Verloskundig Samenwerkingsverbanden goed op weg met hun stoppen-met-roken beleid

Een Verloskundig Samenwerkingsverband (VSV) is veelal gecentreerd rondom een ziekenhuis. Een VSV bestaat uit professionals die de zorg voor zwangerschap en geboorte leveren. Dat zijn in elk geval de verloskundigen uit de eerste lijn, klinisch verloskundigen en gynaecologen met daarbij vaak verpleegkundig specialisten, fertiliteitsartsen, kinderartsen en kraamzorgorganisaties.

Met de monitor ‘Rookvrije Start’ hebben het Trimbos-instituut en de Taskforce Rookvrije Start de stand van zaken van stoppen-met-roken beleid binnen VSV’s in kaart gebracht. Ook geeft de monitor inzicht in de gesprekken die VSV-zorgprofessionals voeren met (aanstaande) ouders over stoppen met roken. De uitkomsten staan beschreven in de nieuwe factsheet ‘Monitor Rookvrije Start’, inclusief praktische tips en verwijzingen.

Meeste VSV’s hebben stoppen-met-roken zorgpad

Om (aanstaande) ouders goede stoppen-met-roken zorg te bieden, is het van belang dat elk VSV een stoppen-met-roken zorgpad voor zwangere vrouwen heeft. “Dat is een belangrijk speerpunt van de Taskforce Rookvrije Start en tevens doelstelling uit het Nationaal Preventieakkoord”, vertelt Clasien, gynaecoloog en voorzitter van de Taskforce Rookvrije Start. “We zijn goed op weg. Twee derde van de bevraagde VSV’s heeft een zorgpad voor vrouwen die roken tijdens de zwangerschap.” Slechts een klein deel heeft zorgpaden voor vrouwen die gestopt zijn, stellen met een zwangerschapswens of rokende partners. Er zijn inmiddels mooie online voorbeeld-zorgpaden die VSV’s kunnen gebruiken om deze voor hun VSV te ontwikkelen.

“De meeste Verloskundig Samenwerkingsverbanden hebben multidisciplinair stoppen-met-roken beleid of werken hieraan.” – Clasien van der Houwen, gynaecoloog en voorzitter van de Taskforce Rookvrije Start

Terugval na de zwangerschap

Van de vrouwen die succesvol stoppen tijdens de zwangerschap, valt bijna de helft na de bevalling weer terug in het oude rookgedrag. Om dit te voorkomen is het belangrijk dat verloskundigen en gynaecologen aan het eind van de zwangerschap in gesprek gaan over rookvrij blijven na de bevalling. Uit de monitor blijkt dat slechts 1 op de 5 verloskundigen en 1 op de 10 gynaecologen dit altijd of vaak doet. Een derde van deze zorgprofessionals geeft aan nooit over terugval in gesprek te gaan. “Er valt dus nog veel winst te behalen als het gaat om terugvalpreventie”, vertelt Clasien. “Dit geldt ook voor kraamverzorgenden. Zij weten vaak niet dat een vrouw is gestopt met roken.” Overdracht van de rookstatus in de keten hoort hier daarom ook bij: “Als je weet dat iemand gestopt is in de zwangerschap, kun je haar motiveren om rookvrij te blijven. We zien echter dat de helft van de VSV’s nog geen afspraken heeft over de overdracht van de rookstatus van zwangere of pas bevallen vrouwen naar de kraamzorg en jeugdgezondheidszorg.”

Trots op multidisciplinaire samenwerking

Hoewel er nog voldoende uitdagingen zijn, zijn er door VSV’s al grote stappen gezet. Waar zijn VSV’s zelf trots op? Ze zijn trots als er multidisciplinaire samenwerking tot stand gekomen is, als verwijsmogelijkheden goed geregeld zijn en als collega’s ook enthousiast zijn om met stoppen met roken aan de slag te gaan. Waar willen VSV’s in de toekomst nog mee aan de slag? Dit betreft vooral de samenwerking tussen beroepsgroepen en de ontwikkeling van lokale zorgpaden. De landelijke Taskforce Rookvrije Start zet zich ervoor in om ook de komende jaren VSV’s hierbij te ondersteunen. De uitkomsten van deze monitor helpen om dit nog gerichter en actiever te doen. Wilt u (als VSV) aan de slag met stoppen-met-roken beleid? In de factsheet vindt u praktische tips en verwijzingen naar onder andere het digitaal Zorgpad Rookvrije Start.

“We zijn er trots op dat we een VSV-protocol stoppen met roken hebben dat door iedereen gedragen wordt, maar waar ruimte is voor individuele aanpak” – Zorgprofessional uit monitor Rookvrije Start

Over de monitor

Meer informatie

Voor meer informatie, materialen scholing en tools kunt u kijken op www.rookvrijestart.nl.