Cijfers rijden onder invloed van alcohol

Verkeersdoden -en gewonden

Het aantal verkeersdoden en -gewonden door alcoholgebruik is onbekend in Nederland. Dit komt omdat de cijfers hierover in de ongevallenregistratie van de politie en in de ziekenhuisregistratie onvolledig zijn, omdat er niet altijd op alcoholgebruik wordt getest [1].

Verkeersdoden

In de ongevallenregistratie van de politie worden verkeersdoden geregistreerd waarbij de bestuurder onder invloed van alcohol of drugs het ongeluk veroorzaakte en zelf overleefde. Dit aantal steeg geleidelijk van 13 in 2016 naar 61 in 2022, behalve in 2020 en 2021 door de coronacrisis [2]. Het werkelijke aantal verkeersdoden is hoger, omdat alleen onderzoek wordt gedaan als de bestuurder het ongeluk overleeft. Als de bestuurder overlijdt gebeurt dit onderzoek meestal niet wegens gebrek aan vervolgingsopties.

In 2015 schatte de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) dat 12 tot 23 procent van alle verkeersdoden in Nederland worden veroorzaakt door alcoholgebruik, wat naar schatting neerkomt op 75 tot 140 verkeersdoden [3]. Deze schatting bevatte geen details over verschillende voertuigtypen, zoals auto's en fietsen.

Verkeersgewonden

In 2021 bezocht 6 procent van de 110.000 verkeersslachtoffers de spoedeisende hulp (SEH) doordat zij alcohol en/of drugs hadden gebruikt, wat naar schatting neerkomt op 6.400 verkeersslachtoffers. Bij tweederde van hen was er sprake van ernstig letsel [4].

Bij verkeersslachtoffers die in de afgelopen tien jaar op de SEH-afdeling van een ziekenhuis belandden, bleek bijna iedereen (93%) voor het ongeval alcohol en/of drugs te hebben gebruikt als bestuurder. Van hen was 76 procent op de fiets, 10 procent op een brommer, snorfiets, scooter of fiets met hulpmotor en 10 procent in een auto [4].

Rijden onder invloed van alcohol

In 2022 reed 2,6 procent van de automobilisten tijdens weekendnachten onder invloed van alcohol, vergeleken met 1,4 procent in 2017 [5]. Landelijke cijfers over fietsen onder invloed van alcohol zijn niet beschikbaar. Uit oud onderzoek uit 2013 bleek dat 42 procent van de fietsers tijdens stapavonden in het uitgaansgebied van Den Haag en Groningen onder invloed van alcohol reed [6].

Naast bovenstaand registratie-gebaseerd onderzoek, hebben twee recente vragenlijstonderzoeken gekeken naar rijden onder invloed van alcohol. Uit deze onderzoeken blijkt dat:

• 5 procent van de bestuurders die ten minste soms als bestuurder gebruik maken van auto, motor, vrachtwagen, bromfiets, scooter en/of snorfiets het afgelopen jaar rapporteerde weleens gereden te hebben onder invloed van meer alcohol dan wettelijk is toegestaan [5].
• 7,3 procent van de volwassenen die weleens alcohol drinken zelf rapporteerde het afgelopen jaar minstens 1 keer met meer dan 2 glazen alcohol op achter het stuur te hebben gezeten. Ook rapporteerde 9,2 procent van de volwassenen het afgelopen jaar minstens 1 keer bij iemand in de auto gestapt te zijn die meer dan 2 glazen alcohol had gedronken [7].

Referenties

1. (2022). Rijden onder invloed van alcohol. SWOV-factsheet, december 2022. SWOV: Den Haag.
2. (2023). Aantal doden door drugs en drank in het verkeer fors toegenomen. NOS: Hilversum.
3. (2016). In 2015 75 tot 140 verkeersdoden als gevolg van alcohol. SWOV: Den Haag.
4. Valkenberg, H. & Nijman, S. (2022). Middelengebruik in het verkeer Een analyse van data verzameld op SEH-afdelingen. VeiligheidNL: Amsterdam.
5. I&O Research. (2022). Rijden onder invloed in Nederland in 2006-2022. Ontwikkeling van het alcoholgebruik van automobilisten in weekendnachten. Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat. Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving: Den Haag.
6. Houwing, S., Twisk, D.A.M., & De Waard, D. (2015). Alcoholgebruik van jongeren in het verkeer op stapavonden. R-2015-12. SWOV: Den Haag.
7. LSM-A Middelen/Leefstijlmonitor, Trimbos-instituut i.s.m. RIVM en CBS, 2020-2022.