Coronamaatregelen in zorginstellingen: wat zijn de gevolgen tot nu toe?

Dit zijn tussentijdse conclusies van het onderzoek Gevolgen van sociale isolatie in de verzorgings- en verpleeghuizen. Meer dan 913 familieleden van bewoners in verzorgings- en verpleeghuizen en 533 zorgmedewerkers zijn gevraagd naar hun ervaringen.

In samenwerking met de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit heeft het Trimbos-instituut in mei een online bevraging gehouden onder bewoners, familieleden en zorgmedewerkers van verzorgings- en verpleeghuizen. Dit onderzoek is uitgevoerd binnen het door ZonMw gefinancierde project ‘Corona Tijden in Nederland’, dat zich richt op de impact van sociale afstand op kwetsbare doelgroepen.

Meer stemmings- en gedragsproblemen

Naast eenzaamheid, meldt meer dan de helft van de medewerkers ernstiger problemen onder bewoners met betrekking tot agitatie, depressie, angst en prikkelbaarheid, ook meldt 41% een verandering in eetlust. Bijna de helft van de familieleden melden ook een toename in verdriet en onrust bij hun naaste. In 1 op de 10 gevallen wordt ook aangegeven dat er meer antipsychotica wordt voorgeschreven of dat hiermee gestart is.

Nieuwe manieren van contact

In de periode dat bezoek niet mogelijk was, hebben zorginstellingen zich ingespannen om sociaal contact te kunnen faciliteren tussen bewoners en familie en vrienden. 80% van de familieleden en medewerkers vindt dat zorginstellingen er alles aan doen om bewoners hierin te ondersteunen. Bijna de helft van de zorgmedewerkers geeft aan dat er extra personeel is ingeroosterd om bewoners hierbij te helpen.

Vaak gaat dit via (beeld)bellen en in de helft van de gevallen is raamcontact mogelijk. Toch zijn de nieuwe manieren van contact niet voor iedereen mogelijk. Vooral bewoners met dementie snappen digitaal contact niet of zijn beperkt in hun communicatie. In een kwart van de gevallen waar geen contact mogelijk is, is familie zelf niet in staat om digitaal contact te hebben. 1 op de 10 familieleden heeft hun naaste sinds het uitbreken van de coronacrisis niet meer gezien of gesproken.

Dilemma’s met bezoekverbod

Hoewel er begrip is voor het bezoekverbod, is dit ook een groot dilemma. Zowel mantelzorgers als zorgmedewerkers in verpleeghuizen zitten klem tussen de wens om kwaliteit van leven te realiseren en besmetting te voorkomen. Meer familieleden (41%) vinden dat kwaliteit van leven belangrijker is voor hun naaste dan veiligheid (31%), waarbij door weer bezoek toe te laten een groter risico op besmetting acceptabel is. Zorgmedewerkers vinden juist vaker dat veiligheid en een minimaal risico op besmetting door geen bezoek belangrijker is voor bewoners (39%) dan kwaliteit van leven (26%). Veel familie (28%) en medewerkers (35%) hadden geen mening.

Bij het versoepelen van de bezoekregeling is het van belang medewerkers goed te betrekken. Daarnaast is het belangrijk dat er maatwerk wordt geleverd met betrekking tot contact op afstand en beschermende middelen, zodat flexibeler met maatregelen kan worden omgegaan.

Aanmelden voor vervolgonderzoek

Begin juni 2020 zal een tweede bevraging in het kader van dit onderzoek uitgevoerd worden. Zorgorganisaties worden uitgenodigd om deel te nemen of kunnen zich aanmelden via coronatijden@trimbos.nl.

Meer over dit thema

• Coronavirus
• Monitor Woonvormen Dementie