Nieuw: handreiking ‘Communiceren met mensen met dementie’

Onderzoek begeleidingsvormen voor mensen met dementie

Tips en concrete voorbeelden voor verzorgenden en verpleegkundigen hoe zij kunnen communiceren met mensen met dementie, mantelzorgers en hun collega’s. Deze zijn te vinden in de nieuwe, wetenschappelijk onderbouwde praktische handreiking 'Communicatie met mensen met dementie, hun mantelzorgers en betrokken zorgprofessionals'.

De tips hoe te handelen tijdens een gesprek met mensen met dementie zijn gebaseerd op wetenschappelijke literatuur en tips van het Kenniscentrum Zorginnovatie van de Hogeschool Rotterdam. In praktijkvoorbeelden, die gaan over de vaak lastig ervaren thema’s onbegrepen gedrag, zorgmijding en uiting van zinloosheid, worden de tips expliciet toegepast. Verder zijn er enkele korte animatiefilmpjes met herkenbare situaties hoe je kunt communiceren met mensen met dementie, mantelzorgers en collega’s.

De handreiking besteedt volop aandacht aan de verschillende settings van mensen met dementie (thuis, verpleeghuis, ziekenhuis), de vorm en fase van dementie, de type professional (verpleegkundige, verpleegkundig specialist, verzorgende) en cultuursensitiviteit. Verpleegkundigen en verzorgenden hebben de toepasbaarheid van de handreiking met praktijktesten getoetst.

Gespreksleidraad en adviezen

Op basis van de handreiking heeft V&VN een korte gespreksleidraad samengesteld met tips en voorbeeldzinnen die professionals kunnen gebruiken als voorbereiding op een gesprek met iemand met dementie, mantelzorgers en collega’s, of als naslag- en reflectie document.

Om zorgorganisaties te ondersteunen bij de implementatie van de handreiking, hebben de samenstellers in samenspraak met de praktijk ook enkele adviezen opgesteld. Zoals: sluit aan bij visies, methodieken en producten die de organisatie of het team al gebruikt, laat medewerkers tijdens een ‘testfase’ ervaring opdoen, bespreek de handreiking in teamoverleggen, coach en school medewerkers om hen met de handreiking aan de slag te laten gaan, borg de handreiking en tools structureel in de organisatie en organiseer intervisiemomenten.

De handreiking is ontwikkeld door het Trimbos-instituut, Nivel, Vilans en Alzheimer Nederland in samenwerking met V&VN, de beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland en met subsidie van ZonMw. De handreiking sluit aan bij de nieuwe Zorgstandaard Dementie 2020, die een samenhangende benadering beschrijft voor het gehele dementietraject, vanuit het perspectief van personen met dementie en hun mantelzorgers, waarbij communicatie met hen dus essentieel is.

Animatiefilmpjes

Voorbeelden communicatie tips

Communicatie met mensen met dementie

  • Maak jezelf bekend.
  • Sluit aan bij iemands beleving.
  • Deel oprechte complimentjes uit.
  • Herken je eigen perceptie.

Communicatie met mantelzorgers

  • Waardeer en benut de expertise van de mantelzorger.
  • Wissel taakgerichte communicatie af met het praten alledaagse dingen.
  • Erken de grenzen van je ondersteuning.

Communicatie met collega’s

  • Geef complimenten.
  • Deel ook de emotionele kant van je werk.
  • Wees je bewust van je eigen rol en die van de anderen in een team of netwerk.

Meer over dit thema

Henriëtte van der Roest
Programmahoofd Ouderen