Hoeveel dakloze en thuisloze mensen zijn er in Nederland? Hoeveel mensen maken er gebruik van maatschappelijke opvang?
Vragen?
Housing First
In opdracht van Housing First Nederland is het Trimbos-instituut, samen met 17 Housing First praktijken, een onderzoek gestart naar de relatie tussen modelgetrouwheid en effecten.
Cijfers over het aantal daklozen in Nederland lopen uiteen, afhankelijk van de definitie en de wijze van tellen.
- Het CBS publiceert jaarlijks een schatting van de omvang van de populatie feitelijk daklozen in Nederland. Daaronder worden verstaan mensen die slapen op straat, in portieken, gebruikmaken van laagdrempelige opvang, of incidenteel van opvang bij vrienden of familie. Op 1 januari 2021 ging het om 32.000 mensen.
- De Monitor Dak- en Thuisloosheid van KPMG telt alle dak-, en thuisloze personen (van 18 jaar en ouder) voor wie het streven is om wonen met of zonder begeleiding aan te bieden. In de eerste helft van 2021 ging het in totaal om ruim 22.500 dak-, en thuisloze mensen in 40 van de 43 centrumgemeenten.
- Het totaal aantal mensen dat een beroep doet op de maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, begeleid en beschermd wonen, werd in 2019 door Valente geschat op 100.000.
| Bron | Jaartal | Aantal | Wat geteld |
| KPMG | Eerste helft 2021a | 22.528 | ‘Alle dak- en thuisloze personen (18+) waarvoor het streven is om wonen met of zonder begeleiding aan te bieden’ |
| CBS | 2021b | 32.000 | Feitelijk dakloos (18-65 jaar) |
| Valente | 2019 | 100.000 | Cliënten maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, beschermd en begeleid wonen |
a) Dak- en thuisloze personen kunnen dubbel geteld zijn, omdat er niet op BSN is aangeleverd; b) De cijfers van het CBS hebben als peildatum 1 januari en hebben dus betrekking op het voorafgaande jaar.
Geen compleet beeld
De genoemde cijfers zijn vermoedelijk een onderschatting van het totaal aantal dak- en thuislozen. De beschikbare cijfers hebben alleen betrekking op mensen die bekend zijn bij de opvang. Onduidelijk is bijvoorbeeld hoeveel thuisloze mensen er zijn; er wordt niet bijgehouden hoeveel personen bankslapers zijn. Ook ontbreken gegevens over dakloze mensen die illegaal in Nederland verblijven. Evenmin zijn cijfers beschikbaar over het aantal mensen dat risico loopt dakloos te worden, of ernstige problemen ondervindt in de uitoefening van het recht op huisvesting.
Stijgt het aantal dakloze mensen?
Volgens het CBS steeg het geschatte aantal dakloze mensen van 27.000 in 2012 naar 39.000 in 2018. Daarna daalde het geschatte aantal tot 32.000 dakloze mensen op 1 januari 2021.
De populatie daklozen bestaat vooral uit mannen, op 1 januari 2021 was 80 procent man. Relatief veel daklozen verblijven in een van de vier grootste gemeenten (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht): 37 procent van alle daklozen was in een van deze vier steden te vinden.
Toegankelijkheid maatschappelijke opvang
Mensen die zich melden bij een daklozenopvang, worden nog regelmatig geweigerd. Met 'mystery guests' onderzoekt het Trimbos-instituut de toegankelijkheid van de maatschappelijke opvang.
Bij 57% van het totaal aantal aanmeldingen in 2018 kregen de mystery guests een slaapplek voor dezelfde nacht, bij 19% was hier geen zekerheid over, bij 24% werd geen slaapplek voor dezelfde nacht geboden.
Ter vergelijking: in 2017 kreeg 51% van de mystery guests een slaapplek voor dezelfde nacht.
Er zijn verschillende redenen waarom iemand geen slaapplek krijgt. Zo komt het nog vaak voor dat iemand wordt geweigerd omdat hij of zij uit een andere regio komt. Terwijl de 43 centrumgemeenten iemand niet mogen weigeren vanwege het ontbreken van regiobinding.
Bekijk meer cijfers in de praktijktest maatschappelijke opvang
Cliëntervaringen in de maatschappelijke opvang
Om inzicht te krijgen in de mate waarin de geboden ondersteuning in de maatschappelijke opvang tegemoet komt aan de vraag van cliënten, voerde het Trimbos-instituut een review uit van cliënttevredenheidsonderzoeken.
Wat kunnen wij voor u betekenen?
Voor kennis over dak- en thuisloze mensen, beleidsevaluatie en adviezen bent u bij het Trimbos-instituut aan het juiste adres. Neem contact met ons op voor meer informatie.
