Oratie Prof. Dr. Laura Shields-Zeeman: verbreed de focus voor mentale gezondheid – widening our lens to focus on the broader determinants of mental health

Bij mentale gezondheid denken we al snel aan iemands veerkracht en weerbaarheid. Als iemand psychische klachten heeft dan behandelen we de symptomen of stoornis. Maar mentale gezondheid is niet enkel een individuele aangelegenheid; dit hangt ook af van de situatie waarin iemand zich bevindt en waarop diegene reageert. Sociale, economische en politieke factoren en de structurele systemen om ons heen zijn van grote invloed op onze mentale gezondheid.

Swimming upstream; breder kijken

Prof. Dr. Shields-Zeeman hield daarom een pleidooi om niet alleen mensen die tussen wal en schip zijn geraakt en ‘in het water zijn gevallen’ te redden, maar stroomopwaarts te zoeken naar oorzaken van mentale (on)gezondheid. Om breder te gaan kijken dan alleen naar het individu en de gezondheidszorg. Want wat zijn nu achterliggende factoren die welbevinden beïnvloeden? En waarom is het zo moeilijk om deze goed te achterhalen?

Mentale gezondheid in álle beleidsdomeinen

Door haar persoonlijke ervaringen in verschillende landen als kind en jongere, was Prof. Dr. Shields al vroeg gefascineerd door psychologie. Vanuit een interesse in waar mentale gesteldheid vandaan kwam en de neuro- en klinische psychologie, verschoof haar aandacht naar de publieke gezondheid. Het omslagpunt daarbij was de verhuizing naar de Verenigde Staten. Ze zag, dat er ook buiten de gezondheidszorg verschillende systemen en domeinen waren die de mentale gezondheid van mensen konden beïnvloeden. Kijk bijvoorbeeld naar het belang van armoedebeleid, goede huisvesting en de aanpak van prestatiedruk in het onderwijs. Ze hield in haar oratie dan ook een sterk pleidooi om de mentale gezondheid uit het domein van de gezondheidszorg te tillen en bruggen te bouwen naar andere domeinen om te werken aan de bevordering van mentale gezondheid.

Samen bruggen bouwen met een stevig fundament

Als we dan kijken naar die andere domeinen naast de gezondheidszorg, zoals het sociale, politieke en economische, wat is dan de rol van de beleidsmaker, de zorgprofessional, de onderzoeker en de mensen in het algemeen in de verschillende systemen en domeinen bij het bouwen van die bruggen? Wat kunnen we vanuit onze rol doen om die bruggen stevig te maken en de achterliggende oorzaken van mentale ongezondheid te verminderen? Kunnen de community en de organizational approach, waarbij het gaat om mensen en systemen die onderling verbonden zijn, daarvoor ingezet worden en zo ja, hoe?

Interdisciplinaire kennisagenda

Kunnen we, tenslotte, met elkaar komen tot een interdisciplinaire en wetenschappelijke kennisagenda? Welke stappen moeten we zetten? Wat zijn de openstaande vragen en waar moeten we met elkaar via gedegen wetenschappelijk onderzoek aan werken om te komen tot een grondig advies om met elkaar de impact van de factoren die de mentale gezondheid beïnvloeden te verminderen? Zoals Prof. Shields zelf zegt: “Het is geen ‘one size fits all. Het is complex. Maar ook noodzakelijk.”

Meer informatie

• Meer informatie over mentale gezondheid in alle levensfasen en door alle domeinen heen

ENGLISH

Inaugural lecture Prof. Dr.Laura Shields-Zeeman; widening our lens to focus on the broader determinants of mental health

What actually is mental health, how can we promote it as best as possible and what is the role of policy makers, healthcare professionals, researchers and systems in this?  Prof. Dr.r. Laura Shields-Zeeman will share insights on this topic in her inaugural lecture as endowed professor established by the Trimbos Institute at Utrecht University on May 6^th, 2024, entitled ‘Swimming Upstream’.

When we talk about promoting mental health, we quickly think of the degree of someone’s individual resilience and with psychological complaints the focus is often on tackling individual symptoms. However, mental health is a continuum that depends not only on the individual, but also on the situation a person is in and responding to. In addition to individual factors, it also has social factors and is partly dependent on the structural systems around us.

Swimming upstream; a broader view

Prof. Dr. Shields-Zeeman therefore made a plea not only to save people who have fallen through the cracks and ‘fallen into the water’, but to look against the current for causes of mental (un)health. To look more broadly than just at the individual and healthcare. Because what are the underlying factors that influence well-being? And why is it so difficult to figure this out correctly?

Mental health in all policies

Due to her personal experiences in different countries as a child and young person, Prof. Dr. Shields was fascinated by psychology at an early age. From an interest in where mental health came from and neuro- and clinical psychology, her attention shifted to public health. The turning point was the move to the United States. She saw that there were also various systems and domains outside healthcare that could influence people’s mental health, such as study, living and work. In her inaugural lecture, she made a plea to take mental health out of the domain of healthcare and build bridges to other domains to work on promoting mental health.

Building bridges

And what is the role of the policymaker, the healthcare professional, the researcher and the people in the various systems and domains in building those bridges? What can we do in our role to strengthen those bridges and reduce the underlying causes of mental illness? Can the community and organizational approach be used for this and if so, how?

Interdisciplinary knowledge agenda

Finally, can we arrive at an interdisciplinary and scientific knowledge agenda together? What steps should we take? What are the outstanding questions and what should we work on together through thorough scientific research to arrive at sound advice to jointly reduce the impact of the factors that influence mental health? Like Prof. Shields mentioned: “It’s not one size fits all. It’s complex. But necessary.”

More information

More information about mental health at all stages of life and across all domains can be found here (in Dutch).