Kennispunt voor geboortezorgprofessionals
Werk je met (aanstaande) ouders? Mentale gezondheid, alcohol en roken zijn belangrijke thema’s om te bespreken. Op ons kennispunt vind je toepasbare kennis en materialen voor professionals in de geboortezorg en jeugdgezondheidszorg.
Ga naar het kennispuntDurf als geboortezorgprofessional door te verwijzen bij middelengebruik
“Ik zie vaak dat er door sommige geboortezorgprofessionals nog te makkelijk gedacht wordt over een verslaving”, zegt Gabriëlle de Ruiter, verslavingsarts bij IrisZorg. “Dit is geen onwil, maar heeft vaak te maken met gebrek aan kennis over hoe een verslaving aan alcohol, tabak of drugs precies werkt. En ook simpelweg het gebrek aan tijd.” Gabriëlle vertelt in dit blog waarom het belangrijk is om middelengebruik in de geboortezorg bespreekbaar te maken en tijdig door te verwijzen.
Een verslaving is een ziekte en niet een zwakte die je gemakkelijk kunt stoppen. Een opmerking als ‘Je moet toch gewoon even doorzetten?’ helpt een cliënt niet. Om iemand van zijn verslaving af te helpen is een heel proces nodig. Daarbij staat de ruimte om fouten te maken centraal. Van fouten kun je leren en helpen je uiteindelijk om te stoppen en nog belangrijker, niet weer te beginnen. Daar zijn specialisten voor nodig, zoals de verslavingsartsen bij IrisZorg. Wij staan náást de cliënt en geven ze het gevoel dat ze er niet alleen voor staan. We willen graag dat zorgprofessionals weten dat een doorverwijzing de beste manier is om iemand te helpen stoppen met middelengebruik.
Een verslaving is een ziekte en geen zwakte.
Vroeg praten over middelengebruik is belangrijk
In de ideale situatie bespreek je middelengebruik al vóór de zwangerschap, dus wanneer er een kinderwens is. Helaas is dit vaak niet het geval. Daarom is het van belang dat je als zorgverlener meteen in de eerste weken van de zwangerschap praat over middelengebruik. In die weken groeien namelijk de belangrijkste organen van het kindje. Daar kunnen dus ook de grootste problemen ontstaan voor de toekomst. Daarnaast kan het invloed hebben op het verloop van de zwangerschap. Dus als je merkt dat er middelen gebruikt worden, dan is het belangrijk hierover te praten, zodat je eventueel snel kunt doorverwijzen. Het is goed om te weten dat mensen die zwanger zijn, voorrang hebben op de wachtlijst en binnen twee weken hun eerste gesprek bij een verslavingsarts kunnen hebben.
Hoe ga je in gesprek?
Het is belangrijk dat zorgprofessionals aandacht hebben voor leefstijl en zonder een oordeel daarover vragen stellen. Bijna niemand vertelt uit zichzelf dat er sprake is van een alcoholprobleem en een doorverwijzing nodig heeft. Toch kun je dat als zorgprofessional vaak wel herleiden uit de klachten van cliënt. Dan is het van belang dat je daar vragen over stelt. Zonder te oordelen. Dit kan door open vragen te stellen als: ‘Wanneer we spanningen ervaren, zijn er veel mensen die deze willen dempen met alcohol, bijvoorbeeld door een extra glas alcohol te drinken. Hoe is dat voor u?’ Open vragen zijn een laagdrempelige manier van contact leggen. Zo kun je meer uitleg geven over het effect van middelengebruik op een ongeboren kind.
Vind je het lastig om zo’n vraag te stellen? Je kunt uitleggen dat je deze vraag aan iedereen stelt omdat je het belangrijk vindt om het er over te hebben. Zo leg je het bij jezelf en creëer je ruimte om er over te praten.
Het beste is om open vragen te stellen.
Van gesprek naar doorverwijzing
In gesprek gaan als zorgprofessional is de eerste stap om ervoor te zorgen dat mensen kunnen stoppen met alcohol, tabak en drugsgebruik. Op het moment dat bijvoorbeeld een huisarts zegt dat het verstandig is om te stoppen met roken, dan is dat voor veel mensen genoeg reden om echt te stoppen. Alleen de mensen die dat alleen niet lukt, hebben uiteindelijk een doorverwijzing nodig.
De slagingskans is het grootst als de persoon zelf gemotiveerd is om te stoppen, er genoeg achtergrondinformatie is en er al kennis is over het middelengebruik. Als zorgprofessional heb je vaak zelf niet voldoende tijd om iemand te helpen met stoppen. Daarom kunnen wij, als specialist, dat voor je oppakken. Na jouw warme doorverwijzing neemt de verslavingsarts contact op met de persoon. Zo helpen wij jou om je patiënt te helpen.
Houd het laagdrempelig
Aan alle zorgprofessionals wil ik meegeven niet te gemakkelijk over een verslaving te denken. Praat over middelengebruik. Houd het bij jezelf, geef aan dat je het belangrijk vindt, dat je deze vraag altijd stelt en doe dit zonder te oordelen. Neem de ruimte in je gesprekken om het hierover te hebben. En durf door te verwijzen naar een specialist. Alleen zo zorgen we ervoor dat een stoppoging succesvol wordt.
Meer informatie en materialen
Op onze webpagina Gezond Zwanger: kennispunt voor geboortezorgprofessionals vind je voorbeelden van goede samenwerkingen, materialen om een gesprek te voeren en naar welke hulp je kunt verwijzen.
