakte workshop dan kunt u zich aanmelden via deze link. 

Model voor de ketenaanpak

Chronische ziekte heeft invloed op tal van levensterreinen, waardoor de mentale belasting van chronisch zieken en hun gezinsleden hoog is. Dit kan o.a. leiden tot eenzaamheid, angsten en depressieve klachten. Uit de praktijk blijkt dat professionals en organisaties zich soms nog onvoldoende bewust zijn van de mentale gevolgen van een chronische ziekte. Dit terwijl zij een grote rol kunnen spelen bij het voorkomen, stabiliseren en herstellen van deze klachten door tijdige signalering en passende ondersteuning. Geen één organisatie kan chronisch zieken alleen ondersteunen. Zorg- en welzijnsorganisaties, (specialistische) medische zorg, gemeenten en vrijwilligersorganisaties dienen hiervoor samen te werken. Dit kan het beste in een ketensamenwerking waarin optimaal gebruik wordt gemaakt van de kennis en expertise van alle betrokken partijen.

De ketenaanpak die is ontwikkeld bestaat uit twee onderdelen.

• Zeven inhoudelijke bouwstenen die inzichtelijk maken welke opgaven en doelen in een sluitende ketenaanpak opgenomen zijn.
• Zes rollen die nodig zijn om verantwoordlijkheden in de keten te beleggen om de kwaliteit van de samenwerking te borgen en te zorgen dat afgesproken acties ook daadwerkelijk worden uitgevoerd.

De aanpak kan worden gebruikt in elke lokale en regionale context en zorgpad. Het is ketensamenwerking op maat, voor de context en ketensamenwerking op maat voor de ondersteuning van en elk individu. Er wordt hierbij uitdrukkelijk gebruik gemaakt van de bestaande kennis en expertise maar ook werkwijze van de betrokken organisaties. Het werken met de ketenaanpak vraagt dus niet iets nieuws van organisaties, maar het inzetten van het bestaande vanuit een nieuw perspectief, het perspectief van een ketensamenwerking tussen partijen en het perspectief van een keten, die het individu doorloopt.

Wij maken nu het model van de ketenaanpak bekend. Vóór september 2024 volgt een handreiking van de door ons ontwikkelde aanpak om aan de slag te gaan met de ketenaanpak.

In het Integraal Zorg Akkoord (IZA) heeft de overheid met een groot aantal partijen in de zorg afspraken gemaakt om de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. In het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) hebben de VNG, GGD GHOR Nederland en Zorgverzekeraars Nederland afspraken gemaakt over het bevorderen van een gezonde en actieve levensstijl. Mentale gezondheid worden bij beide gezien als een belangrijk onderdeel. Depressiepreventie levert een belangrijke bijdrage aan mentale gezondheid en ketensamenwerking voor depressiepreventie wordt benoemd. Voor de uitvoering van de afspraken uit het GALA is financiering beschikbaar voor gemeenten via een Brede Specifieke Uitkering (SPUK). In de SPUK-regeling wordt de financiering voor 15 onderdelen op de thema’s sport- en beweegstimulering, cultuurparticipatie, gezondheidsbevordering en het versterken van de sociale basis gebundeld in één (nieuwe) uitkering. Bovenstaande akkoorden en financieringsmogelijkheden bieden een kans voor gemeenten voor de (door)ontwikkeling van een ketenaanpak depressiepreventie bij chronische ziekte.