Europees Drugsrapport 2019: trends in EU en NL
Het EMCDDA signaleert in het vandaag verschenen Europees Drugs Report 2019 de opmars van cocaïne op de Europese drugsmarkt en hiermee gepaard gaande gezondheidsproblemen. Ook vergiftigingen en sterfgevallen door synthetische opioïden baren zorgen. Voor cannabis wordt gewaakt voor productdiversificatie, zoals in de VS en Canada.
Het EMCDDA (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction) publiceert jaarlijks een rapport met alle trends en ontwikkelingen voor alle aangesloten landen, en per land een Country Drug Report met alle beschikbare cijfers.
Cocaine: toename in beslagnames
Het EMCDDA ziet dat cocaïne in de EU steeds vaker en in grotere hoeveelheden in beslag wordt genomen, de zuiverheid toeneemt en de prijzen stabiel blijven. België en Spanje gaan veruit aan kop met inbeslagnames respectievelijk 44.752 kg en 40.960 kg in 2017. In Nederland ging het in 2017 om 14,6 duizend kilo cocaïne, al lijkt dat een ondergrens omdat niet alle opsporingsdiensten gegevens hebben aangeleverd. Ook in Nederland is op consumentenniveau de concentratie cocaïne sinds 2011 gestaag toegenomen (68% in 2017) en daalde het aandeel monsters met vervuilingen sterk.
Gemiddeld genomen ligt in de EU het gebruik van cocaïne iets hoger dan dat van ecstasy, maar in Nederland wordt ecstasy vaker gebruikt. Niettemin is het gebruik van cocaïne in Nederland, na het Verenigd Koninkrijk, het hoogst. Cocaïne kwam (gemiddeld) het meest voor bij drugsincidenten op de spoedeisende hulp in 28 ziekenhuizen in 18 landen en dit aantal is gestegen. In Nederland zijn er verschillen tussen gezondheidsdiensten en regio, maar komen incidenten met middelen zoals cannabis, ecstasy en GHB in doorsnee vaker voor dan die met cocaïne.
Nieuwe cannabisproducten
Naast klassieke cannabisproducten, zoals hasj en wiet, is er in de meeste lidstaten een toename van andersoortige producten, zoals cannabisolie en crème. Er zijn grote verschillen in wet -en regelgeving voor ‘wellness-achtige’ producten, die vrijwel geen THC bevatten maar wel cannabidiol (CBD) tussen de lidstaten. De precieze samenstelling van deze producten is veelal onbekend. In Nederland zijn aanwijzingen voor een beperkt maar toenemend aantal intoxicaties na gebruik van ‘cannabisolie’, met veelal onbekende samenstelling.
Synthetische en medische opioïden
Nieuwe synthetische opioïden, zoals de zeer sterk werkzame fentanyl-achtigen, komen op de (recreatieve) gebruikersmarkt in Nederland íncidenteel voor. In de VS en Canada hebben deze middelen de laatste jaren al tienduizenden slachtoffers geëist. In sommige EU landen neemt de hulpvraag vanwege verslaving aan deze middelen toe. Wel worden soms (relatief) grote hoeveelheden door douane en politie aangetroffen; handel en productie in deze middelen lijken dus voor te komen. Ook in Nederland is het gebruik toegenomen gebruik van medische opioïden, zoals oxycodon. Onbekend is of en in welke mate deze ook gebruikers buiten het medische circuit trekken.
Er is wetgeving in voorbereiding om NPS op basis van chemische verwantschap, waaronder de fentanylen, in één keer als groep te kunnen verbieden.
Sterfgevallen
Nederland registreerde in 2017 in totaal 262 sterfgevallen door een drugsintoxicatie, ofwel 22 per miljoen inwoners van 15-64 jaar. Daarmee staan we weliswaar nog in de lage regionen, maar zeker niet meer op de laagste plaats. Ter vergelijking: het VK registreerde 74 sterfgevallen per miljoen 15-64 jarigen, Duitsland 21 en Frankrijk 7. Het EMCDDA wijst er op dat goede toxicologische en forensische gegevens nodig zijn om goed zicht te krijgen op de middelen die een rol spelen bij incidenten en drugssterfte. De drugsmarkten zijn zo veranderlijk, dat gevallen gemakkelijk kunnen worden gemist. In Nederland zien we dat hier meer aandacht voor is, maar gegevens uit toxicologisch onderzoek worden nog niet standaard gebruikt om gevallen van drugs-gerelateerde sterfte te detecteren en registreren. Daardoor is de precieze omvang en toedracht van de sterfte niet duidelijk.
EMCDDA publicaties
Naast het Europees Drugsrapport 2019 verschijnen vandaag ook:
- Het Country Drug Report 2019 voor Nederland, waarin de Nederlandse cijfers zijn samengevat
- Het Statistical Bulletin met per land gedetailleerde cijfers over (problematisch) gebruik, hulpvraag, ziekte, sterfte en inbeslagnemingen van de meest voorkomende drugs.
Trimbos Focal Point EMCDDA
Het Trimbos-instituut rapporteert samen met het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum in opdracht van de ministeries van VWS en Justitie & Veiligheid aan het EMCDDA. Het Trimbos-instituut is een van de 28 Focal Points in de EU-lidstaten. Deze gegevens zijn de basis voor de diverse rapportages van het EMCDDA.
