Het is belangrijk om een werkklimaat voor werknemers te creëren waar de mentale gezondheid wordt bevorderd en risicofactoren die psychische klachten kunnen veroorzaken worden geminimaliseerd. Op deze pagina wordt de aanpak van mentale gezondheid op werk verder toegelicht.
De mentale gezondheid van een werknemer kan ergens op de lijn zitten van helemaal in balans tot langdurig verzuim vanwege mentale gezondheidsproblemen (zie ook "Werken en (mentale) gezondheid").
Hoe eerder er in dit proces wordt ingegrepen, hoe beter: voorkomen is beter dan genezen! Het is daarbij van belang om aandacht te hebben voor zowel krachten/klachten als positief functioneren, zoals het stimuleren van betrokkenheid (verbonden voelen met de organisatie) en bevlogenheid. Bevlogenheid is een positieve, werkgerelateerde, mentale toestand die gekenmerkt wordt door vitaliteit, toewijding en absorptie [1]. Bevlogenheid beschermt tegen depressie [2].
Een organisatiebrede en integrale aanpak
Het creëren van een gezond werkklimaat waar psychologische risico’s worden geminimaliseerd, energiebronnen en hulp worden gemaximaliseerd en er open gecommuniceerd kan worden over mentale gezondheid zijn belangrijke uitgangspunten voor het aanpakken van mentale gezondheid op het werk. Zo benadrukken zij het belang van ‘goed werk’ en een structurele aanpak beginnend op organisatieniveau [3-5].
In verschillende internationale richtlijnen wordt er gepleit voor een organisatiebrede en integrale aanpak, zoals de onlangs gepubliceerde WHO en NICE richtlijnen [3,4]. Dat betekent dat er op verschillende niveaus binnen een organisatie beleid en/of interventies ingezet worden. Hiermee wordt bedoeld op het niveau van de organisatie, het team en de individuele werknemer.
Ook is het bij een integrale aanpak van belang dat er interventies ingezet worden die aansluiten bij de verschillende fasen van het mentale gezondheidscontinuüm. Dit betekent van werknemers die helemaal in balans zijn tot aan werknemers die langdurig verzuimen vanwege mentale gezondheidsproblemen (zie Figuur 1).
In de WHO richtlijn wordt gesproken over:
- het voorkomen van blootstelling aan psychosociale risico’s op het werk,
- het beschermen en bevorderen van mentale gezondheid op het werk en
- het ondersteunen van personen met mentale gezondheidsproblemen om te participeren in en bloeien op het werk.
Een belangrijke sleutel tot succes is het creëren van de juiste organisatorische voorwaarden om een organisatiebrede aanpak te kunnen implementeren. Een aantal voorbeelden hiervan zijn:
- Het hebben van gedeelde visie en draagvlak voor het aanpakken van mentale gezondheid op alle niveaus in de organisatie en duidelijkheid van de waarde van de werknemers binnen de organisatie.
- Zorgen voor een proactieve en preventieve aanpak van mentale gezondheid op het werk waarbij er aandacht is voor bekende risicofactoren (zie ook “Werken en (mentale) gezondheid”).
- Het creëren van een steunende werkomgeving. Hier kan invulling aan gegeven worden door bijvoorbeeld betrokken en ondersteunend leiderschap en het bevorderen van goede communicatie en betrokkenheid met werknemers.
