De groep mensen met langdurige psychische problemen die benodigde hulp níet ontvangt, is kleiner geworden

De leden van het panel ervaren nog steeds een mindere kwaliteit van leven dan de algemene bevolking. Een kwart van de panelleden heeft (regelmatig) discriminatie ervaren vanwege hun psychische problematiek. Verder heeft een relatief klein deel van het panel betaald werk en zijn er nog steeds veel onvervulde zorgbehoeften. Toch zijn er ook signalen die mogelijk positief uitgelegd kunnen worden. Uit trendanalyses blijkt dat het percentage panelleden dat hulp nodig heeft maar dit niet krijgt, de laatste jaren is afgenomen. Het gaat hierbij om hulp voor uiteenlopende levensgebieden.

Reden voor afname onvervulde zorgbehoeften onduidelijk

De verklaring voor de afname van het percentage mensen dat hulp nodig heeft en dit niet krijgt is nog moeilijk te geven. Volgende peilingen moeten uitwijzen of deze trend doorzet. Ook moet de kanttekening geplaatst worden dat de groep panelleden met onvervulde zorgbehoeften nog steeds omvangrijk is. Bij ondersteuning bij klachten rond alcohol en/of druggebruik gaat het bijvoorbeeld om één op de vijf panelleden. Voor het krijgen van de juiste hulpverlening om één op de twee panelleden.

Aantal mensen dat zorg krijgt gedaald

De trendanalyses laten verder zien dat het aantal panelleden dat zorg krijgt voor hun psychische problematiek door de jaren heen is gedaald. Dit geldt voor gespecialiseerde ggz en voor meer laagdrempelige zorg, zoals hulp van een POH-GGZ. Daaruit valt alleen niet af te leiden of dit goed of slecht nieuws is. Het kan bijvoorbeeld zijn dat mensen minder zorg nodig hebben omdat het beter met ze gaat. Daarentegen kan het wegvallen van zorg om andere redenen juist een waarschuwingssignaal zijn. Zo laat wetenschappelijk onderzoek zien dat mensen met ernstige psychische problematiek over het algemeen gebaat zijn bij een vorm van laagdrempelige ‘waakvlamzorg’ van vertrouwde hulpverleners.

Signalen van eenzaamheid en gebrek aan participatie

Door de tijd heen zien we helaas weinig verbetering voor onderwerpen als sociale inclusie, participatie en kwaliteit van leven. Signalen van (grote) eenzaamheid en gebrek aan participatie benadrukken hoe belangrijk het is om te zorgen dat mensen met langdurige psychische problemen kunnen meedoen in de maatschappij.

Zorg en ondersteuning door eigen netwerk van groot belang

Verder blijkt opnieuw uit deze peiling dat een groot deel van de panelleden zorg en ondersteuning krijgt vanuit het eigen netwerk. Twee derde van de panelleden krijgt ondersteuning van familie en vrienden en lotgenoten. Een deel van de panelleden is zelf ook mantelzorger. Panelleden geven aan op een groot aantal levensgebieden behoefte te hebben aan ondersteuning vanuit het eigen netwerk, al dan niet in combinatie met professionele hulp. Het netwerk en het zorgen voor het netwerk is van groot belang voor mensen met langdurige psychische problematiek. Toch laten de resultaten zien dat maar bij een klein deel van de panelleden naasten betrokken waren als in het afgelopen jaar (opnieuw) psychische klachten en een behandelplan werden vastgesteld. Daarin kunnen nog stappen worden gezet door zorginstellingen om meer triadisch te werken.

Over panel Psychisch Gezien

Het hele rapport met resultaten van de voorjaarspeiling 2023 onder het panel Psychisch Gezien is hier in te zien en te downloaden: Panel Psychisch Gezien 2023 – Trimbos-instituut.

Voor meer informatie over mentale gezondheid en het Expertisecentrum Mentale Gezondheid kunt u hier terecht.

Mentaal Vitaal, publieksinformatie door het Trimbos-instituut, biedt betrouwbare informatie en laagdrempelig ondersteuningsaanbod voor iedereen met vragen over mentale gezondheid.