Digitale factsheet

Digitale factsheet

Vapen vóór en tijdens de zwangerschap: een aantal feiten op een rij

Laatst gewijzigd op: 3-12-2025

Hoe schadelijk is vapen voor de vruchtbaarheid en het (ongeboren) kind? Wat weten we uit wetenschappelijk onderzoek? We beantwoorden de meest gestelde vragen over vapen vóór en tijdens de zwangerschap. Eerst het korte antwoord en daarna een wetenschappelijke toelichting.

1. Is vapen tijdens de zwangerschap schadelijk? 

Ja, vapen tijdens de zwangerschap is schadelijk en raden we sterk af. Vapen is slecht voor de ontwikkeling van het ongeboren kind. Moeders die vapen hebben een verhoogd risico dat hun kind te vroeg geboren wordt of te licht is bij de geboorte. We verwachten dat de komende jaren meer bekend zal worden over de schadelijke effecten van vapen tijdens de zwangerschap. Bijvoorbeeld over de negatieve gevolgen voor de ontwikkeling van de placenta, de longen, het hart en de hersenen.

Vapen tijdens de zwangerschap is schadelijk en raden we sterk af.

2. Wat is slechter als je zwanger bent: vapen of roken?

Roken en vapen zijn allebei schadelijk voor het ongeboren kind. In zowel vapedamp als sigarettenrook zitten giftige stoffen die schadelijk zijn voor de ontwikkeling van longen, hart en vaten, hersenen en andere organen van het ongeboren kind. Nicotine is een belangrijke veroorzaker van deze schade. Het heeft weinig zin om te vergelijken welke het allermeest schadelijk is. Dat kan ook niet, omdat we nog niet goed genoeg weten hoe schadelijk vapen tijdens de zwangerschap precies is.

Raad vapen niet aan als een (minder slecht) alternatief voor roken tijdens de zwangerschap.

3. Is vapen in de periode vóór de zwangerschap schadelijk voor de vruchtbaarheid en het embryo?

Vruchtbaarheid

Uit dieronderzoek blijkt dat nicotine vele processen van de vruchtbaarheid bij vrouwen en mannen kan verstoren. Ook andere stoffen uit vapes lijken schadelijk te zijn voor de vruchtbaarheid. Daarom is de verwachting dat vapen net als roken een negatief effect heeft op de vruchtbaarheid. Er is meer onderzoek nodig om dit vast te stellen.

Embryo

Er is ook meer onderzoek nodig naar het effect van vapen op de vroege ontwikkeling van het embryo. We weten al wel dat vrouwen die roken in de fase voordat ze weten dat ze zwanger zijn een verhoogd risico hebben op aangeboren afwijkingen bij hun kind. Dit verhoogde risico daalt niet als ze stoppen tijdens het eerste trimester. Daarom is het advies om al vóór de zwangerschap te stoppen met roken. Omdat nicotine deze aangeboren afwijkingen kan veroorzaken en ook een belangrijk bestanddeel is van vapes, adviseren we ook bij vapen om al vóór de zwangerschap te stoppen. 

We raden vapen voorafgaand aan de zwangerschap af, vanwege mogelijke schade voor de vruchtbaarheid en het embryo.

4. Hoe schadelijk zijn vapes zonder nicotine voor de vruchtbaarheid en voor het ongeboren kind?

In de damp van een vape kunnen giftige stoffen zitten en zware metalen. Deze kunnen schadelijk zijn voor de vruchtbaarheid en voor het ongeboren kind. Verder blijkt uit onderzoek dat sommige ‘nicotinevrije vapes’ toch nicotine bevatten.

We adviseren om ook geen vapes zonder nicotine te gebruiken bij een kinderwens of tijdens de zwangerschap.

5. Is vapen schadelijk voor de borstvoeding? 

Vapen tijdens de zwangerschap heeft een nadelig effect op de productie van borstvoeding.

Hoe veilig borstvoeding voor baby’s is van moeders die vapen, is niet bekend. Nicotine komt in borstvoeding terecht, maar borstvoeding wordt niet afgeraden als stoppen met vapen niet lukt.

Vapen is niet goed voor de productie van borstvoeding. Bovendien komt nicotine in borstvoeding terecht. Het is daarom belangrijk om moeders die borstvoeding geven te stimuleren om te stoppen met roken of vapen.

6. Hoe schadelijk is de damp die vrijkomt bij vapen voor de omgeving (meedampen) tijdens de zwangerschap?

De damp van een vape is ongezond voor omstanders. In deze damp zitten schadelijke en kankerverwekkende stoffen. Wie in de buurt staat van iemand die vapet, kan die schadelijke stoffen inademen.

Hoewel er nog niet veel onderzoek naar de effecten van meedampen tijdens de zwangerschap is gedaan, zijn er wel aanwijzingen dat een zwangere vrouw nicotinedeeltjes en andere schadelijke stoffen binnenkrijgt als er iemand in haar directe omgeving vapet.

Verder zijn er ook aanwijzingen, voornamelijk uit dieronderzoeken, dat meedampen schade kan geven aan de longen, de afweer, de groei en de neurologische ontwikkeling. Ouders die vapen doen dit vaker in de buurt van kinderen, zoals in huis en in de auto. Ze verwachten dat meedampen niet schadelijk is voor hun kind, terwijl dit mogelijk wel zo is.

De damp die vrijkomt bij vapen kan schadelijk zijn voor kinderen en veel ouders zijn zich daar niet van bewust.

7. Hoe bespreek ik vapen met (toekomstige) ouders?

Vraag tijdens de intake bij een zwangerschapswens of bij een zwangerschap naast roken ook expliciet naar vapen. Vraag dit zowel aan de vrouw als haar partner. Het Very Brief Advice plus (VBA+ Rookvrije Start) is een gespreksmethode waarmee je (toekomstige) ouders gemakkelijk een kort stopadvies kan geven en kan doorverwijzen naar passende ondersteuning. Op onze scholingspagina vind je hulpmiddelen voor het toepassen van het VBA+ Rookvrije Start, op maat voor de doelgroep waar jij mee werkt. Download bijvoorbeeld de gesprekskaart en/of volg de e-learning. De gesprekskaart en de e-learning gaan over roken, maar je kunt de gespreksopbouw ook toepassen voor vapen.

Vraag zowel naar roken als vapen en geef een kort stopadvies met het VBA+ Rookvrije Start.

8. Welke hulp kan ik aanbieden aan (toekomstige) ouders die vapen?

Verwijs (toekomstige) ouders naar de telefonische coaches van Rookvrije Ouders of een andere stoppen-met-rokenbegeleider gespecialiseerd in deze doelgroep. Zij helpen stellen met een kinderwens, zwangere vrouwen en partners en ouders bij stoppen met vapen. De coaching van Rookvrije Ouders wordt vergoed door de zorgverzekeraar.

Als dat nodig is kunnen deze coaches ook begeleiden bij het gebruik van nicotinevervangende middelen. De kans dat stoppen met vapen lukt is veel groter met professionele hulp. Zet daarom in op een verwijzing. Zelf begeleiden met afbouwen van vapen is een moeilijkere weg die vaker niet lukt.

Ben je een stopcoach gespecialiseerd in de begeleiding van wensouders en zwangere vrouwen? Lees dan het praktijkadvies voor het gebruik van nicotinevervangende middelen bij stoppen met roken én vapen.

Verwijs (toekomstige) ouders die vapen door naar een stoppen-met-rokencoach gespecialiseerd in kinderwens en zwangerschap.

Meer weten?

  • Op gezondestart.nl vind je praktische handvatten om het gesprek aan te gaan over roken, alcohol en mentale gezondheid met (toekomstige) ouders. 
  • In de digitale factsheet Vapen: feiten op een rij vind je algemene informatie over vapes, de gezondheidseffecten en actuele cijfers. 
  • De verkenning Stoppen met vapen biedt informatie voor professionals over de huidige wetenschappelijke kennis en praktijkervaringen rondom het stoppen met vapen. 
  • Het stopplan voor vapen geeft stoppers een praktisch stappenplan met tips om succesvol te stoppen. 
  • Op ikstopnu.nl/vapeuit vind je informatie voor wensouders en aanstaande ouders over stoppen met vapen.