Risico’s van combinatiegebruik

Sommige gebruikers combineren middelen om de roes te intensiveren, afzonderlijke effecten van de middelen in balans te brengen, of weer actief te worden wanneer ze zich slap of dronken voelen [1]. Maar combinatiegebruik kan negatief uitpakken, waardoor misselijkheid of ernstige(re) gezondheidsincidenten kunnen ontstaan. Het risico op, en de ernst van incidenten na drugsgebruik neemt doorgaans toe bij combinatiegebruik, waarbij specifieke combinaties extra risicovol zijn [2, 3]. Hieronder worden de effecten en gezondheidsrisico’s van de drie meest genoemde combinaties door combinatiegebruikers uitgelegd [4].

In dit dossier

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

E-mailadres(Vereist)
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail

Alcohol met ecstasy

Ecstasygebruik zorgt voor een toename in lichaamsbeweging en daarmee spieractiviteit wat kan leiden tot een hoge lichaamstemperatuur. Bij combinatiegebruik van alcohol met ecstasy verhoogt ook de bewegingsactiviteit [5-11]. De lichaamstemperatuur stijgt echter minder sterk bij gecombineerd gebruik ten opzichte van enkel ecstasygebruik [6-8, 12-16]. Daarnaast zorgt ecstasy voor een verhoogde hartslag en bloeddruk. Dit effect wordt niet versterkt door combinatiegebruik van ecstasy met alcohol [13]. Verder kan combinatiegebruik resulteren in leverschade doordat het enzym acetaldehyde hydrogenase (ALDH1) (het enzym dat het toxische acetaldehyde, een afbraakproduct van alcohol, afbreekt) minder werkt [17].

Alcohol met cannabis

Van het combinatiegebruik van alcohol met cannabis verwachten gebruikers dat alcohol hen een fitter en wakkerder gevoel geeft. Dit wordt ook wel ‘stronken’ genoemd, een combinatie van stoned en dronken [18]. Combinatiegebruik van alcohol met cannabis leidt tot minder alcohol drinken, maar kan ook leiden tot negatieve gezondheidseffecten als misselijkheid en overgeven, out gaan en paniekaanvallen en angstaanvallen [19].

Alcohol met cocaïne

Het combinatiegebruik van alcohol met cocaïne brengt extra risico’s met zich mee. Tijdens het gebruik van deze twee middelen wordt een nieuwe stof in de lever gevormd genaamd cocaethyleen [20]. Deze stof is geassocieerd met een grotere kans op ernstige aandoeningen zoals hart- en herseninfarcten, hartritmestoornissen en hersenbloedingen [21, 22]. Daarnaast vergroot deze combinatie de kans op agressief en gewelddadig gedrag. Dit zou kunnen komen door een verlaagde impulscontrole, moeite met het juist inschatten van situaties en overmoed. Bovendien wordt er een fight-or-flight response opgewekt. Bij een fight-or-flight response wordt het lichaam in staat gesteld een zware lichamelijke inspanning te verrichten, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van gevaar. Ook kan de combinatie alcohol met cocaïne de verslavingsgevoeligheid voor zowel alcohol als cocaïne vergroten [23, 24].

Referenties

  1. Nabben, T., & Korf, D.J. (2000). De combi-roes. Gecombineerd gebruik van alcohol net cannabis, cocaïne, XTC en amfetamine. Thela Thesis, Amsterdam.
  2. Wijers, L., Croes, E., & Valkenberg, H. (2016). Monitor drugsincidenten: Factsheet 2015. Trimbos-instituut: Utrecht. https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/af1459-monitor-drugsincidenten-2015/
  3. Wijers, L., Croes, E., Gresnigt, F., Vreeker, A., Van Litsenburg, R., Brunt, T., Niesink, R., & Van Laar, M. (2016). Kenmerken en klinische gegevens van patiënten met ernstige ecstasyintoxicaties. Analyse van registratiegegevens van de Monitor Drugsincidenten. Trimbos-instituut: Utrecht. https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/af1515-kenmerken-en-klinische-gegevens-van-patienten-met-ernstige-ecstasyintoxicaties/#:~:text=Geregistreerd%20werden%20onder%20meer%20problemen,epileptische%20insulten%2C%20kaakklem%20en%20watervergiftiging.
  4. Monshouwer, K., van der Pol, P., Drost, Y.C. & van Laar, M.W. (2016). Het Grote Uitgaansonderzoek 2016. Trimbos-instituut. https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/af1494-het-grote-uitgaansonderzoek-2016/
  5. Cassel, J. C., Jeltsch, H., Koenig, J., & Jones, B. C. (2004). Locomotor and pyretic effects of MDMA–ethanol associations in rats. Alcohol, 34(2-3), 285-289.
  6. Hamida, S. B., Bach, S., Plute, E., Jones, B. C., Kelche, C., & Cassel, J. C. (2006). Ethanol–ecstasy (MDMA) interactions in rats: preserved attenuation of hyperthermia and potentiation of hyperactivity by ethanol despite prior ethanol treatment. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 84(1), 162-168.
  7. Hamida, S. B., Plute, E., Bach, S., Lazarus, C., Tracqui, A., Kelche, C., ... & Cassel, J. C. (2007). Ethanol–MDMA interactions in rats: the importance of interval between repeated treatments in biobehavioral tolerance and sensitization to the combination. Psychopharmacology, 192(4), 555-569.
  8. Hamida, S. B., Plute, E., Cosquer, B., Kelche, C., Jones, B. C., & Cassel, J. C. (2008). Interactions between ethanol and cocaine, amphetamine, or MDMA in the rat: thermoregulatory and locomotor effects. Psychopharmacology, 197(1), 67-82.
  9. Hamida, S. B., Tracqui, A., de Vasconcelos, A. P., Szwarc, E., Lazarus, C., Kelche, C., ... & Cassel, J. C. (2009). Ethanol increases the distribution of MDMA to the rat brain: possible implications in the ethanol-induced potentiation of the psychostimulant effects of MDMA. International Journal of Neuropsychopharmacology, 12(6), 749-759.
  10. Hamida, S. B., Lecourtier, L., Loureiro, M., Cosquer, B., Tracqui, A., Simmoneaux, V., ... & Cassel, J. C. (2021). Ventral striatum regulates behavioral response to ethanol and MDMA combination. Addiction Biology, 26(2), e12938.
  11. Riegert, C., Wedekind, F., Hamida, S. B., Rutz, S., Rothmaier, A. K., Jones, B. C., ... & Jackisch, R. (2008). Effects of ethanol and 3, 4-methylenedioxymethamphetamine (MDMA) alone or in combination on spontaneous and evoked overflow of dopamine, serotonin and acetylcholine in striatal slices of the rat brain. International Journal of Neuropsychopharmacology, 11(6), 743-763.
  12. Cassel, J. C., Hamida, S. B., & Jones, B. C. (2007). Attenuation of MDMA-induced hyperthermia by ethanol in rats depends on ambient temperature. European journal of pharmacology, 571(2-3), 152-155.
  13. Dumont, G. J. H., Kramers, C., Sweep, F. C. G. J., Willemsen, J. J., Touw, D. J., Schoemaker, R. C., ... & Verkes, R. J. (2010). Ethanol co-administration moderates 3, 4-methylenedioxymethamphetamine effects on human physiology. Journal of psychopharmacology, 24(2), 165-174.
  14. Johnson, E. A., O’Callaghan, J. P., & Miller, D. B. (2004). Brain concentrations of d-MDMA are increased after stress. Psychopharmacology, 173(3), 278-286.
  15. Rodríguez-Arias, M., Maldonado, C., Vidal-Infer, A., Guerri, C., Aguilar, M. A., & Miñarro, J. (2011). Intermittent ethanol exposure increases long-lasting behavioral and neurochemical effects of MDMA in adolescent mice. Psychopharmacology, 218(2), 429-442.
  16. Ros-Simó, C., Ruiz-Medina, J., & Valverde, O. (2012). Behavioural and neuroinflammatory effects of the combination of binge ethanol and MDMA in mice. Psychopharmacology, 221(3), 511-525.
  17. Upreti, V. V., Eddington, N. D., Moon, K. H., Song, B. J., & Lee, I. J. (2009). Drug interaction between ethanol and 3, 4-methylenedioxymethamphetamine (“ecstasy”). Toxicology letters, 188(2), 167-172.
  18. Nabben, T., Luijk, S. J., Benschop, A., & Korf, D. J. (2017). Antenne 2016: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Rozenberg Publishers.
  19. Leccese, A.P., Pennings, E. J. M., & De Wolff, F. A. (2000) Combined use of alcohol and other psychotropic drugs. A review of the literature. Leiden: LUMC.
  20. Jones, A. W. (2019). Forensic Drug Profile: Cocaethylene. Journal of Analytical Toxicology, 43(3), 155–160. https://doi.org/10.1093/jat/bkz007
  21. Knuepfer, M. M. (2003). Cardiovascular disorders associated with cocaine use: Myths and truths. Pharmacology & Therapeutics, 97(3), 181–222. https://doi.org/10.1016/ s0163-7258(02)00329-7
  22. Williams, J. B., Keenan, S. M., Gan, Q., & Knuepfer, M. M. (2003). Hemodynamic response profile predicts susceptibility to cocaine-induced toxicity. European Journal of Pharmacology, 464(2–3), 189–196. https://doi.org/10.1016/s0014- 2999(03)01429-8
  23. Harris, D. S., Everhart, E. T., Mendelson, J., & Jones, R. T. (2003). The pharmacology of cocaethylene in humans following cocaine and ethanol administration. Drug and Alcohol Dependence, 72(2), 169–182. https://doi.org/10.1016/s0376-8716(03)00200-x
  24. Pennings, E. J. M., Leccese, A. P., & Wolff, F. A. de. (2002). Effects of concurrent use of alcohol and cocaine. Addiction (Abingdon, England), 97(7), 773–783. https://doi. org/10.1046/j.1360-0443.2002.00158.x