Hoe stoppen-met-rokenzorg er in de praktijk uitziet

We richten ons bij het Trimbos-instituut meestal op de wetenschap van stoppen-met-rokenzorg. Maar minstens zo belangrijk is hoe zorginstellingen die zorg in praktijk brengen. Projectmedewerkers Lisa Koster en Frida Klein Hazebroek bezochten verschillende organisaties om te kijken hoe zij stoppen-met-rokenzorg organiseren en collega’s en cliënten meenemen in rookvrij beleid. Het resultaat: een serie video’s met inspirerende aanpakken die elk op hun eigen manier bijdragen aan betere stoppen-met-rokenzorg.
Voor effectief tabaksontmoedigingsbeleid en goede voorlichting over tabak en nicotine is wetenschappelijk onderzoek onmisbaar. Maar onderzoek alleen is niet genoeg. Deze kennis vertalen we ook naar bruikbare adviezen en hulpmiddelen voor professionals. Want de échte verandering gebeurt in de praktijk: zorgprofessionals die roken bespreken, stoppen-met-rokenzorg toepassen en gaan staan voor een rookvrije zorg.
Geen ‘one size fits all’
We bezochten verschillende zorgorganisaties – van ziekenhuizen en verpleeghuizen tot instellingen voor gehandicaptenzorg – om te zien hoe zij rookvrij beleid en stoppen-met-rokenzorg vormgeven. Wat opviel: elke organisatie doet dat op haar eigen manier. In deze video’s zie je hoe dat eruitziet in de praktijk.
Verschillende mensen, verschillende aanpakken
Stoppen-met-rokenzorg ziet er overal anders uit. Mensen met dementie vergeten soms dat ze ooit rookten. Dan praten zorgprofessionals er ook minder over, zo helpen ze deze mensen met stoppen. Bij mensen met een licht verstandelijke beperking is dat natuurlijk heel anders. Daar is het belangrijk dat zorgprofessionals hen op een rustige en begrijpelijke manier begeleiden bij het stoppen. Ook bij invoering van een rookvrij terrein zien we verschillen: de ene organisatie verbiedt roken al volledig, de ander kiest voor een gefaseerde aanpak door voorlopig nog rookzones aan te wijzen. Een standaardaanpak is door de verschillen in doelgroep en organisatiestructuur dus niet mogelijk, maar dat maakt al deze initiatieven juist zo creatief en uniek.
Vertrouwen in professionals
Zorgprofessionals kennen hun cliënten goed en weten wat er nodig is. Soms gebruiken ze materialen die wij ontwikkeld hebben. Voor ons was het waardevol om te zien hoe organisaties deze gebruiken en te ontdekken waar nog meer behoefte aan is.
Zo past het UMCG op grote schaal het VBA+ toe: een korte advies- en verwijsmethode. Die past goed past bij de praktijk in het ziekenhuis, met een beetje oefening passen medewerkers dit moeiteloos toe in hun consulten.
Bij Elver, een organisatie voor gehandicaptenzorg, maken ze gebruik van de materialen van Rookvrije Zorg. Naast de algemene checklists, vinden ze daar ook voorbeelden uit verschillende sectoren. Zo hoeft niemand het wiel opnieuw uit te vinden, maar de aanpak alleen nog op maat te maken.
Gewoon beginnen en hobbels overwinnen
Eén ding hadden alle initiatieven met elkaar gemeen: ze zijn gewoon begonnen, ook al was het niet meteen perfect. Rookvrij worden is een proces, en dat gaat soms samen met weerstand. Zo voelde bijvoorbeeld niet iedereen zich voldoende betrokken bij het ontwikkelen en uitvoeren van het initiatief. Of stond iedereen wel achter het initiatief, maar kwamen er maar weinig aanmeldingen voor een stoppen-met-rokenbehandeling. Of heel praktisch: de rookvrij bordjes stonden niet op de juiste plek.
De meeste organisaties weten dat er nog werk aan de winkel is. Maar juist dat maakt deze voorbeelden sterk, het hoeft niet in één keer goed. Het gaat om doen, evalueren en bijstellen.
Inspiratie
Onze oproep aan alle zorginstellingen: begin gewoon! Laat je inspireren door de video’s en zie hoe je met kleine stappen al veel kunt bereiken en bijdraagt aan een rookvrije samenleving.
> Bekijk de videoserie met alle initiatieven
Hulp nodig? Maak gebruik van onze materialen en scholingsaanbod
> Hulp bieden bij stoppen met roken
> VBA+
> Rookvrije Zorg
> Zorgpad stoppen met roken
> Rookstop-basistraining voor professionals