Doel van de kaart is de zorg voor mensen met een psychotische aandoening te optimaliseren door de samenwerking binnen de triade cliënt - hulpverlening - naasten te verbeteren. De Triadekaart maakt het aandeel van familieleden en andere naasten in de zorg voor de cliënt duidelijk en legt dat vast.
Doelgroep
De Triadekaart is bedoeld als hulpmiddel voor mensen met een psychotische aandoening, hun familieleden en/of naastbetrokkenen en betrokken hulpverleners.
Aanpak
In de zorg voor iemand met een psychotische kwetsbaarheid lopen mensen vaak vast op dezelfde vraag: Hoe zorgen we ervoor dat de naaste een passende rol speelt in de zorg zonder dat de cliënt/bewoner het gevoel heeft dat hij buitenspel wordt gezet en zo dat de hulpverlener weet wat hij van de naaste kan vragen en wat niet. Op die vraag biedt de Triadekaart een antwoord. De Triadekaart:
- is een kapstok om met elkaar in gesprek te komen
- maakt concreet wat naastbetrokkenen wel én niet aan de zorg bijdragen
- maakt duidelijk welke ondersteuning zij daarbij zelf nodig hebben
- signaleert taken die geen eigenaar hebben
- geeft door de tijd heen een beeld van het verloop.
Veel instellingen werken met een signaleringsplan en/of met de Crisiskaart. De Triadekaart sluit hierop aan. In grove lijnen geven het signaleringsplan en de crisiskaart aan wat er moet gebeuren als het mis gaat en vertelt de Triadekaart wat er moet gebeuren om het goed te laten gaan. De Triadekaart zelf bestaat uit een uitgebreide lijst met taken. Daarop kunnen naasten, de cliënt en de hulpverleners aankruisen wat ze met elkaar willen bespreken. Ook is er op de kaart ruimte om gemaakte vervolgafspraken op te schrijven. Op die manier is de Triadekaart een hulpmiddel om taken in de zorg voor en de ondersteuning van de patiënt te verdelen. Dit kan variëren van onderwerpen die specifiek bijdragen aan de medische situatie (wie houdt bijvoorbeeld oog op signalen die wijzen op een terugkerende psychose) of praktische zaken als het schoonhouden van de woning of financieel beheer. Inmiddels wordt in meer dan 25 instellingen de Triadekaart actief aangeboden aan familie en patiënten. De Triadekaart kent inmiddels een behoorlijk grote naamsbekendheid, die versterkt wordt door het geven van workshops op congressen e.d. De meeste nieuwe instellingen melden zich vaak spontaan op aansporing van medewerkers, familieleden of cliënten enerzijds of zorgverzekeraars anderzijds. Als in een instelling nog niet met de kaart gewerkt wordt, kunnen familieleden ook verzoeken om alvast binnen hun eigen triade met de kaart te werken. Zij fungeren dan als ambassadeur naar de instelling toe.
Materiaal
Papieren uitvouwbare Triadekaart met overzicht van taken, gerangschikt per thema, en geïntegreerde handleiding. Achtergrondinformatie via website www.triadekaart.nl. Voor professionals: achtergrondmateriaal via besloten pagina’s website www.triadenet.nl, Triadekit (klapper met achtergrondmateriaal), instructiefilm voor hulpverleners over het voeren van een triadegesprek (DVD). Onderzoeksrapport ‘Betrokkenheid in kaart gebracht’.
Onderbouwing
Het feit dat mensen kampen met psychosen of andere ernstige psychiatrische aandoeningen leidt, naast eigen lijdensdruk, tot grote belasting van naasten. Daarnaast blijken naasten van groot belang waar het gaat om zorg en sociale contacten. Het blijkt moeilijk om familiebeleid in de praktijk goed vorm te geven, ondanks krachtige belangenbehartiging, constructieve initiatieven ter ondersteuning van de samenwerking, consensus op landelijk niveau en heldere richtlijnen (Van de Bovenkamp en Trappenburg, 2008). Binnen de GGz blijkt daarbij dat een goede samenwerking tussen naasten en formele zorg bevorderd wordt wanneer de taken goed afgestemd worden. Belangrijk is dat zowel cliënt als naasten weten dat de eigen grenzen van autonomie en privacy gerespecteerd worden, zonder dat dit ten koste gaat van betrokkenheid en verantwoordelijkheden (vgl. Pater-Zijlstra, 2007). De Triadekaart biedt de mogelijkheid om, met respect voor autonomie en privacy, met alle betrokkenen tot overleg te komen over behoefte aan ondersteuning en aanbod aan zorg. De Triadekaart is een laagdrempelig hulpmiddel ter versterking van de samenwerking binnen de triade cliënt, naaste en hulpverlening waar andere intensievere, effectief gebleken, vormen van gezinsinterventies nog geen standaard onderdeel van het zorgaanbod vormen (Van der Gaag, 2007).
Onderzoek
In 2008/2009 is een onderzoek uitgevoerd naar gebruik en tevredenheid van de interventie. Conclusie is dat bij goede inbedding de Triadekaart een goed instrument blijkt om naasten uit te nodigen hun zorgen te delen en een goede samenwerking op te bouwen. De tevredenheid van alle betrokkenen bij het initiatief om de kaart in te voeren en de gesprekken die daaruit voortvloeiden bleek groot. Op basis van aanbevelingen vanuit het onderzoek is de kaart aangepast en zijn de noodzakelijke voorwaarden rondom de implementatie geëxpliciteerd. Op dit moment loopt een grote landelijke studie naar werkzaamheid van de kaart in de instellingen waar de kaart al is ingevoerd en een quasi-experimenteel onderzoek binnen teams die nog niet werkten met de kaart. Het onderzoek meet de effecten van de kaart op samenwerking met naasten en kwaliteit van de zorg.
Multidisciplinaire Richtlijnen
Triadekaart is opgenomen in de Richtlijn Schizofrenie (2012); meer onderzoek wordt aanbevolen
