Blog |

Preventie? Dat is toch iets voor professionals?

preventie-dat-is-toch-iets-voor-professionals

Deze week wordt het EU-project STAD in Europe afgesloten op zonnig Mallorca. Ook al hebben wij er in Nederland niet zulke mooie woorden voor als community, samvinnu en stöd, ook in Nederland is een gezamenlijke aanpak bij het voorkomen van overmatig alcohol- en drugsgebruik eigenlijk al vanzelfsprekender dan vaak wordt gedacht.

De afgelopen maanden was ik betrokken bij het EU-project STAD in Europe; een van oorsprong Zweedse aanpak waarin schadelijk alcoholgebruik in het uitgaansleven wordt tegengegaan door het beperken van de beschikbaarheid van alcohol, het verhogen van de naleving van alcoholwetgeving en het veranderen van de sociale norm ten aanzien van binge drinken.

Een gemeente werkt hierbij samen met gezondheidsorganisaties, politie en andere handhavers, ondernemers, media, studentenorganisaties en niet te vergeten… de bezoekers zelf. In zeven verschillende Europese landen zijn pilots uitgevoerd waarbij de STAD-aanpak is vertaald naar onder meer Zweedse voetbalstadions, een strandfestival in Hoek van Holland en botellóns – openbare plekken waar jongeren samenkomen om te drinken – op Mallorca.

Community mobilisation als sleutelwoord

Op basis van al deze ervaringen mochten wij een handleiding schrijven voor de implementatie van deze aanpak in andere Europese landen. Community mobilisation was hierbij het sleutelwoord.

Een succesvolle aanpak begint met het creëren van commitment tussen stakeholders waardoor er partnership ontstaat. Zoals u wellicht begrijpt uit deze Engelse termen mochten wij de manual in het Engels schrijven.

Dat kwam goed uit want dit soort termen zijn vaak lastig te vertalen naar het Nederlands. De gemeenschap mobiliseren? Toewijding van belanghebbenden? Dat klinkt wel erg belegen. En misschien past zo’n ‘community’-aanpak eigenlijk ook helemaal niet bij onze manier van werken. Preventie, daar heb je toch professionals voor?

Is dat niet meer iets voor een eiland?

Ook mijn collega’s die gemeenten ondersteunen bij het vertalen van het IJslandse preventiemodel horen regelmatig kritische geluiden. Mooi hoor, al die vrijetijdsvoorzieningen en dan ook nog ouders die ‘s avonds samen een blokje om lopen om toezicht te houden. Maar dat is misschien toch meer iets voor als je nou eenmaal op elkaar aangewezen bent op zo’n eiland. En in Scandinavische landen zijn ze ook gewoon beter in dat soort burencontacten, weten we dankzij Kinderen van Bolderburen.

Aan de slag met uw alcoholbeleid?
Het gemeenteteam van het Trimbos-instituut ondersteunt bij vraagstukken rond preventie, handhaving en implementatie van de Drank- en horecawet (DHW). Onder andere met praktische tools zoals de scanner Alcohol
Informatie en advies voor gemeenten rond alcohol

De Luizenmoeder als inspiratiebron

Dat we niet alleen staan met onze pogingen om cultuurverschillen tussen Europese landen te overbruggen, bleek uit een interview met de makers van de Luizenmoeder. Ook deze succesvolle tv-serie wordt nu vertaald naar verschillende Europese landen, maar direct bij onze oosterburen was er al een vertaalprobleem.

In Duitsland hebben ze geen luizenmoeders. En ook geen luizenvaders trouwens. In Duitsland word je direct naar de huisarts gestuurd bij vermoedens van hoofdluis, die zorgt dan voor een professionele behandeling.

Nu zijn wij bij Trimbos geen experts op het gebied van luizenpreventie. Ik weet echter op basis van de kennis van onze collega’s bij het RIVM en de GGD’en (én uit eigen ervaring) dat het opsporen en verwijderen van neten en luizen ook om een zeer gedegen, maar niet per se professionele, aanpak vraagt.

Vrijwilligers, ouders en professionals maken bij ons samen het verschil

Maar wat mij vooral treft, is dat uit dit voorbeeld blijkt dat er in Nederland ook genoeg dingen zijn die wij als gemeenschap weer vanzelfsprekend sámen oppakken waar dit elders niet zo gewoon wordt gevonden.

En dan heb ik het dus niet alleen over luizenmoeders en -vaders, maar ook over vrijwilligers rondom school en sportveld, op frisfeestjes en festivals, in de wijk en tijdens de introductieweek. En over professionals die nét iets meer doen dan je misschien mag verwachten op basis van hun functieomschrijving.

En dat is volgens mij ook precies de sleutel tot het succesvol voorkomen van problematisch middelengebruik. Een bareigenaar die inziet dat het gezelliger én bovendien lucratiever kan zijn als zijn gasten niet laveloos de deur uitgaan. Een wijkteamlid dat nét even wat langer stilstaat bij het mogelijk problematische alcoholgebruik van haar cliënt. Een ouder die heldere afspraken met andere ouders maakt over een alcoholvrij Sweet Sixteen-feestje. Een jonge student die een glas water voor zijn vriend bestelt omdat het nu wel even genoeg is.

Al hebben we er misschien nog niet zulke mooie woorden voor zoals community, samvinnu en stöd, ook in Nederland is een gezamenlijke aanpak bij middelenpreventie eigenlijk heel vanzelfsprekend.

Meer weten over STAD in Europe?

Op www.stadineurope.eu vindt u meer informatie, hier verschijnen binnenkort ook de handleiding en andere materialen met informatie over de STAD in Europe-aanpak. 

Auteur

Marjan  Möhle

Stuur een bericht aan contactpersoon Marjan Möhle
of bel +31 (0)30 – 2959(218)