Bijna 2 op de 3 Nederlanders wil beter slapen. Maar doen daar weinig aan. Dat vergroot de kans op allerlei aandoeningen, waaronder depressie en dementie.
Feiten en cijfers over slaap
63% van de Nederlanders geeft aan niet tevreden te zijn met hun slaapkwaliteit, maar neemt hiervoor geen maatregelen.
- 80% neemt beeldschermen mee naar bed
- 66% drinkt cafeïnehoudende dranken voordat ze gaan slapen
- 68% zegt alcohol te drinken in de avonduren.
Dit blijkt uit het slaaponderzoek van de Hersenstichting, Trimbos-instituut en IKEA dat is uitgevoerd onder 1.228 Nederlanders van 18 jaar en ouder.
Wat is goede en slechte slaap?
Slaapduur en slaapklachten
Goede en gezonde slaap bestaat uit voldoende uren slaap van goede kwaliteit.
- Nederlanders slapen over het algemeen voldoende lang. Toch slaapt 10% van jongeren (14+) en volwassenen korter dan de aanbevolen slaapduur.
- Slaapklachten, waaronder klachten van slapeloosheid en een slechte ervaren slaapkwaliteit, komen vaak voor – ook bij mensen die voldoende uren slapen. Vrouwen, pubers en jongvolwassenen, ouderen, lager opgeleide mensen en Nederlanders met een migratie-achtergrond hebben relatief meer last van slaapklachten.
Gevolgen van slechte slaap
Volwassenen die slecht slapen, hebben een verhoogd risico op obesitas, diabetes, kanker, coronaire hartziekte, beroerte, depressie en dementie. Er zijn aanwijzingen dat slechte slaap bij jongeren risico’s geven op obesitas, slechter cognitief functioneren en gedragsproblemen. Slechte slaap zorgt voor hoge economische en maatschappelijke kosten. Dat blijkt uit de strategische verkenning 'Slechte slaap: een probleem voor de volksgezondheid?'
Tips voor betere nachtrust
Een goede nachtrust begint al overdag. Dit zijn enkele tips:
- Sta rond dezelfde tijd op, ook in het weekend.
- Zorg overdag voor voldoende licht.
- Doe overdag geen dutjes of powernaps.
- Kies overdag een moment om oplossingen te bedenken voor problemen.
- Sport regelmatig, maar niet later dan drie uur voor het slapen gaan.
- Eet geen zware maaltijden in de uren voor het slapen gaan.
- Drink geen alcohol of koffie in de uren voor het slapen gaan.
- Gebruik het uur voor het slapen om te ontspannen, bijvoorbeeld door te lezen of meditatie.
- Houd beeldschermen uit de slaapkamer.
- Zorg voor een rustige en donkere slaapkamer.
De slaaptips zijn in deze korte video geschikt gemaakt voor een brede groep mensen, waaronder laaggeletterden: eenvoudig taalgebruik, weinig tekst, aantrekkelijke en heldere visualisaties en ondersteuning via een voice-over.
De video kan ook goed ingezet worden door professionals, als middel om in de praktijk slaaphygiëne-regels te bespreken met laaggeletterde of laaggeschoolde cliënten. In gesprekken met professionals bleek dat deze slaaptips vaak onbekend zijn en dat dit soort informatie cliënten soms al enorm kan helpen om de slaapkwaliteit te verbeteren.
Onderzoek met Hersenstichting en Ikea
Het onderzoek dat het Trimbos-instituut samen met de Hersenstichting en Ikea uitvoerde, geeft veel inzicht in slaapcijfers en slaapgedrag van Nederlanders. Het Trimbos-instituut, de Hersenstichting en Ikea slaan de handen ineen en gaan verder uitwerken wat zij samen kunnen doen om Nederland te helpen beter te slapen.
Slecht slapen is zowel oorzaak als gevolg van allerlei psychische aandoeningen. En omgekeerd hangt voldoende en goed slapen samen met een positieve mentale gezondheid, daar zetten we ons graag voor in.
Onderzoek onder jongeren
Het HBSC-onderzoek naar gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland bevraagt jongeren ook over hun slaap. 29% van de jongeren slaapt minder uren per nacht dan aanbevolen en 37% geeft aan ’s ochtends niet goed uitgerust wakker te worden.
Producten en Trainingen voor betere slaap
Succes!-BOEKJE ‘Goed geslapen?’
Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven lopen een groter risico op slaapproblemen en depressieve klachten. In 2018 heeft Stichting Lezen & Schrijven een nieuw boekje van de lesmethode Succes! ontwikkeld over slapen, samen met het Trimbos-instituut en Antes.
Beter slapen-training
Wie slecht slaapt, kan baat hebben bij de online training ‘Beter slapen’. De training bestaat uit praktische oefeningen, waarin ‘weinig lezen en veel doen’ het uitgangspunt is. Wie beter wil slapen, gaat zelf aan de slag met speciale technieken om de slaapgewoonten te veranderen, beter te leren ontspanning, piekeren te verminderen en anders te leren denken over slapen.
Als professional kunt u leren hoe u mensen beter kunt begeleiden bij beter slapen. De train-de-trainer Beter Slapen wordt gegeven door de Trimbos Academie.
