(Sub)Manische symptomen kunnen een voorteken zijn van een bipolaire stoornis

Wat is submanie?

Submanie is aanwezig als iemand enkele manische symptomen ervaart, zonder dat sprake is van een bipolaire stoornis; bijvoorbeeld als iemand gedurende vier dagen een verhoogde, opgewekte stemming heeft en te weinig slaapt, maar geen andere bijkomende manische symptomen heeft. Submanie werd onderzocht bij deelnemers van de NEMESIS-2 studie. Dit is een groot bevolkingsonderzoek naar de psychische gezondheid van volwassen Nederlanders. Van de 4618 geïnterviewde deelnemers had 4,9% een periode met submanie doorgemaakt in de afgelopen drie jaar. Mensen met submanie functioneerden gemiddeld slechter dan mensen zonder manische symptomen. Ook hadden zij vaker psychische klachten in de voorgeschiedenis, zoals depressie, angst en suïcidaliteit.

Submanie heeft vaak een ongunstig beloop

Na drie jaar werden de deelnemers opnieuw geïnterviewd. Van degenen met submanie had 25,0% ook submanie op de vervolgmeting. Daarnaast voldeed 6,1% op de vervolgmeting aan de criteria van een bipolaire stoornis, tegen 0,2% van degenen die geen manische symptomen hadden. Uit deze studie blijkt dus dat aanwezigheid van submanie de kans op een bipolaire stoornis aanzienlijk verhoogt. Daarnaast heeft submanie in bijna een derde van de gevallen een ongunstig beloop: het blijft lange tijd aanwezig of verergert tot een bipolaire stoornis.

Vervolgens kon worden onderzocht bij welke deelnemers met submanie de kans op een ongunstig beloop het hoogst was. Risicofactoren waren: depressie in de voorgeschiedenis, zonder partner wonen en een hoge score op ‘neuroticisme’. Neuroticisme is een persoonlijkheidskenmerk waarbij iemand eerder geneigd is tot angst, somberheid en schaamte.

Wat nu?

Bipolaire stoornissen zijn lastig te diagnosticeren en worden vaak pas laat herkend en behandeld. Deze studie leert ons meer over submanie als voorbode van een bipolaire stoornis. Mogelijk kan identificatie van mensen met submanie in combinatie met andere risicofactoren bijdragen aan eerdere herkenning en behandeling van bipolaire stoornissen.

Meer weten?

Deze studie werd uitgevoerd door onderzoekers van het Trimbos-instituut en van Altrecht Bipolair, een polikliniek voor mensen met een bipolaire stoornis.

Lees hier het artikel (Bipolar Disorders, maart 2023) of neem voor meer informatie contact op met onderzoeker drs. Rosalie Beekman.