Alcohol en sport: wat kunnen we leren uit Australië?

Deelnemende Australische sportverenigingen die alle interventiestrategieën van het Good Sports Program inzetten zagen de kans op riskant drinken met 37% afnemen onder hun leden en bezoekers en de kans op alcoholgerelateerde schade zelfs met 42%. Het Trimbos-instituut heeft een literatuurstudie gedaan naar de effectiviteit van het Good Sports Program en wat hiervan toepasbaar is voor Nederlandse sportverenigingen.

Sporters drinken meer alcohol

Sport heeft een belangrijke rol in het stimuleren en activeren van een gezonde leefstijl en gedrag. Volwassenen die wekelijks sporten hebben minder vaak overgewicht, roken minder, eten gezonder en bewegen vaker dan Nederlanders die niet werkelijks sporten. Maar voor alcohol geldt dat Nederlandse (wekelijkse) sporters gemiddeld meer glazen alcohol per week drinken dan niet-sporters (6,5 versus 5,8 glazen per week in 2021). Ook voldoen wekelijkse sporters minder vaak aan de richtlijn van de Gezondheidsraad ‘Drink geen alcohol, of in ieder geval niet meer dan één glas per dag’. Het gaat met name om sporters die aan veldsporten doen, zoals voetbal, hockey en tennis. Effectief alcoholbeleid in de sportkantine draagt bij aan een gezondere sportomgeving, en daarmee aan het verminderen van (problematisch) alcoholgebruik onder sporters.

Effectieve interventiestrategieën Good Sports Program

Het Good Sports Program (GSP) is een effectief interventieprogramma gericht op het ondersteunen van sportverenigingen bij het implementeren van alcohol-, drugs- tabaksbeleid en beleid voor mentale gezondheid- en de inzet van vrijwilligers. GSP is de grootste Australische interventie voor het creëren van een gezonde sportomgeving, met meer dan 10.000 clubs als deelnemers.

Het GSP kent 12 interventiestrategieën om het (problematisch) alcoholgebruik en alcoholgerelateerde schade terug te dringen onder leden en bezoekers van sportverenigingen met een sportkantine. Uit het onderzoek blijkt dat alcoholbeleid in de sportkantine het meest effectief is wanneer alle interventiestrategieën tegelijkertijd worden ingezet.

Voor sportverenigingen is het daarnaast belangrijk dat het barpersoneel geschoold is door middel van een Instructie Verantwoord Schenken. Hiermee hebben zij kennis van over de relevante wetgeving en krijgen ze instructies hoe zij verantwoord alcohol kunnen schenken. Een belangrijk verschil met Nederland is dat het barpersoneel in Australië 18+ moet zijn, hier is dat 16 jaar en ouder.

Inspiratie voor Nederland

In Nederland worden sportverenigingen bij het opstellen en uitvoeren van alcoholbeleid in de sportkantine ondersteund door verschillende partijen, waaronder JOGG-Teamfit en NOC*NSF. JOGG-Teamfit ondersteunt sportverenigingen bij de implementatie van hun alcoholbeleid door middel van Challenges. De Challenges zijn onder andere gebaseerd op de Richtlijnen van voor alcoholbeleid sportclubs van NOC*NSF en de infosheet ‘Verantwoord alcoholbeleid in sportkantines’ van het Trimbos-instituut. Daarnaast kunnen sportverenigingen worden ondersteund via gemeenten, de instellingen voor verslavingszorg en met materialen via NIX18.

De effectieve interventiestrategieën van het GSP zijn voor een groot deel ook onderdeel van de Challenges van JOGG-Teamfit en de ondersteuning via onder andere NOC*NSF. Een aantal interventiestrategieën zijn dit nog niet, zoals een alcoholincidentenregister en het hebben van een social mediastrategie over alcohol en de sportvereniging. Toekomstig onderzoek is nodig om te zien of het vertalen van de interventiestrategieën uit het GSP in aanvulling op de bestaande interventiestrategieën het meest effectief is om (problematisch) alcoholgebruik bij leden en bezoekers van sportverenigingen in Nederland terug te dringen.