Nederlandse jongeren blijven de zondagskinderen van Europa

19 mei 2020

HBSC-rapport over gezondheid en welzijn jongeren in 45 landen

Nederlandse jongeren zijn nog steeds bijzonder positief over hun sociale relaties, worden erg weinig gepest en psychosomatische klachten zijn bij hen beperkt. Ook hebben zij veel minder vaak problemen rondom het gebruik van sociale media dan hun Europese leeftijdgenoten. Gonneke Stevens, jeugdonderzoeker aan de Universiteit Utrecht en projectleider van het HBSC-onderzoek (Health Behaviour in School-aged Children): “Nederlandse jongeren zijn al bijna twee decennia lang erg tevreden over hun sociale inbedding: het contact met ouders, vrienden en klasgenoten. Dit beeld lijkt in 2017/2018 zelfs nog wat gunstiger dan in eerdere jaren.”

Vandaag verschijnt, in samenwerking met de World Health Organization (WHO), het internationale HBSC-rapport, een rapport waarin de gezondheid en het welzijn van kinderen uit Europa elke vier jaar wordt opgetekend. Aan dit HBSC-onderzoek namen in de jaren 2017/2018 meer dan 200.000 scholieren van 11, 13 en 15 jaar uit 45 landen deel. Daarmee geeft HBSC een uniek overzicht van de leefsituatie en psychische gezondheid van scholieren. In Nederland wordt dit onderzoek uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit Utrecht, het Trimbos-instituut en het Sociaal en Cultureel Planbureau.

Coronacrisis

Dat Nederlandse jongeren goed scoren als het om de relatie met hun ouders gaat, komt in deze maanden goed uit. Stevens: “De HBSC-cijfers laten zien dat Nederlandse jongeren heel makkelijk met hun ouders over hun zorgen kunnen praten. We mogen verwachten dat, gedurende deze coronacrisis, veel Nederlandse jongeren in elk geval goed toegerust zijn voor al die maanden thuiszitten.”

Sociale media

Uit de cijfers van het HBSC-onderzoek blijkt ook dat jongeren in Nederland, in vergelijking met hun Europese leeftijdgenoten, minder vaak intensief gebruikmaken van sociale media. Stevens: “Belangrijker nog is het resultaat dat het percentage jongeren dat gekarakteriseerd kan worden als problematisch socialmediagebruikers nergens zo laag is als in Nederland.”

Levenstevredenheid en psychosomatische klachten

Het percentage jongeren dat een voldoende geeft voor zijn of haar leven is in Nederland als vanouds nagenoeg het hoogst van alle landen. Daarnaast rapporteren jongeren in Nederland in 2017 aanzienlijk minder psychosomatische klachten (zoals hoofdpijn en zich ongelukkig voelen) dan Europese leeftijdgenoten. Stevens: “Slechts in 7% van de landen wordt door 11- en 15-jarigen gunstiger gescoord dan in Nederland, voor de 13-jarigen gaat het om 16% van de landen”.

Toppositie schooltevredenheid verloren

In eerdere metingen waren Nederlandse jongeren positiever over school dan de meeste Europese leeftijdgenoten. Maar uit de meest recente metingen blijkt dat de 13- en 15-jarigen het Europese gemiddelde naderen. Dit komt omdat de stijging in de door jongeren ervaren druk door schoolwerk en daling in schoolwaardering tussen 2013 en 2017 in Nederland veel sterker is dan in andere landen.

Middelengebruik

Afgezet tegen hun Europese leeftijdgenoten roken en drinken Nederlandse 11- en 13-jarigen in 2017 aanzienlijk minder dan gemiddeld. Dat geldt niet voor de 15-jarige Nederlanders: die roken en drinken bijna net zo veel als Europese leeftijdgenoten. Het cannabisgebruik van Nederlandse jongeren ligt bovendien iets boven het gemiddelde.

In de factsheet Gezondheid en welzijn van Nederlandse jongeren in internationaal perspectief die de onderzoekers opstelden worden de meest opvallende resultaten van de Nederlandse jeugd in vergelijking met jeugd in andere landen uiteen gezet. Het volledige HBSC-rapport is te lezen op de website van HBSC Nederland.

In opdracht van UNICEF Nederland hebben wij, samen met Stichting Alexander, de Universiteit Utrecht en andere partijen, het verdiepende onderzoek ‘Geluk onder Druk?’ lopen naar het mentaal welzijn van jongeren van 10-18 jaar in Nederland. Met dit onderzoek krijgen we zicht op de risico- en beschermende factoren. Hiermee wordt duidelijk waar onder andere beleidsmakers zich op moeten richten om het mentaal welzijn van jongeren te verhogen. De resultaten van dit onderzoek verschijnen in de loop van dit jaar.