Guus Cruts behaalde in 1985 zijn doctoraal psychologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam in de afstudeerrichting filosofische grondslagen van de psychologie. In 1991 promoveerde hij aan de Universiteit Utrecht op het terrein van de ontwikkelingspsychologie op het onderwerp alledaagse theorieën van ouders over de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen.
Sinds 1995 is Guus Cruts werkzaam op het terrein van het monitoren van verslavingsproblematiek, middelengebruik en de problemen die zich daarbij kunnen voordoen. Hij startte in 1995 als stafmedewerker bij de Stichting Informatie Voorziening Zorg (IVZ) voor het analyseren van geanonimiseerde data over verslavingshulpverlening uit het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS). Vanaf 1999 tot op heden heeft hij zijn monitoringactiviteiten voortgezet op het Trimbos-instituut, bij het Bureau van de Nationale Drug Monitor (NDM) en het Netherlands National Focal Point (NFP) voor het European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA). Een Wetenschappelijke Raad fungeert structureel als de onafhankelijke begeleidingscommissie voor de producten van de NDM en het NFP. Guus Cruts is de secretaris van deze Wetenschappelijke Raad en is bovendien voorzitter/secretaris van de daaraan verbonden NDM Werkgroepen drugsgerelateerde sterfte, prevalentieschattingen, en drug supply indicators. Met name monitort hij de drugssituatie in Nederland op basis van gegevens over de verslavingszorg, drugs- en alcoholgerelateerde ziekenhuisopnames, doodsoorzakenstatistieken, forensische gegevens over doodsoorzaken, en schattingen van het aantal drugsgebruikers wiens drugsgebruik in meer of mindere mate tot problemen leidt.
Vanwege zijn afstudeerrichting is Guus Cruts al sinds zijn studietijd betrokken geraakt bij de voortdurende grondslagendiscussie, c.q. richtingenstrijd in de psychologie. De vraag doet zich daarbij voor of de psychologie een natuurwetenschap kan zijn, dan wel vanwege zijn onderwerp voorbestemd is om een geesteswetenschap , c.q. een cultuurwetenschap te zijn. In deze richtingenstrijd willen de zogenaamde ‘realisten’ nog wel eens polariseren met de ‘sociaal constructionisten’. Ook het debat over drugs is standaard ‘a polarized debate’. Guus Cruts heeft de hoop dat een sociaal-constructionistische visie op psychotrope middelen en gedrag dat als ‘verslaafd gedrag’ wordt bestempeld de polarisatie kan doorbreken.
Guus Cruts volgt niet alleen de wetenschappelijke literatuur over psychotrope middelen, verslaving en het politieke beleid daaromtrent, maar volgt ook de literatuur van de ervaringsdeskundigen en schrijft daarover met enige regelmaat boekbesprekingen. Dit sluit goed aan op zijn belangstelling voor alledaagse theorieën en de sociale constructie van zingeving. In buurthuizen in Utrecht en Amsterdam participeert hij als betrokken burger in diverse zelfhulpgroepen van ervaringsdeskundigen, vanuit de gedachte dat we alleen op grond van onze eigen doorleefde visie op het probleem dat ‘leven’ heet, ons leven (soms) een (iets) betere wending kunnen geven. Herstellen kun je niet met ‘evidence-based’ theorieën waar je niets mee kunt, maar alleen met inzichten waar je wel iets mee kunt. Existentialistische beschouwingen middenin de gesprekken van alledag zijn hem daarbij niet vreemd. Lukt het niet in exacte en grijpbare woorden, dan wil hij zich nog wel eens in dichtvorm uiten. Zelfs heeft hij een keer bij een theatervoorstelling van een zelfhulpgroep in Amsterdam het wetenschappelijke bewijs geleverd dat hij spontaan in dichtvorm kan praten, net zoals we bijvoorbeeld Engels kunnen spreken naast Nederlands. De dichterlijke taal is zijn tweede moedertaal geworden. Hij spreekt dan ter plekke in ‘woorden die meer zeggen dan woorden ooit zeggen kunnen’. Schrijft hij gedichten? Nee, het gedicht heeft hem geschreven. En zijn lijfspreuk is daarmee geworden: “Ik heb een versje geschreven in een boek op aarde.”
http://peers2peers.nl/zinnenprikkels
https://www.lister.nl/herstellen/enik-recovery-college/
https://www.clientenbelangamsterdam.nl/onafhankelijke-clientondersteuning/psychiatrie-cafe
Cruts, G. (2012). Boekbespreking van: G. Spong, S. Smeets & T. Vis (2012). De hypocrisie van de achterdeur. Waarom het Nederlandse softdrugsbeleid onhoudbaar is. In: MGv, 67, 7: 388-389.
Cruts, G. (2015). Cokeverslaving: het ervaringsverhaal; Boekbespreking van: Michel van Egmond (2014). Kieft. Amsterdam: VI Boeken. In: Verslaving, 11, 3 (september): 202-203.
Cruts, G. (2015). Gebruiken zonder verslaafd te raken; Boekbespreking van: Filemon Wesselink en David Bezemer (2015). Drugs voor junkies en dummies. Alles wat je zou moeten weten over de meest voorkomende soorten drugs. Amsterdam: Prometheus. In: Verslaving, 11, 4 (november): 276-277.
Cruts, G. (2016). Twee ervaringsverhalen: Loïs Bisschop en Carl Hart. Boekbespreking van: Loïs Bisschop (2015). Ik ben Loïs en ik drink niet meer. Houten: Het Spectrum. Boekbespreking van: Carl Hart (2014). High price: drugs, neuroscience and discovering myself. Londen: Penguin Books. In: Verslaving, 12, 1 (februari): 66-67.
Cruts, G. (2016). Seksverslaving? Boekbespreking van: Barry Reay, Nina Attwood & Claire Gooder (2015). Sex addiction. A critical history. Cambridge: Polity Press. In: Verslaving, 12, 4 (december): 309-311.
Cruts, G. (2016). De laatsten van Hoog-Hullen: er gaat niets boven Drenthe. Boekbespreking van: Auke Zeldenrust, Tryntsje Nauta (fotografie) & Marieke Kijk in de Vegte (fotografie) (2015). Landgoed van verlangen. Persoonlijke verhalen achter een verslaving. Groningen: Noordboek. In: Verslaving, 12, 4 (december): 312-313.
Cruts, G.A.A.N. (2017). Hoe worden we gelukkig? In elk geval niet uit een potje! Boekbespreking van: Bram Bakker (2015). Geluk uit een potje. Waarom we teveel slikken. Amsterdam: Podium. In: Verslaving, 13, 1 (maart): 58-59.
Cruts, G.A.A.N. (2017). Crystal meth. Now make Tina a loser! Boekbespreking van: Rick Verhagen (2017). #TINA: mijn affaire met crystal meth. Amsterdam: Gibbon. In: Verslaving, 13, 2 (juni): 140-141.
Cruts, G.A.A.N. (2017). Er gaat een nieuw verhaal: verslaving is niet langer een hersenziekte. Boekbespreking van: Marc Lewis (2016). The biology of desire: why addiction is not a disease. Melbourne/Londen: Scribe. In: Verslaving, 13, 2 (juni): 142-144.
Cruts, G. (2017). Boekbespreking van: Bauke Koekkoek (2017). Verward in Nederland. Hoe we omgaan met mensen met psychische stoornissen. In: Participatie en Herstel van mensen met psychische aandoeningen en psychosociale beperkingen, 26, 3 (september): 65-67.
Cruts, G.A.A.N. (2017). Iedereen verslaafd? De gedragsverslavingenindustrie draait op volle toeren. Boekbespreking van: Adam Alter (2017). Superverslavend: waarom smartphones, apps en social media zo verslavend zijn (en wat je eraan kunt doen). Amsterdam: Maven. In: Verslaving, 13, 4 (december): 274-275.
