Ambulantisering in de GGZ: moeilijk te sturen
Staatssecretaris Blokhuis heeft vandaag het derde jaarrapport van de Landelijke Monitor Ambulantisering en Hervorming Langdurige GGZ aangeboden aan de Tweede Kamer.
Aanleiding voor deze monitor is de afspraak tussen landelijke overheid, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en cliëntenorganisaties om de ambulante zorg in de GGZ te verbeteren en klinische capaciteit af te bouwen. Doel is meer sociale inclusie en een gezonder, zelfstandiger leven van mensen met ernstige psychische problemen. Dit proces wordt ambulantisering genoemd.
Het Trimbos-instituut brengt in de monitor jaarlijks ontwikkelingen en verschuivingen in de zorg in kaart en vraagt een landelijk panel van 2000 mensen met ernstige psychische problemen naar hun kwaliteit van leven en ervaringen met de zorg.
Realiseren ambities
De meest recente resultaten laten zien dat de ambities bij de meeste veldpartijen onverminderd groot blijven, maar dat ze veel frustraties ervaren bij het realiseren van die ambities.
Indicatief is dat de verhouding tussen uitgaven aan bedden (intramurale zorg) en ambulante zorg tussen 2012 en 2016 nagenoeg niet is veranderd. Er is wel beddenafbouw, maar de overblijvende bedden zijn van een hoger verzorgingsniveau. En de ambulante zorg werd niet intensiever, maar verschoof naar lichtere, kortdurende zorgvormen van Basis GGZ en POH GGZ.
De nieuwe peiling van het panel Psychisch Gezien laat zien dat de meeste panelleden nog steeds (erg) eenzaam zijn en niet participeren in de maatschappij op de manier zoals zij dat zouden willen.
Fragmentatie financiering knelpunt
Uit de monitor blijkt tegelijkertijd dat er wel degelijk veel pogingen worden ondernomen om met nieuwe lokale projecten en samenwerkingstrajecten vorm te geven aan een verbeterde (organisatie van de) zorg voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Een belangrijke oorzaak voor de stagnatie komt voort uit financiële schotten tussen en binnen verschillende financieringskaders. Het regionale speelveld, met per regio enkele tientallen financiers is te complex geworden en te gefragmenteerd om tot een effectieve gezamenlijke regionale aansturing te komen.
In een brief aan de staatssecretaris roept de begeleidende commissie van de monitor met vertegenwoordigers vanuit verzekeraars, instellingen, cliënten en wetenschap daarom op tot actie om te komen tot een eenvoudiger, flexibeler en meer geïntegreerde financiering van zorg en ondersteuning voor mensen met psychische problemen.