Nieuwe methodiek geeft verpleeghuisbewoners met somatische klachten een stem

Samen met Menske biedt het Trimbos-instituut zorgorganisaties al ondersteuning en scholing in de bewustwordingsslag rondom persoonsgerichte zorg voor mensen met dementie. Een belangrijk onderdeel van deze scholing is zorgteams inzicht geven in het eigen handelen door middel van observaties op de woongroepen met de observatiemethodiek ‘Dementia Care Mapping (DCM)’. DCM is een objectieve, wetenschappelijk onderbouwde methodiek om de kwaliteit van zorg in kaart te brengen¹University of Bradford, 2021. Een dergelijke tool voor bewoners met een somatische zorgvraag mist zorgorganisatie Pieter van Foreest. Een aantal jaar geleden is de zorgorganisatie uit regio Delft Westland Oostland gestart met de uitrol van een persoonsgerichte zorgvisie bij zorgteams in hun verpleeghuizen. En zij weten: juist bewoners met een somatische zorgvraag zijn vaak zelf goed in staat iets te zeggen over de (kwaliteit van de) geboden persoonsgerichte zorg, maar worden vaak niet in de gelegenheid gesteld. Wanneer zorgverleners inzicht hebben in de manier waarop bewoners zorg en ondersteuning ervaren, kunnen zij beter aansluiten bij hun wensen en behoeften en betere zorg leveren. Om zorgverleners hierbij te ondersteunen heeft Pieter van Foreest de handen ineen geslagen met Menske en het Trimbos-instituut om een nieuwe methodiek te ontwikkelen.

Nieuwe methodiek geeft medewerkers inzicht

Met de nieuwe methodiek krijgen medewerkers inzicht in de mate waarin bewoners met een somatische zorgvraag op een persoonsgerichte manier ondersteund worden in hun psychosociale behoeften en de manier waarop medewerkers in de dagelijkse praktijk invulling geven aan persoonsgerichte zorg en ondersteuning. De methodiek bestaat uit een observatie tijdens een groepsaangelegenheid. Er wordt daarbij gekeken naar de invloed de sociale en fysieke omgeving op het welbevinden van de bewoner. Dit is anders dan bij DCM, waar gescoord wordt op stemming en betrokkenheid van bewoners. Daarnaast zijn er een aantal individuele gesprekken met bewoners volgens een behoeften-vragenlijst. De terugkoppeling naar het (zorg)team wordt op een gestructureerde manier gedaan, o.a. met behulp van een rapport met praktijkgerichte aanknopingspunten en uitgeschreven interviews vanuit het ik-perspectief van de bewoner.

“Doordat we het interview terugkoppelen vanuit de ogen van de bewoner zelf, raakt het zorgverleners. Het kom echt binnen”, aldus een observator.

Zorgverleners vinden de terugkoppeling erg waardevol. Het zorgt voor bewustwording over persoonsgerichte zorg en biedt praktische actiepunten richting bewoners.

Aansluiting bij behoefte bewoners, medewerkers en organisatie

We vinden het erg belangrijk dat de methodiek gebaseerd is op wetenschappelijke kennis, maar de input van de betrokkenen in de praktijk is minstens zo belangrijk. Daarom hebben we naast literatuuronderzoek, ook interviews gehouden met bewoners en hun naasten en een groepsgesprek met zorgmedewerkers. Op basis hiervan is een eerste aanzet van het draaiboek voor de methodiek ontwikkeld. Deze versie van de methodiek is door vier opgeleide DCM-observatoren uitgevoerd. Deze eerste ervaringen waren veelbelovend. De observatoren waren verrast door de openheid van bewoners in het interview en de aanknopingspunten voor verbetering van ondersteuning die daardoor in kaart gebracht werd. Ook gaven ze aan dat de terugkoppeling aan het zorgteam met praktijkgerichte handvatten erg zinvol is. Op basis van deze ervaring is de methodiek aangepast, zodat deze nog beter aansluit bij de behoeften van de bewoners, zorgmedewerkers en -organisatie.

Training binnenkort beschikbaar!

Een belangrijke voorwaarde voor het gebruik van de methodiek is dat medewerkers goed getraind worden. Binnen Pieter van Foreest heeft de eerste training voor medewerkers plaatsgevonden. Binnenkort is deze training via persoonsgerichtwerken.nl beschikbaar, zodat ook andere zorgorganisaties de mogelijkheid krijgen om met de methodiek aan de slag te gaan. Vermoedelijk zal de training zowel in-company als op open inschrijving aangeboden worden. De training zal naar schatting 1,5-2 dagen duren, afhankelijk van de ervaring van medewerkers.

Auteurs: Aukje Post (Menske, DCM-Nederland), Janneke de Jong, Drieka Noordermeer-Verhagen, Corine de Ruijven-van de Worp, Jet Timmerman (Pieter van Foreest) en Elsemieke van Belzen, Claudia van der Velden en Marleen Prins (Trimbos-instituut)

Onze dank gaat uit naar het projectteam en specifiek naar Pieter van Foreest, die zich hard heeft gemaakt voor de ontwikkeling van de nieuwe methodiek en hiervoor professionele en enthousiaste medewerkers en financiële middelen beschikbaar heeft gesteld.

Voetnoten

• 1
  University of Bradford, 2021