Tal van monitors en onderzoeken leveren informatie op over middelengebruik. De Nationale Drug Monitor (NDM) bundelt deze gegevens over middelengebruik en biedt een interpretatie ervan. In de NDM staan cijfers over middelengebruik in de algemene bevolking en onder studenten en scholieren, drugsincidenten, cliënten in de verslavingszorg, de drugsmarkt, en over alcohol- en drugsgerelateerde criminaliteit. Daardoor is het Jaarbericht van het Trimbos-instituut en WODC hét naslagwerk voor een volledig en actueel overzicht van de Nederlandse situatie omtrent drugs, alcohol en tabak.
Voor het jaar peiljaar 2022 zijn tot op heden alleen de kerncijfers van een beperkt aantal middelen uit de Gezondheidsenquête 2022 bekend. Later in 2023 worden aanvullende cijfers gepubliceerd.
Gebruik van drugs door volwassenen
Net als in andere westerse landen is cannabis in Nederland de meest gebruikte illegale drug. Bijna een kwart (23,6%) van de volwassenen in Nederland heeft ooit wel eens cannabis (hasj of wiet) gebruikt.
Snel naar de cijfers over:
Cannabis
Trend in cannabisgebruik
In 2022 ligt het laatste-jaar-gebruik van cannabis op 7,8%. Het percentage dagelijkse of bijna dagelijkse cannabisgebruikers steeg tussen 2017 (1,0%) en 2018 (1,6%) en bleef sindsdien op ongeveer hetzelfde niveau (1,5% in 2022).
- Bekijk ook de pagina over cannabis op deze website.
- Zie de Nationale Drug Monitor voor meer feiten en trends over cannabis.
Leeftijd en cannabisgebruik
Cannabisgebruik komt het meest voor onder jongvolwassenen. Ongeveer een kwart van de 18-24 jarigen heeft in het laatste jaar cannabis gebruikt.
THC-gehalte in cannabisproducten
Het Trimbos-instituut verzamelt via de jaarlijkse THC-monitor informatie over de sterkte van cannabis, dat wil zeggen de concentratie van werkzame bestanddelen, met name THC.
Het gemiddelde THC-gehalte in nederwiet (de meest populaire variant) steeg van 14,6% in 2021 naar 17,2% in 2022. Naast de meest populaire wiet worden jaarlijks wietmonsters getest die als het ‘sterkste’ worden beschouwd. Het gemiddelde THC-gehalte in wiet die werd aangekocht als het ‘meest sterk’ bleef stabiel ten opzichte van vorig jaar (17,0% in 2021 en 17,5% in 2022).
Ecstasy (xtc)
Trend in ecstasy-gebruik
Het ecstasygebruik ooit in het leven in de volwassen bevolking in Nederland ligt in 2022 op 10,1%. In 2015 had 7,0% ervaring met ecstasy.
Het gebruik in het laatste jaar steeg tussen 2018 en 2019, van 2,8% naar 3,4%. In 2022 was dit percentage 3,9%.
Nederland steekt (ver) uit boven andere Europese landen in het percentage inwoners dat ooit in het leven en in het afgelopen jaar ecstasy gebruikte
- Bekijk ook de pagina over ecstasy op deze website.
- Zie de Nationale Drug Monitor voor meer feiten en trends over ecstasy.
Gebruik onder uitgaanders
Ecstasy is na cannabis de meest gebruikte drug onder uitgaanders. Ruim twee vijfde (43,9%) van de uitgaanders van 16-35 jaar uit Het Grote Uitgaansonderzoek 2020 heeft in het afgelopen jaar ecstasy gebruikt. De meeste uitgaanders gebruiken het middel enkele keren per jaar.
Cocaïne
Trend in cocaïnegebruik
In 2022 heeft 2,4% van de volwassen in Nederland het laatste jaar cocaïne gebruikt.
- Bekijk ook de pagina over cocaïne op deze website.
- Zie de Nationale Drug Monitor voor meer feiten en trends over cocaïne.
GHB
Trend in GHB-gebruik
Het gebruik van Gammahydroxyboterzuur (GHB) komt onder volwassenen in Nederland weinig voor. In 2022 had 0,4% van de volwassenen in het afgelopen jaar GHB gebruikt. Daarentegen is het aantal incidenten met GHB relatief hoog en vaak ernstig van aard.
- Bekijk ook de pagina over GHB op deze website.
- Zie de Nationale Drug Monitor voor meer feiten en trends over GHB.
Lachgas
Trend in lachgasgebruik
Van de volwassenen in Nederland heeft in 2022 7,3% ooit in het leven lachgas gebruikt. Het laatste-jaar-gebruik ligt op 1,3%. Sinds 2019 daalt het gebruik van lachgas geleidelijk.
- Bekijk ook de pagina over lachgas op deze website.
- Zie de Nationale Drug Monitor voor meer feiten en trends over lachgas.
Trends in samenstelling van drugs
Dankzij een landelijk netwerk van testlocaties heeft het DIMS een goed beeld van de nieuwe middelen die de Nederlandse drugsgebruiker uitprobeert. Dit geldt ook voor de kwaliteit en samenstelling van bestaande middelen.
In 2021 bevatte een XTC-pil gemiddeld 147,8 mg MDMA, minder dan in 2020. De helft van de pillen bevat in 2021 tussen de 120-180 mg MDMA. Zo nu en dan worden er nog gevaarlijkere alternatieven voor MDMA zoals PMMA of mCPP in XTC-pillen aangetroffen. In 2021 komt dit slechts maar zeer zelden voor: 95,7% bevat ‘gewoon’ MDMA.
Het gemiddelde percentage cocaïne in cocaïnepoeders neemt nog steeds toe. In 2021 bevatte een poeder gemiddeld 71,3% cocaïne base, in 2011 was dat nog 49,2%. Ook het aandeel poeders aangekocht als cocaïne dat daadwerkelijk cocaïne bevat is hoog: 96,9%.
Het aandeel van de als cocaïne verkochte poeders dat het versnijdingsmiddel levamisol (een antiwormmiddel voor dieren) bevatte was in 2021 30,9%, tegenover 74,1% in 2015. Sinds 2019 wordt levamisol wat vaker in ketaminepoeder gevonden. In 2018 bevatte 0,2% van de ketaminepoeders levamisol, in 2021 is dit 2.9%. Ten opzichte van de cocaïnepoeders bevatten de ketaminepoeders vaker een hoge concentratie levamisol (10,6% bij cocaïne tegenover 62% bij ketamine).
Highlights uit de Monitor Drugsincidenten
De Monitor Drugsincidenten (MDI) geeft indicaties over de ontwikkelingen in drugsgerelateerde gezondheidsincidenten in Nederland. De MDI baseert zich op gegevens verzameld door ambulancediensten, ziekenhuizen en forensisch artsen in acht regio’s in Nederland plus landelijk werkzame EHBO-organisaties, dus geeft geen totaaloverzicht over Nederland.
- Door de coronamaatregelen was het aantal gemelde drugsincidenten onder toeristen en uitgaanders al in 2020 fors gedaald.
- Door de (tijdelijke) heropening van het uitgaansleven in zomer en najaar 2021 werden er weer meer incidenten op feesten geregistreerd dan in 2020, met name onder jonge ecstasy-gebruikers. Ook waren deze uitgaanders zwaarder onder invloed dan in voorgaande jaren.
- Het aantal gemelde incidenten onder toeristen daalde nog verder dan in 2020.
- Buiten de incidenten die zijn gekoppeld aan feesten en aan het toerisme, bleef het aantal meldingen - net zoals in het eerste jaar van de pandemie - op het niveau van voor COVID-19.
- De sterke toename van het aandeel gemelde incidenten met 3- of 4-MMC in 2020 werd nog groter in 2021. Op evenementen waren deze middelen betrokken bij circa 7% van de drugsincidenten (voorheen <1%). Ziekenhuizen meldden een verviervoudiging van het aantal incidenten met 3- of 4-MMC en ook ambulancediensten rukten hier vaker voor uit.
- Op de spoedeisende hulp groeide het aandeel patiënten dat medische behandeling nodig had voor een intoxicatie met lachgas en ketamine fors. Veel gemeenten deden de verkoop van lachgas in de horeca en op evenementen in de ban; in 2021 meldden EHBO-diensten dan ook geen incidenten met lachgas.
Sinds 2009 verzamelt de MDI gegevens over drugsincidenten van verschillende diensten in acht regio’s, en geeft dus geen totaaloverzicht van alle incidenten in Nederland. Naast MDI diensten zijn ook gegevens van drugsgerelateerde gezondheidsincidenten uit het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL meegenomen.
Hulpvraag verslavingszorg
Er zijn sinds 2015 geen nieuwe gegevens beschikbaar over de hulpvraag bij de verslavingszorg. Op basis van de meest recente gegevens kan worden geconcludeerd dat het aantal cliënten dat primair voor alcohol hulp zoekt in de verslavingszorg bijna even hoog is als het aantal voor cannabis, cocaïne, opiaten, ecstasy, amfetamine, GHB en andere drugs bij elkaar.
Meer cijfers
Nationale Drug Monitor (NDM)
Deze monitor bevat de laatste cijfers over drugs, alcohol en tabak. De monitor bevat ook cijfers over de verkoop van drugs, ziekenhuisopnames en overlast door drugsgebruik.
Monitor drugsincidenten (MDI)
Deze jaarlijkse monitor geeft een beeld van de trends en ontwikkelingen rond drugsgerelateerde gezondheidsincidenten. Ook de cijfers uit het Letsel Informatie Systeem (LIS) staan in de factsheet van de MDI.
