Maakt het uit hoeveel je drinkt?

In het algemeen geldt voor alle gerelateerde kankersoorten dat hoe hoger het alcoholgebruik is, hoe groter het risico op kanker [1,2]. Er is geen ‘veilige’ hoeveelheid [3].

Toch zijn er ook een aantal verschillen tussen de kankersoorten. Zo lijkt voor de meeste soorten kanker het risico toe te nemen vanaf gemiddeld 1 standaardglas alcohol per dag, maar lijkt dit voor darm- en leverkanker anders te zijn. Het risico op darmkanker is vergroot vanaf 3 standaardglazen per dag en het risico op leverkanker vanaf 4,5 standaardglazen per dag [1].

1. Hoeveel drinken Nederlanders? Bekijk de cijfers
2. Hoeveel pure alcohol zit er in één glas? Lees meer over standaardglazen
3. Drinkadvies van de Gezondheidsraad

Dosis-responsrelatie per kankersoort

Over de precieze relatie tussen het drinkpatroon en het risico op kanker bestaat nog veel onzekerheid en zijn er verschillen tussen de kankersoorten.

Voor de meeste kankersoorten concludeert het WCRF dat het verband tussen alcoholgebruik en het risico op kanker lineair lijkt en begint vanaf gebruik van gemiddeld 1 standaardglas per dag. Dit betekent dat met elk extra standaardglas per dag het risico evenveel toeneemt (zie tabel 1). Bij leverkanker en darmkanker is het verband met alcoholgebruik waarschijnlijk niet lineair, maar neemt het risico meer toe als het gebruik stijgt. Zo is het risico op leverkanker 6 procent hoger bij het drinken van 4,5 standaardglazen alcohol per dag (vergeleken met niet drinken) en 23 procent hoger bij het drinken van 7,5 standaardglazen alcohol per dag. Het risico op darmkanker is ongeveer 15 procent hoger bij het drinken van 3 standaardglazen alcohol per dag (vergeleken met niet drinken) en 60 procent bij het drinken van 6 glazen alcohol per dag [1].

Er is ook nog veel onzeker over het precieze verband tussen alcoholgebruik en de grootte van het risico op kanker. Voor veel kankersoorten is het bijvoorbeeld nog niet duidelijk of het risico even groot is voor mannen en vrouwen. Daarnaast zijn er andere factoren, zoals roken, die de relatie tussen alcohol en kanker mogelijk beïnvloeden [1,4]. Lees meer over de combinatie van alcohol en roken in het item 'Hoe groot is het risico bij drinken én roken?'

Effect van minderen of stoppen met drinken

Onderzoek laat zien dat een lange periode zonder alcohol nodig is om het risico op kanker door eerder alcoholgebruik te verminderen. Er zijn aanwijzingen dat het risico vermindert na tien jaar. En na twintig jaar zou het risico op kanker even groot zijn als het risico voor mensen die nooit gedronken hebben [5,6].

Het International Agency for Research on Cancer (IARC) heeft in 2024 een rapport uitgebracht met het wetenschappelijk bewijs voor de effecten van het minderen of stoppen met drinken op het ontstaan van kanker [7]. De IARC concludeert hierin dat er voldoende bewijs is dat minderen of stoppen met drinken het risico op kanker in de mondholte en slokdarm verkleint. Er zijn ook aanwijzingen dat minderen of stoppen met drinken het risico op strottenhoofd, dikkedarm- en borstkanker verkleint [7]. Het minder of niet drinken van alcohol heeft ook veel andere (gezondheids)voordelen op korte en lange termijn, bijvoorbeeld verlaging van het risico op depressie, hartritmestoornissen en dementie [8].