Blog |

Rookvrije zwangerschap? Vergeet de partner niet!

Veel zorgverleners bespreken stoppen met roken met zwangere vrouwen, maar vaak niet met hun partner. “Een gemiste kans”, geeft wetenschappelijk medewerker Eefje Willemse in deze blog aan. “Als we de doelstelling uit het Nationaal Preventieakkoord willen halen dat in 2040 geen enkele zwangere vrouw rookt, dan is het belangrijk dat zorgverleners stoppen met roken óók met partners bespreken”.

Ook Clasien van der Houwen, gynaecoloog en voorzitter van de Taskforce Rookvrije Start, vindt het belangrijk dat partners niet worden vergeten:

Het is bizar als we stoppen met roken wel serieus met een vrouw bespreken en niet met haar partner. Natuurlijk, zij is de persoon die zwanger wordt of is, maar vergeet niet het effect van meeroken en derdehands rook tijdens of al voor haar zwangerschap en later als het kind opgroeit in het gezin. Gezond zwanger worden en zijn is een gezamenlijke verantwoordelijkheid en wij moeten de partner niet uitsluiten.”

Partners beïnvloeden het rookgedrag van zwangere vrouwen

We weten dat de invloed van partners op het rookgedrag van zwangere vrouwen twee kanten op werkt, namelijk:

  1. Een positieve invloed als de partner samen met de zwangere vrouw stopt en haar op die manier motiveert om te stoppen en niet in de verleiding te brengen om weer te beginnen.
  2. Of een negatieve invloed door te blijven roken, waardoor het voor de zwangere vrouw moeilijker is om te stoppen met roken. Uit onderzoek blijkt dat zwangere vrouwen zelf vaker roken als hun partner ook rookt.

In de nieuwe notitie Stoppen met roken bij partners van zwangere vrouwen staat wat we weten over: de motivatie van partners om te stoppen met roken, de hulp die er is voor partners en wat werkt om te stoppen met roken en het bereiken van partners met voorlichting. Deze informatie kan zorgverleners helpen bij het bespreekbaar maken van stoppen met roken.

Meeroken is slecht voor de gezondheid van het ongeboren kind

Als partners roken, is de kans groot dat zwangere vrouwen tabaksrook uit hun omgeving inademen.  Schadelijke stoffen uit deze rook komen uiteindelijk ook bij het ongeboren kindje terecht. Daarom is het belangrijk dat partners stoppen met roken, het liefst al vóór de zwangerschap. Door meeroken voor of aan het begin van de zwangerschap is de kans op zwangerschapscomplicaties en aangeboren afwijkingen zoals neurale buisdefecten, schisis of hartafwijkingen groter.

Hoe bespreek je stoppen met de partner?

Voor zorgverleners is het niet altijd makkelijk om stoppen met roken te bespreken met partners van zwangere vrouwen. Partners komen niet altijd mee op consult en er is vaak weinig tijd. Ook weten we uit interviews met verloskundigen dat zij het niet altijd hun taak vinden om stoppen met roken te bespreken met partners. Toch is het belangrijk dit wel te doen. Maar hoe?

Van der Houwen geeft aan dat zij het ook lastig vindt om stoppen met roken te bespreken met de partner. Maar ze heeft gaandeweg manieren ontdekt die ook partners aanspreken:

“Dat kan soms heel eenvoudig met bijvoorbeeld een zin als: ‘Hoe zou je het vinden als straks je kind rookvrij kan opgroeien?’ Partners zien niet altijd de urgentie, verwachten niet meteen dat zij in het gesprek aan bod komen, je moet ze even de tijd geven. Een enkele open vraag helpt daarbij.”

Van der Houwen vraagt ook vaak naar eerdere stoppogingen:

Positieve feedback daarop werkt vrijwel altijd. ‘Heb je dat 3 dagen volgehouden, wat goed, hoe heb je dat gedaan?’ en wat later in het gesprek ‘Je wilt wel graag stoppen begrijp ik, maar het is je nog niet definitief gelukt’. En dan is een verwijzing naar een stoppen-met-rokencoach dichtbij.  Zijn ze niet gemotiveerd, dan kan uitleg over tweede- en derdehands rook nog wel eens een eye-opener zijn. Maar het beste werkt het als de wens om te stoppen uit henzelf voortkomt.”

Bij voorkeur bespreekt een zorgverleners stoppen met roken of rookvrij blijven meerdere keren tijdens en na de zwangerschap. Bespreek het in ieder geval aan het begin van de zwangerschap en net na de geboorte, want uit onderzoek blijkt dat de motivatie van partners om te stoppen op die momenten het hoogst is.

Verwijs óók de partner door naar stoppen-met-rokenprogramma ‘Rookvrije Ouders’

Als zorgverlener hoef je er natuurlijk niet in je eentje voor te zorgen dat de partner stopt met roken. Partners kunnen eenvoudig en snel worden doorverwezen naar het programma ‘Rookvrije Ouders’. Dit is een telefonisch stoppen-met-rokenprogramma, waarvoor je (aanstaande) ouders kunt aanmelden via de website. Een stoppen-met-rokencoach neemt vervolgens contact op. De telefonische coaching bestaat uit minimaal zes telefoongesprekken en is gratis (vergoed vanuit de basisverzekering, de voorwaarden worden in het kennismakingsgesprek besproken).

Eefje Willemse
Junior Wetenschappelijk Medewerker Tabak