Hoe komt het dat je dik wordt van alcohol?

Er zijn verschillende mechanismen die verklaren waarom alcoholgebruik kan leiden tot gewichtstoename. We noemen er hier drie: calorieën, invloed op de eetlust en invloed op de werking van de lever.

In dit dossier

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

E-mailadres(Vereist)
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail
Expertisecentrum Alcohol

Alcoholhoudende dranken bevatten veel calorieën

Alcohol is een calorierijke stof. 1 gram ethanol (pure alcohol) bevat 7,1 kilocalorieën [1]. Een standaardglas alcohol bevat 10 gram ethanol en dus 71 kilocalorieën, alleen al door de alcohol. Daar komen dan nog de kilocalorieën bij uit de suikers en andere koolhydraten die ook in bier, wijn of (suikerrijke) mixdrankjes zitten. Zie figuur 1.

Mensen die alcohol drinken lijken de calorieën uit alcohol niet of nauwelijks te compenseren door bijvoorbeeld minder te eten. Dit komt waarschijnlijk omdat ‘vloeibare’ calorieën minder snel een gevoel van verzadiging geven [2].

Figuur 1: Aantal calorieën van verschillende alcoholhoudende dranken per 100 milliliter (ml) en per standaardglas [1].

Alcohol vergroot de eetlust

Het drinken van bier, wijn of andere alcoholische dranken kan ervoor zorgen dat mensen meer gaan eten [3, 4]. Daar zijn verschillende redenen voor.

  • Er wordt een (onbewuste) associatie tussen eten en alcohol gelegd. Alcohol versterkt op die manier het ‘belonende effect’ van eten [2].
  • Alcohol werkt ontremmend. De neiging om (te) veel te eten wordt daardoor groter en het wordt moeilijker om te stoppen met eten [2].
  • Alcohol verstoort de werking van de hormonen en neurotransmitters die zorgen voor een verzadigd gevoel en het bevorderen van eetlust [2].
  • Er is overlap tussen de (genetische) aanleg om te veel alcohol te drinken en te veel te eten [5, 6]. Met andere woorden: de neiging om te veel te eten en te veel te drinken komen vaak samen voor. Overgewicht komt dus ook vaak samen voor met (over-)consumptie van alcohol.

Alcohol beïnvloedt de werking van de lever

Nadat iemand alcohol heeft gedronken gaat de lever eerst de alcohol in het lichaam afbreken en daarna pas het vet. Als er geen alcohol aanwezig is, wordt eerst het vet afgebroken. Alcohol leidt zo tot grotere vetopslag in het lichaam [7-9]. Het lichaam lijkt voorkeur te geven aan de opslag van vet in de buikregio [9].

Ditzelfde mechanisme draagt bij aan het ontstaan van leververvetting (opeenstapeling van vet in de levercellen). Hierdoor kunnen leveraandoeningen ontstaan zoals hepatitis, leverfibrose en -cirrose en kanker. Lees meer over alcohol en de lever.

Referenties

  1. Voedingscentrum (2020). Encyclopedie. Alcohol (bier, wijn en sterke drank). Retrieved from https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/alcohol.aspx.
  2. Yeomans MR. (2010). Alcohol, appetite and energy balance: is alcohol intake a risk factor for obesity? Physiol Behav.;100:82–9. doi: 10.1016/j.physbeh.2010.01.012.
  3. Kwok, A., Dordevic, A. L., Paton, G., Page, M. J., & Truby, H. (2019). Effect of alcohol consumption on food energy intake: A systematic review and meta-analysis. British Journal of Nutrition, 121(5), 481-495.
  4. Cummings, J. R., Gearhardt, A. N., Ray, L. A., Choi, A. K., & Tomiyama, A. J. (2020). Experimental and observational studies on alcohol use and dietary intake: a systematic review. Obesity Reviews, 21(2), e12950.
  5. Munn-Chernoff, M. A., Duncan, A. E., Grant, J. D., Wade, T. D., Agrawal, A., Bucholz, K. K., ... & Heath, A. C. (2013). A twin study of alcohol dependence, binge eating, and compensatory behaviors. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 74(5), 664-673.
  6. Escrivá-Martínez T, Herrero R, Molinari G, Rodríguez-Arias M, Verdejo-García A, Baños RM. (2020). Binge eating and binge drinking: a two-way road? An integrative review. Curr Pharm Des.. doi: 10.2174/1381612826666200316153317. Online ahead of print. PMID: 32175840
  7. Raben A, Agerholm-Larsen L, Flint A, Holst JJ, Astrup A. . Am J Clin Nutr. 2003;77(1):91–100.
  8. Suter, P. M., & Tremblay, A. (2005). Is alcohol consumption a risk factor for weight gain and obesity?. Critical reviews in clinical laboratory sciences, 42(3), 197-227.
  9. Sumi, M., Hisamatsu, T., Fujiyoshi, A., Kadota, A., Miyagawa, N., Kondo, K., ... & Sato, A. (2018). Association of alcohol consumption with fat deposition in a community-based sample of Japanese men: The Shiga Epidemiological Study of Subclinical Atherosclerosis (SESSA). Journal of epidemiology, JE20170191.