Blog |

Tien jaar positieve psychologie bij het Trimbos-instituut

15 februari 2018

Al ruim tien jaar houd ik me bezig met positieve psychologie. En eigenlijk ook al lang daarvoor want in een ver verleden keek ik in mijn afstudeerscriptie naar hoe copingstrategieën van vluchtelingenkinderen kunnen bijdragen aan hun overleving in een nieuw, vreemd land. Ten opzichte van tien jaar geleden is er volgens mij veel veranderd.

Ik zie in de ggz steeds meer aandacht voor welbevinden en veerkracht. Niet alleen om de psychische gezondheid te versterken maar ook vanwege de preventieve werking van welbevinden op het ontstaan van depressie. Ook op scholen en op het werk zie je in toenemende mate dat met plezier en bevlogenheid aan het werk zijn net zo belangrijk wordt gevonden als de prestaties en productiviteit. En dat deze twee domeinen, de mentale conditie enerzijds en de prestaties aan de andere kant, heel veel met elkaar te maken hebben.

Positieve psychologie kent veel toepassingen

Positieve psychologie is een onderzoeksdomein dat bestudeert hoe mensen kunnen komen tot een betrokken, zinvol en plezierig leven. Tot het begin van deze eeuw richtte de psychologie zich vooral op het voorkomen en genezen van psychische stoornissen. Hiermee is (en wordt nog steeds) veel bereikt: voor veel stoornissen zijn evidence-based behandelrichtlijnen en protocollen beschikbaar. Toch komt er in de gezondheidszorg ook steeds meer aandacht voor het bevorderen van welbevinden, naast de aanpak van psychische klachten. Hoe kan ik mezelf goed voelen en goed doen voor een ander? Wat vind ik belangrijk, wat zijn mijn sterke punten en hoe kan ik mijn leven hier op inrichten? Dit zijn allemaal vragen die voor ieder mens van belang zijn, maar zeker ook voor mensen die herstellen van een psychische of lichamelijke aandoening.

De Nederlandse overheid stimuleert deze manier van denken door het bevorderen van zelf-management en eigen kracht van haar burgers. We zien dit ook terug in het concept ‘positieve gezondheid’: ‘het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren’. Onder deze vlag krijgen aanpakken en interventies die welbevinden en veerkracht bevorderen een grote nieuwe impuls. Zo maken gezondheidsorganisaties en gemeentes hun zorg- en ondersteuningsbeleid passend voor de cliënt volgens de uitgangspunten van positieve gezondheid, in nauwe samenwerking met de cliënten zelf. ZonMw heeft ‘positieve gezondheid’ opgenomen in haar beleidsspeerpunten voor de komende jaren. Vanuit de positieve psychologie zien we vele toepassingen op scholen, op het werk, in psychotherapie, bij coaching, in de gezondheidszorg en in gemeentes.

Mental fitness

In het Trimbos-instituut hebben we een vertaling gemaakt van het bevorderen van welbevinden en veerkracht naar het bevorderen van een goede ‘mentale conditie’ door mental fitness. Mensen kunnen zelf veel doen om hun mentale conditie te verbeteren, met als doel om gezond en gelukkig te blijven of te herstellen van een psychische of lichamelijke aandoening. Net als een fysieke conditie die je kunt trainen, bezitten mensen ook een mentale conditie die verwijst naar emotionele, cognitieve en sociale vaardigheden. Het stelt mensen in staat om hun eigen talent en potentieel te ontwikkelen binnen bepaalde grenzen, om productief en creatief te zijn en persoonlijke relaties op te bouwen of beter te onderhouden. Deze visie wordt gebruikt in veel van de interventies die op het Trimbos-instituut worden ontwikkeld.

Enkele wapenfeiten van de afgelopen jaren:

In 2010 kwam Psyfit.nl op de markt, een online interventie waarmee mensen hun mentale fitheid kunnen trainen.
Robbin is een app voor borstkankerpatiënten uit 2012 die helpt bij het vinden van lotgenoten, het ondersteunen van elkaar en het versterken van de eigen veerkracht.
Mentaalvitaal.nl is een groot gezondheidsportaal voor iedereen die meer wil weten over mentale gezondheid en er zelf mee aan de slag wil.
Happyles is een schoolaanpak voor het VMBO en MBO om welbevinden te bevorderen en depressieve klachten te verminderen.
In Welzijn op recept verwijst de huisarts of praktijkondersteuner de cliënt met psychosociale klachten naar een zogenaamd ‘welzijnsarrangement’ van een welzijnsorganisatie of van de informele zorg.
Welbevinden op school: een integraal ondersteuningsprogramma binnen De Gezonde School van Pharos en Trimbos-instituut voor het basisonderwijs en voortgezet onderwijs.
All of me is een website die jongvolwassenen met een chronische aandoening helpt om sterker in hun schoenen te staan en de baas te zijn over hun eigen leven. All of me is een initiatief van 10 patiëntenorganisaties waaronder de Nierpatiënten Vereniging Nederland.

Congres positieve psychologie

Op 9 maart 2018 organiseert de Universiteit Twente, in samenwerking met het NIP en het Trimbos-instituut, voor de derde keer het Landelijke Congres Positieve Psychologie. Samen met Christel van Leeuwen van Revalidatiecentrum de Hoogstraat en Marije van der Lee van het Helen Dowling Instituut geef ik op dit congres een workshop over ‘Positieve psychologie bij ernstige lichamelijke aandoeningen’. Voor dit thema ga ik me actief inzetten de komende tijd. Ik hoop jullie te zien op het congres!

Auteur

Stuur een bericht aan contactpersoon Linda Bolier
of bel +31 (0)30 – 2959(352)