Gevolgen van horecasluiting op alcoholgebruik thuis

Door sluiting van de horeca zijn mensen iets meer thuis gaan drinken. Toch werd er niet op grote schaal meer alcohol gekocht. Er waren wel andere gevolgen, zoals een toename van huiselijk geweld en het ontstaan van nieuwe (online) drinkrituelen.

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail

Alcoholgebruik vindt normaalgesproken op verschillende plekken plaats (drinkomgevingen). We onderscheiden daarbij locaties buitenshuis (horeca, evenementen, festivals) en binnenshuis (thuisgebruik). Sinds het begin van de invoering van de coronamaatregelen in maart 2020 is de drinkomgeving verschillende keren veranderd.

Veranderde drinkomgeving

Tijdens de eerste (intelligente) lockdown (15 maart 2020 tot 1 juni 2020) is buitenshuis drinken grotendeels gestopt door sluiting van de horeca en het wegvallen van het uitgaansleven. Toen de maatregelen werden versoepeld (1 juni 2020 tot 14 oktober 2020) ging de horeca weer open, maar waren er beperkingen voor groepsgrootte, bewegingsruimte en later ook openingstijden (vanaf september 2020). Tijdens de tweede (gedeeltelijke) lockdown (14 oktober 2020 - 28 april 2021) sloot de horeca opnieuw. Vanaf 28 april 2020 werden coronamaatregelen versoepeld in verschillende fases, waarin terrassen, restaurants en clubs (gedeeltelijk) weer opengingen. Ook het alcoholverbod tussen 20.00 en 07.00 uur werd opgeheven. Vanaf 28 november 2021 is er een avondlockdown ingesteld waarbij horeca (en andere openbare ruimtes zoals theater en bioscopen) vanaf 17.00 uur ‘s middags tot 05.00 uur de volgende ochtend gesloten zijn. En vanaf 18 december 2021 ging er weer een volledige lockdown in.

Weinig toename alcoholgebruik thuis

Een direct gevolg van het sluiten of beperken van de openingstijden van de horeca was dat buitenshuis alcoholgebruik (grotendeels) verdween. Dit gaf de verwachting dat het alcoholgebruik naar binnenshuis zou verschuiven. Toch heeft deze verschuiving niet op grote schaal plaatsgevonden. Cijfers van het Voedingscentrum (22 t/m 28 april 2020) laten zien dat het merendeel van de mensen evenveel (77%) of minder (17%) alcohol kocht als in de periode vóór de coronacrisis [7]. Hierbij speelde waarschijnlijk mee dat er minder te vieren was en mensen minder bij elkaar kwamen voor verjaardagen en etentjes thuis. Slechts een klein gedeelte van de mensen kocht meer alcohol (6%).

Wel andere nadelige gevolgen

De omgeving waarin alcohol gedronken wordt heeft ook consequenties voor mogelijke problemen die daar vervolgens kunnen ontstaan als gevolg van het alcoholgebruik. Deze nadelige gevolgen zijn redenen om binnenshuis alcoholgebruik te ontmoedigen.

Toename huiselijk geweld
Thuisgebruik van alcohol is geassocieerd met een verhoogd risico op huiselijk geweld. Hoewel het sluiten van alle eet- en drinkgelegenheden buitenshuis door de coronamaatregelen vermoedelijk dus niet heeft geleid tot een grote toename in thuisgebruik, is het wel aannemelijk dat er meer kinderen en partners van drinkers slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld, omdat mensen wel veel meer thuis waren [1].

Zien drinken, doet drinken
Uit onderzoek is bekend dat kinderen die hun ouders zien drinken in hun adolescentie zelf eerder beginnen met drinken [3, 4] en ook méér gaan drinken [5, 6].

Bijschenken
Bij het thuis drinken van bier, wijn of sterkedrank kan er makkelijker bijgeschonken worden, waardoor mensen thuis mogelijk meer drinken dan ze buitenshuis zouden doen.

Nieuwe online drinkrituelen
Naast verschuiving in de omgeving waar gedronken wordt, is ook het sociale aspect van alcoholgebruik veranderd. Zo ontstonden er nieuwe online drinkrituelen. Drankspelletjes via sociale media, digitale borrels, proeverijen en pubquizzen werden steeds populairder.

Het is nog onduidelijk of de toename van het alcoholgebruik binnenshuis en de nieuwe drinkrituelen ook (ver) na de coronacrisis stand zullen houden.

Gerelateerde pagina's

Referenties

1. Campbell, J. M., & Oei, T. P. (2010). A cognitive model for the intergenerational transference of alcohol use behavior. Addictive Behaviors, 35(2), 73–83. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2009.09.013
2. Settles, R. E., Zapolski, T. C., & Smith, G. T. (2014). Longitudinal test of a developmental model of the transition to early drinking. Journal of Abnormal Psychology, 123(1), 141–151. https://doi.org/10.1037/a0035670
3. Simons-Morton, B. (2004). Prospective association of peer influence, school engagement, drinking expectancies, and parent expectations with drinking initiation among sixth graders. Addictive Behaviors, 29(2), 299–309. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2003.08.005
4. Smit, K., Otten, R., Voogt, C., Kleinjan, M., Engels, R. & Kuntsche, E. (2018). Exposure to drinking mediates the association between parental alcohol use and preteen alcohol use. Addictive behaviors, 87, 244-250.
5. Colder, C. R., O’Connor, R. M., Read, J. P., Eiden, R. D., Lengua, L. J., Hawk Jr, L. W., … Wieczorek, W. F. (2014). Growth trajectories of alcohol information processing and associations with escalation of drinking in early adolescence. Psychology of Addictive Behaviors, 28(3), 659. https://doi.org/10.1037/a0035271.
6. Voedingscentrum (2020). Eetgedrag en corona (mei 2020). Geraadpleegd van https://www.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/voedingscentrum/Documents/Professionals/Pers/Persmappen/Rapportage%20-%20Eetgedrag%20en%20corona%20(mei%202020).pdf