Er zijn risicofactoren zoals bijvoorbeeld leeftijd, persoonlijkheid, of factoren in de fysieke en sociale omgeving die niet, of slechts beperkt beïnvloedbaar zijn. Denk bijvoorbeeld aan het werken in ploegendiensten, blootstelling aan trauma’s en personeelsopbouw. Wat betreft die laatste factor, weten we dat overmatig alcoholgebruik vooral voorkomt bij jongvolwassenen en 55-plussers en dat in islamitische culturen alcohol verboden is [1]. In die landen zal het alcoholprobleem (onder werkenden) waarschijnlijk minder zijn.
Expertisecentrum Alcohol
Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.
Blijf op de hoogte
Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:
Heeft u een vraag?
Stuur ons een mail
Hieronder beschrijven we een aantal risicofactoren waarvan uit onderzoek is gebleken dat ze samenhangen met vergroten van de kans op alcoholproblematiek.
Stress
Stress kan zowel oorzaak als gevolg van een (toename) van middelengebruik zijn. Stress op het werk kan veroorzaakt worden door onder andere lange werkdagen, hoge werkdruk, te lage beloning, onregelmatige werktijden, eenzijdig werk, zwaar fysiek werk en baanonzekerheid [2,3].
Ook (gewelds)misbruik op het werk, beperkte inspraak, hoge taakeisen, weinig autonomie op het werk en weinig mogelijkheden tot doorgroeien, worden geassocieerd met het toenemen van alcoholgebruik onder werknemers [4,5,6].
Trauma's
De blootstelling aan trauma’s op het werk is geassocieerd met gevaarlijk en schadelijk alcoholgebruik. Vooral voor beroepen waar vooral mannen werken, zoals agenten en militairen laten een hoger niveau van gevaarlijk en schadelijk alcoholgebruik zien [9].
Beschikbaarheid van alcohol op de werkvloer
De aanwezigheid van alcohol op de werkvloer werkt drempelverlagend om alcohol te drinken op het werk [7]. In het kader van veiligheid en gezondheid van medewerkers wordt geadviseerd om middelengebruik op het werk niet toe te staan. Advies is om hierover afspraken te maken en op te nemen in een ADM-beleid [10].
Bedrijfsnormen en bedrijfscultuur
De bedrijfscultuur bestaat uit ongeschreven regels, gewoonten en het gedrag van alle medewerkers van een bedrijf. Leidinggevenden spelen een belangrijke rol in het ‘doorgeven’ van de bedrijfscultuur, ze hebben een voorbeeldfunctie. Zo zal een leidinggevende die zelf regelmatig met een kater op het werk verschijnt, zijn medewerkers niet makkelijk aan kunnen spreken op overmatig alcoholgebruik. En zo heeft een bedrijf waar het normaal is om met elkaar de week af te sluiten met een borrel invloed hebben op normen over alcoholgebruik onder collega’s[5].
De bedrijfscultuur wordt ook nog door andere factoren bepaald, denk aan:
- Controle - hebben medewerkers invloed op hoe zij hun werk uitvoeren?
- Support - voelen medewerkers zich ondersteund, gedragen door organisatie?
- Taken en verantwoordelijkheden - weten medewerkers wat ze moeten doen en waar ze verantwoordelijk voor zijn, om verwarring en conflicten te voorkomen?
- Reorganisaties - hoe worden veranderingen gemanaged en hoe wordt erover gecommuniceerd[7]?
Elk bedrijf gaat anders om met medewerkers die hulp en/of ondersteuning nodig hebben. Het advies is om te medewerkers te stimuleren om (vroegtijdig) hulp te vragen.
Gerelateerde pagina's
- Alcohol en opvoeding
- Alcohol en vrienden en leeftijdsgenoten en sociale normen
- Risicofactoren alcoholgebruik: persoonsgebonden factoren en omgevingsfactoren
Referenties
- World Health Organisation (2014). "Global status report on alcohol and health 2014", Genève: WHO.
- Alcohol Concern (2009). Factsheet Alcohol and the workplace, November, pp. 1–4, 2009, Cardiff: Alcohol Concern.
- D.C. Black (2016). An Independent Review into the impact on employment outcomes of drug or alcohol addiction, and obesity, Londen: Secretary of State for Work and Pension.
- Factsheet werkstress, Burn-out & Verzuim in cijfers (2020), TNO
- M. Biron, P.A. Bamberger and T. Noyman (2011). Work-related risk factors and employee substance use: Insights from a sample of Israeli blue-collar workers. In: Journal Occupational Health Psycholology., vol. 16, no. 2, pp. 247–263.
- K. Rospenda, J.A. Richman, J.S. Wislar and J.A. Flaherty (2000). Chronicity of sexual harassment and generalized work-place abuse: Effects on drinking outcomes,” Addiction, vol. 95, no. 12, pp. 1805–1820.
- P.M. Roman and T.C. Blum (2002). The workplace and alcohol problem prevention In: Alcohol Research and Health, vol. 26, no. 1, pp. 49–57.
- Scientific Opinion of the Science Group of the European Alcohol and Health Forum (2011), Alcohol, work and productivity.
- Irizar, P., Puddephatt, J. A., Gage, S. H., Fallon, V., & Goodwin, L. (2021). The prevalence of hazardous and harmful alcohol use across trauma-exposed occupations: A meta-analysis and meta-regression. Drug and alcohol dependence, 226, 108858. Advance online publication. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2021.108858
- M. Blokland and C. Jong, de (2020) Handreiking ADM-beleid, Trimbos-instituut.
