Pijler omgeving: schoolterrein en ouders
Je begeleidt als Gezonde School-adviseur (GSA) of preventiedeskundige een school bij het preventieprogramma Helder op School en wil aan de slag met de pijler omgeving. Op deze pagina vind je alle hulpmiddelen en materialen hiervoor.
Onder ‘omgeving’ verstaan we zowel de fysieke schoolomgeving (het schoolgebouw en -terrein) als de sociale omgeving van de leerlingen (met name de ouders). Het gebouw en het terrein zijn wettelijk verplicht rook- en vapevrij. De ouders worden zoveel mogelijk bij het programma betrokken. En docenten en andere schoolmedewerkers geven het goede voorbeeld door niet te roken, vapen en drinken waar leerlingen bij zijn.
Rook- en vapevrij gebouw en terrein
Een rookvrij schoolgebouw en rookvrije schoolterrein zijn wettelijk verplicht. Dit werkt in de praktijk nog niet overal optimaal. De opkomst van het vapen heeft dit bovendien lastiger gemaakt; leerlingen vapen soms zelfs op het toilet. Ga samen met de school na of er op dit gebied nog verbetering nodig is en zo ja, formuleer dan actiepunten.
Ouders betrekken
De rol van de ouders is veel groter dan zij zelf vaak denken. We weten uit onderzoek dat het echt helpt als ouders duidelijke grenzen stellen en afspraken maken met hun kind over roken, vapen, alcohol en drugs. Ook is het belangrijk dat ouders met hun kind in gesprek blijven en blijven volgen wat hun kind doet en bezighoudt. Dit heeft een beschermende werking. Samenwerking van de school met de ouders is dus van groot belang om roken, vapen, drinken en drugsgebruik zo lang mogelijk uit te stellen.
Lespakketten en ouderavond
Veel lespakketten bevatten vaste onderdelen voor ouders, zoals een ouderavond, ouderbrieven en gezamenlijke huiswerkopdrachten (zie de informatiepagina over de pijler educatie). Daarnaast kun je als GSA of preventiedeskundige ook een algemene ouderavond op school organiseren. Sommige GGD’en organiseren ook (online) ouderavonden. Zie ook de toolbox Helder Opvoeden voor bouwstenen voor een ouderavond over alcohol en drugs.
De behoefte aan fysieke avonden is bij ons groot onder ouders. Zo kunnen ze met elkaar informatie uitwisselen en vragen stellen aan de preventiedeskundigen. Maar af en toe online is ook fijn omdat dat anoniem is en bovendien hoeft de school er niet voor open.
Andere manieren om ouders te betrekken
- Vraag de ouders om mee te denken over beleid en schoolregels via de ouderraad.
- Informeer de ouders over beleid en schoolregels via alle reguliere communicatiekanalen zoals de schoolgids, website en oudernieuwsbrieven. Maar ook bijvoorbeeld in een brief over een schoolreis of sportdag. Het is belangrijk het onderwerp actueel te houden door er regelmatig over te communiceren.
- Wijs de ouders op informatiebronnen zoals de website HELDERopvoeden.nl en de folders Alcohol, roken en opvoeding en Helder over gamen en sociale media (kijk onder hulpmiddelen voor meer).
- Ook handig voor ouders om het gesprek met hun kind te openen: de korte filmpjes van het Trimbos-instituut op TikTok over o.a. vapen (@Trimbos-instituut).
- Informeer de ouders over actuele problemen, zoals dealen op school.
- Informeer de ouders wanneer er zorgen zijn op dit vlak over hun kind (zie ook Wettelijke bepalingen en privacy bij het betrekken van ouders).
TIP!
Check of de privacy van de ouders is gewaarborgd als je hen vanuit school via e-mail wilt benaderen. De meeste scholen hebben hier afspraken over gemaakt.
Het goede voorbeeld
Zien drinken, doet drinken. Anders gezegd: als kinderen zien dat mensen in hun omgeving alcohol gebruiken, dan is de kans groter dat ze (op jonge leeftijd) beginnen met drinken. En degenen die al drinken blijken meer te gaan drinken. Hetzelfde geldt voor roken.
> Lees de factsheet Zien drinken, doet drinken
Het is dus belangrijk dat ouders, maar ook docenten en ander schoolpersoneel het goede voorbeeld te geven door niet te roken, drinken of gebruiken waar leerlingen bij zijn. Leg dit ook vast in de schoolregels.
"Docenten die roken kan bijvoorbeeld echt niet meer. Er zijn dus in zicht van school geen rookplekken en er worden gesprekken gevoerd met docenten om te kijken wat ze nodig hebben om te stoppen. Ook zijn er strengere regels over alcoholgebruik tijdens schoolreisjes en de vrijdagmiddagborrel. Dit is echt veranderd met het uitvoeren van het nieuwe beleid."
- Schoolleider uit Nijmegen
Onderbouwing en achtergrondinformatie
Het programma Helder op School is theoretisch onderbouwd. Hier lichten we toe welke keuzes we gemaakt hebben en waarom we doen wat we doen. Zodat jij als GSA of preventiedeskundige dit op jouw beurt goed aan scholen uit kunt leggen.
Samen met ouders of verzorgers
Er is veel onderzoek verschenen waaruit blijkt dat schoolprogramma's veel effectiever zijn als de ouders of andere verzorgers worden betrokken. Gedrag van kinderen en jongeren wordt sterk beïnvloed door gedrag dat zij in hun omgeving zien, zeker als zij daarbij ook zien dat dit gedrag kennelijk geaccepteerd is. Het is belangrijk dat kinderen en jongeren zowel thuis als op school meekrijgen dat middelengebruik op jonge leeftijd niet normaal is en niet wordt geaccepteerd. Het is daarom belangrijk om ouders te ondersteunen bij de middelenopvoeding en de fysieke omgeving zo in te richten dat kinderen niet met middelengebruik worden geconfronteerd.
Plan van aanpak aanpassen
Voeg na bespreking van deze pijler de actiepunten toe aan het plan van aanpak. Zet erbij wie wat gaat doen en maak een planning.
