Cijfers alcoholgebruik werkenden

Cijfers over alcoholgebruik in de werksetting zijn schaars. De aanvullende module van de Leefstijlmonitor (LSM-A) uit 2022 heeft gevraagd naar de werksituatie van de deelnemers. Hierdoor zijn specifiekere gegevens beschikbaar over het alcoholgebruik onder werkenden en over het verzuim onder werkenden door alcoholgebruik. Deze aanvullende module geeft echter geen goed beeld van ‘onder invloed zijn op het werk’ of het ‘werkgerelateerd alcoholgebruik’. In dit item wordt onder meer van die informatie gebruik gemaakt.

In dit dossier

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

E-mailadres(Vereist)
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail
Expertisecentrum Alcohol

Alcoholgebruik onder werkenden

  • Het percentage mensen dat alcohol drinkt is groter onder werkenden (84,3%) dan onder mensen die niet werken (65,5%). [1]
  • Bijna 17% van de werkenden drinkt riskant. Iemand die riskant drinkt ervaart problemen door het drinkgedrag, bijvoorbeeld verplichtingen niet na kunnen komen, spijt hebben van het alcoholgebruik of van anderen het advies krijgen om minder te drinken. Riskant drinken komt vaker voor bij mannen, jongvolwassenen tot 29 jaar en werknemers met een hbo of wo opleiding. [2]
  • Zwaar en overmatig drinken komt vaker voor in de horeca, de bouw en de landbouw dan in andere bedrijfssectoren. [3] In de bouw rapporteerden zware drinkers ook vaker een arbeidsongeval dan niet-zware drinkers.

Verzuim

Er zijn twee soorten verzuim: direct verzuim en verminderd functioneren. Bij direct verzuim is iemand ziek en niet in staat zijn/haar werkzaamheden uit te voeren. Bij verminderd functioneren (presenteïsme) is iemand wel aan het werk maar worden werkzaamheden minder goed of minder efficiënt uitgevoerd. Geschat wordt dat verminderd functioneren door alcoholgebruik zorgt voor zo’n 2,3 miljoen verzuimdagen per jaar en direct verzuim voor zo’n 600.000 dagen per jaar. Van de in totaal 2,9 miljoen verzuimdagen wordt verreweg het meeste verzuimd door de riskante drinkers (2,1 miljoen dagen per jaar). Ziekteverzuim en verminderde productiviteitkosten werkgevers jaarlijks naar schatting 1,3 miljard euro. [2]

  • Studies wijzen uit dat overmatig alcoholgebruik leidt tot toename van verzuim op het werk. [4]
  • Jongvolwassenen verzuimen vaker vanwege alcohol dan oudere leeftijdsgroepen. [1]
  • Mannen zijn vaker verminderd productief door alcoholgebruik op het werk aanwezig dan vrouwen. [1]
  • Hbo- of wo-geschoolden verzuimen vaker door alcoholgebruik dan werknemers met een basis- of vmbo-opleiding. [1]
  • Van de werkenden die verzuimen heeft 16,3% een psychische aandoening, waarvan 5,3% door middelenstoornissen als alcohol- en drugsmisbruik [5].
  • Collega’s ondervinden last van (problematisch) alcoholgebruik collega’s. [4, 6]

Presenteïsme

In een Brits onderzoek uit 2019 [6] geven werknemers aan 39% minder effectief te zijn op werk als zij een kater hebben of (nog) onder invloed zijn. Deelnemers aan dit onderzoek geven tevens aan nadelige effecten te ondervinden van alcoholgebruik van collega’s; 36% vermoedt dat een collega een kater had of onder  invloed was ergens in de afgelopen zes maanden. Gerapporteerde nadelige effecten: minder productief, meer stress en een minder goed teamgevoel.

Ongevallen

  • Schatting is dat 20-25% van alle ongevallen op het werk alcohol gerelateerd is [8].
  • Alcoholgebruik in de privésfeer kan een rol spelen bij (verkeers-)ongevallen, geweld en (huiselijk)geweld [1]. Dat zorgt voor ca. 237 miljoen euro per jaar aan productiviteitsverlies, zo becijferde het RIVM [2].

Reputatieschade

  • Alcoholmisbruik op het werk kan resulteren in een slecht imago van het bedrijf [7].

Links

Gerelateerde pagina's

Referenties

  1. M. Tuithof, C. de Jong, M. Blokland (2023), Alcohol, Drugs, Medicijnen en werk, infographic.
  2. Wit de G.A., van Gils P.F., Over E.A.B., et al. Maatschappelijke kosten-baten analyse van beleidsmaatregelen om alcoholgebruik te verminderen. Bilthoven: RIVM, 2018 (herziene versie van RIVM-rapport uit 2016).
  3. Hooftman W., Peijen R., Soeter M., Blokland M., & Tuithof M. Alcohol, drugs en werk. Prevalentie en risico’s bij werknemers. TNO i.s.m. Trimbos-instituut. 2022
  4. P. Anderson en M. Martinic (2011). Alcohol, Work and Productivity Scientific Opinion of the Science Group of the European Alcohol and Health Forum. Brussel: European Alcohol and Health Forum
  5. 4. R. Graaf de, M. Tuithof, S. Dorsselaer van, M. Have van (2011). Verzuim door psychische aandoeningen bij werkenden (Nemesis-2).
  6. A-M Lasset et al (2019). Cross- National Comparisons and Correlates of Harms From the Drinking of People With Whom You Work. Alcoholism, Clinical & Experimental Research, Volume 44, issue 1.
  7. C. Gunn, et al (2018). A systematic review of the next-day effects of heavy alcohol consumption on cognitive performance, Society for the study of addiction, Volume 113, Issue 12.
  8. Henderson et al (1996), Alcohol and Athe Workplace. WHO Regional Publications, European Series, No. 67.