Welzijn op de werkvloer bevorderen met een organisatiebrede aanpak

Sacha is een gedreven ondernemer die zijn bedrijf met veel passie heeft opgebouwd. Op een dag merkt hij dat Petra, één van zijn meest toegewijde medewerkers, steeds meer moeite heeft om haar werk te doen. Petra was punctueel, leverde uitstekend werk en had altijd een positieve houding. Maar nu lijkt ze vermoeid, is ze minder betrokken tijdens vergaderingen en is haar gebruikelijke enthousiasme afgenomen. Het lijkt erop dat Petra last heeft van mentale klachten.  

Naast dat dit natuurlijk heel vervelend is voor Petra, kunnen langdurige mentale klachten leiden tot verzuim én mede daardoor een behoorlijke kostenpost zijn. Werkgevers willen in de regel graag aan de slag met de mentale gezondheid van hun werknemers. Maar hoe houd je de mentale gezondheid van medewerkers goed op peil? En hoe kom je tot een mentaal gezonde organisatie? Veel bedrijven zetten oplossingen in voor mentale gezondheid die gericht zijn op het individu. Met enkel oplossingen per individu kun je echter de plank misslaan en kan het probleem zelfs groter worden. Het is belangrijk dat een bedrijf of werkgever breder kijkt. Ofwel, dat deze een organisatiebrede aanpak gebruikt.  

Kijk naar alle lagen in de organisatie 

Een organisatiebrede aanpak houdt in: kijk breed naar mentale gezondheid. Met deze aanpak wordt er gekeken naar de verschillende stadia van mentale gezondheid: preventie als er nog niets aan de hand is, het ondersteunen als er klachten zijn en optimaliseren als er verdere actie ondernomen moet worden. Daarnaast worden alle lagen van de organisatie benut: op organisatieniveau zorgen het management en HR voor beleid en procedures om een psychosociaal veilige omgeving te creëren. Op teamniveau zijn er verantwoordelijkheden voor leidinggevenden en zijn er afspraken voor ondersteuning binnen het team. Bijvoorbeeld het bespreekbaar maken van mentale gezondheid binnen het team. En op het individuele niveau zijn er verantwoordelijkheden en acties voor één of meerdere individuen én eigen regie.  

Sacha gaat in gesprek met Petra. Ze geeft aan dat ze zich overweldigd voelt door de hoeveelheid werk en de hoge verwachtingen. Sacha beseft dat zijn bedrijfscultuur misschien onbewust heeft bijgedragen aan de stress van Petra. Hij wil graag rekening houden met het welzijn van zijn team, maar hij wil ook zijn bedrijf tot een succes maken. Sascha besluit om arbo-professional Max in de huren om hem te helpen bij dit dilemma.  

Aan de slag met een organisatiebrede aanpak 

Om arbo-professionals zoals Max te ondersteunen bij het bevorderen van welzijn op de werkvloer aan de hand van een organisatiebrede aanpak is de leidraad ‘Mentale gezondheid op werk’ beschikbaar. Een praktische leidraad met herkenbare praktijkvoorbeelden voor onder andere A&O-deskundigen, HR-medewerkers, beleidsmedewerkers, preventiemedewerkers en arbo-professionals. De kernelementen van een goede aanpak zijn: 

• Bekijk problemen vanuit een organisatiebreed perspectief.  
• Geef proactief en blijvend aandacht aan preventie.
• Begin klein en streef niet meteen naar volledigheid. 

Met welk niveau binnen de organisatie je ook bezig bent, verlies het organisatiebrede perspectief niet uit het oog. Ben je bezig op organisatieniveau, bedenk dan of je ook de individuele medewerker voor ogen hebt. Weet je wat de individuele medewerker echt wil? En heb je het ook nagevraagd? Dit is één van de randvoorwaarden waar je rekening mee kunt houden om je aanpak tot een succes te maken: het participatief aanpakken van een probleem. Dat betekent dat je medewerkers op de werkvloer vraagt waar zij tegen aan lopen en waar zij behoefte aan hebben. Door samen een oplossing te bedenken creëer je meteen draagvlak.  

Arbo-professional Max komt er achter dat Petra een jonge moeder is die het lastig vindt om tijd te vinden voor het kolven. Ze heeft onlangs een baby gekregen en wil graag borstvoeding geven. Maar op sommige dagen zit ze de hele dag in overleggen. Als Max in de personeelscijfers van het bedrijf duikt, ontdekt hij dat er veel jonge vrouwen werken. Door in gesprek te gaan met deze vrouwen komt hij erachter dat deze groep een aantal behoeften heeft, die het makkelijker maken om werk- en privé beter met elkaar te combineren. Een van de behoeften is een kolfruimte die dichter bij de kamers van de jonge vrouwen ligt. Max stelt daarom voor om kolfruimtes te creëren die op strategisch handige routes liggen in het gebouw. Ook wordt hybride werken ingevoerd en wordt er korter en efficiënter vergadert. Deze maatregelen creëren pauzes, zodat er tijd vrij komt voor de vrouwen om te kolven.  

Met een organisatiebrede aanpak is arbo-professional Max tot een toekomstbestendige oplossing gekomen waar zowel medewerker Petra als ondernemer Sascha mee geholpen zijn.  

Ook aan de slag met de leidraad Mentale gezondheid op het werk? > Download hem hier gratis 

Meer lezen?

Als Trimbos-instituut denken we binnen een aantal landelijke platformen mee over het voorkomen van mentale klachten op het werk. Eén daarvan is de “Brede Maatschappelijke Samenwerking burn-outklachten” (BMS).  Dit programma is in 2021 gestart. Hierin werkt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan het terugdringen van burn-outklachten bij werkenden. Dit doen ze samen met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, werkgevers- en werknemersorganisaties, kennisinstituten en brancheverenigingen. Vanuit het Trimbos-instituut delen we kennis met deze groep en denken mee over de ontwikkeling van tools en praktische ondersteuning.  

Ook ontwikkelen we momenteel samen met MKB-ondernemers materiaal dat hen ondersteunt in de aanpak van werkstress. 

>Bekijk het dossier ‘Arbeid en mentale gezondheid’ voor meer informatie

Betrouwbare informatie, gezondheidsvoorlichting en laagdrempelig ondersteuningsaanbod voor iedereen met vragen over mentale gezondheid is verder te vinden bij: Mentaal Vitaal, publieksinformatie door het Trimbos-instituut